پهلوانان هرگز نمی‌میرند

چرا به سراغ فضاهای قدیمی‌ رفتید؟ این قصه‌ها و روابط از کجا می‌آید؟

زرین‌آبادی: یکی از موضوعات بسیار جذاب در سریال‌های انیمیشن بویژه برای نوجوانان موضوع یا تم حماسی و پهلوانی است‌‌. بچه‌های ما با این موضوع در قالب انیمیشن‌هایی با محوریت قهرمان‌های ملل دیگر مانند سامورایی‌ها و شوالیه‌ها و گلادیاتورها بخوبی آشنا بوده و سال‌ها با آن سرگرم شده و لذت برده اند‌‌.

در تاریخ سرزمین ما طبقه‌ای از افراد که به نام‌های مختلفی مانند عیاران، جوانمردان، اهل فتوت و‌...  شناخته می‌شوند وجود دارند که بخوبی ویژگی‌های قهرمانان اصیل ایرانی را داشته و دلاوری‌ها و ماجراجویی‌ها و خصلت‌های آنها می‌تواند دستمایه سریال‌های جذاب بخصوص در قالب انیمیشن قرار بگیرد‌‌. 

جالب است بدانید این افراد نه تنها در زمینه دلاوری و قهرمانی و قدرت ظاهری سرآمد روزگار خود بوده اند بلکه واجد نوعی عرفان ساده و عامیانه و دارای خصلت‌های اخلاقی و منش پهلوانی نیز بوده‌اند و همین مساله قهرمانان ایرانی را در سطح متعالی‌تری نسبت به قهرمانان مشابه در فرهنگ و تاریخ دیگر ملل دنیا قرار می‌دهد‌‌. 

این پهلوانان بویژه در محیط‌های شیعی با الهام از آموزه‌های مکتب اهل‌بیت و با الگو قرار دادن منش و سلوک رفتاری حضرت علی‌ع بروز و ظهور بیشتری داشته اند‌‌. بارزترین نمونه این افراد در تاریخ سرزمین ما پهلوان «محمود قتالی خوارزمی» معروف به «پوریای ولی» کشتی‌گیر، شاعر و عارف مشهور قرن هشتم هجری است که در مجموعه پهلوانان به صورت شخصیت محوری و در چهره رهبر فکری و مرشد جوانمردان و شاگردان زورخانه ظاهر شده است‌‌.

این شخصیت‌ها و این روابط و نمونه‌های تاریخی مرا برآن داشت تا با دستمایه قرار دادن ماجراهای آنها در وهله اول یک سریال پهلوانی و ماجراجویانه جذاب برای بچه‌های ایران بسازیم و در مرحله بعد آنها را تا حدودی با منش و رفتار جوانمردانه که به نظرم گم شده انسان‌ها در دنیای مدرن است، آشنا کنیم‌‌.

یعنی شما این داستان‌ها و قصه‌ها را با استفاده از روایات و داستان‌های به جا مانده از زندگی عیاران و جوانمردان ایران قدیم نوشته‌اید؟ از چه منابعی برای نگارش این قصه‌ها استفاده کرده‌اید؟

زرین‌آبادی: خیر این داستان‌ها کاملا ً تخیلی و ساختگی بوده و در نگارش آنها ما تنها از نام و شخصیت پوریای ولی و نوع روش و منش پهلوانی او که در منابع مختلف آمده استفاده کرده‌ایم‌‌.

می‌دانید که معروف‌ترین و شاید تنها قصه مرتبط با پوریای ولی در تاریخ ما، داستان کشتی گرفتن پوریا با کشتی‌گیر هندی و شکست تعمدی پوریا در این مسابقه به منظور برآوردن خواسته مادر پیر کشتی‌گیر هندی است‌‌.

در مجموعه پهلوانان، این داستان در یکی از قسمت‌ها آن هم به صورت فرعی و در قالب نقل یک خاطره مطرح می‌شود‌‌.

چرا از داستان‌های واقعی و مستند تاریخی استفاده نکردید؟

زرین‌آبادی‌: اولا تعداد این داستان‌ها کم است‌‌. همین تعداد کم هم بارها و بارها در قالب‌های مختلف از قبیل کتاب و داستان و فیلم و نمایشنامه و انیمیشن نقل شده و برای مخاطب کاملا آشنا و تکراری شده است‌‌. از طرف دیگر و از همه مهم‌تر این روایات و حکایات به صورت فعلی و موجود، قابلیت استفاده در قالب فیلمنامه انیمیشن را ندارد‌‌. 

از همین رو به نظر من یکی از مهم‌ترین دلایل غیرجذاب بودن اغلب انیمیشن‌های ساخته شده برای تلویزیون در این سال‌ها تکیه بیش از حد بر ظاهر روایات و حکایات تاریخی و استفاده افراطی و بدون ملاحظه از داستان‌های زندگی بزرگان دین و شخصیت‌های تاریخی است‌‌.

در مجموعه پهلوانان با آگاهی از این نقیصه، سعی زیادی به عمل آمد که با استفاده از روابط و شخصیت‌های تاریخی قصه‌ها و داستان‌های کاملا تخیلی، اما جذاب و پر هیجان نوشته شود که دارای ساخت روایی مناسب بوده و بینندگان و مخاطبان خود بویژه نوجوانان را در کشش و تعلیق کافی تا آخر برنامه نگه دارد و در این راه از همه کلیشه‌ها و فورمول‌های شناخته شده و امتحان پس داده از قبیل قهرمان و ضد قهرمان، گره‌افکنی و گره‌گشایی، ماجراجویی و تعقیب و گریز، چاشنی طنز و شوخی و غیره استفاده کردیم‌‌.

برای این‌کار از تکنیک دو بعدی استفاده کردید، چرا؟

زرین‌آبادی‌: ابتدا بر سر انتخاب تکنیک کار با دوستانمان در تیم تولید بحث‌های زیادی داشتیم و در نهایت از بین شیوه‌های مختلف ساخت از قبیل سه‌بعدی کامپیوتری، کات اوت و عروسکی تک فریم، روش دو بعدی انتخاب شد‌‌. به نظر خود من علی‌رغم مشکلاتی که به کارگیری این روش بویژه در ایران به همراه دارد، از قبیل زیاد بودن اعضای تیم تولید و نیاز به فضای کاری بزرگ در مقایسه با روش سه بعدی که به تعداد افراد کمتر و فضای کوچک‌تر نیاز دارد، روش دوبعدی و گرافیک خاص آن تناسب بیشتری با سبک قصه‌گویی و شخصیت ها و فضای تاریخی این مجموعه دارد‌‌.

گلپایگانی‌:  تکنیک دوبعدی همچنان یکی از تکنیک‌های رایج تولید انیمیشن‌سازی انبوه است‌‌‌‌. ساختار گرافیکی متنوع و سابقه ذهنی مخاطب با نقاشی و همچنین‌قابلیت‌های بی‌نظیر آن در ارائه  حالت‌ها و فرم‌های متعدد این تکنیک را همچنان جذاب و دیدنی کرده است‌‌.  به گونه‌ای که حتی در بعضی از انیمیشن‌های سه‌بعدیبرای رسیدن به این جذابیت سعی می‌کنند با ترفندهایی انیمیشن‌سه‌بعدی خود را به صورت دوبعدی درآورند‌‌.

با وجود آن‌که کار برای مخاطب کودک و نوجوان ساخته شده است، به نظر می‌رسد بزرگسالان نیز از آن استقبال خوبی کرده‌اند‌‌. به نظر خود شما علت این استقبال چیست؟

زرین‌آبادی: موضوع پهلوانی و مرام و منش جوانمردی همواره مورد توجه و علاقه ملت ما بوده و ما ایرانیان حتی اگر خود عامل به این رفتارها و مرام‌ها نباشیم اغلب برای صاحبان این خصلت‌ها احترام زیادی قائل هستیم‌‌. محبوبیت فوق‌العاده پهلوان تختی و سلف او در تاریخ یعنی پوریای ولی و دیگر قهرمانان و ورزشکارانی که دارای خصلت‌های پهلوانی هستند از این کشش و علاقه باطنی و تاریخی مردم ما سرچشمه می‌گیرد‌‌. درخصوص مجموعه پهلوانان، فکر می‌کنم تکیه روی این خصلت‌ها و نمایش روح پهلوانی و روش و منش جوانمردی بویژه در روزگار ما که این ارزش‌ها به فراموشی سپرده شده و بیان آنها در قالب فیلم‌ها و سریال‌های زنده هم اغلب به صورت باسمه‌ای و شعاری در آمده است و به همین دلیل بیشتر فیلمسازان از پرداختن به آن اجتناب می‌کنند، در کنار دیگر عوامل مثل قصه‌های مناسب و فضاها و شخصیت‌های ایرانی و آشنا برای مخاطب ایرانی دلایل جذابیت این مجموعه برای بزرگسالان بوده است‌‌.

بازخورد مخاطبان هنگام پخش این مجموعه چگونه بود؟

گلپایگانی‌: خوشبختانه در همان روزهای اول با این‌که نامنظم پخش می‌شد، به شکل‌های مختلف بازخورد‌های مثبت را از طیف‌های مختلف از حرفه‌ای‌های این هنر و مخاطب عام دریافت کردیم‌‌‌‌. یک خانم خانه‌دار به طور عجیبی اصرار به داشتن کل مجموعه به صورت یکجا برای پسرش بود‌‌‌.  خبرنگار روزنامه‌ای از این‌که ما توانسته بودیم نام پوریای ولی را به فرزند 5 ساله‌شان یاد بدهیم از ما تشکر می‌کرد‌‌.

در بعضی از خانواده‌ها چون پخش این مجموعه همزمان با پخش فوتبال جام جهانی بود، تماشای پهلوانان را به اصرار فرزندانشان به فوتبال ترجیح می‌دادند!بسیاری از دوستان حرفه‌ای در این‌که این مجموعه توانسته است مخاطب عام را به خود جلب کند، ابراز خوشحالی می‌کردند؛ چرا که موفقیت هر فیلم انیمیشن در ایران، موفقیت دیگر فیلم‌ها را نیز موجب خواهد شد‌‌ و خاطره ضعیف بودن و غیرجذاب را از انیمیشن‌های ایرانی خواهد زدود‌‌‌. 

این مجموعه طی چه مدت و با چه تعداد عوامل انسانی ساخته شد؟

گلپایگانی‌: پیش تولید این مجموعه 7 ماه و تولید آن به صورت گروهی حدود 2 سال به طول انجامید‌‌‌‌. افراد زیادی در تولید این مجموعه همکاری داشتند‌‌‌.  پایه این قصه‌ها سال 83 توسط آقای زرین‌آبادی گذاشته شد و در سال 84 پروژه شروع و در سال 86 به پایان رسید‌‌. هر قسمت تقریبا دو ماه و 10 روزطول کشید و در کل ماهی 13 تا 14 دقیقه تولید داشتیم که به نظر برای چنین کاری آمار بدی نیست‌‌‌‌.

در بعضی از مراحل تعداد پرسنل در زمینه‌های مختلف به 40 نفر نیز می‌رسید‌‌‌‌. شرایط سخت کار گروهی و روش‌های مختلف تولید حرفه‌ای برای یکسان‌سازی و نظم در این مجموعه کاملا به کار گرفته شد‌‌‌‌. سابقه تولید سریال انیمیشن با چنین حجمی‌ خیلی طولانی نیستو متاسفانه منابع خاصی نیز برای مدیریت چنین پروژه‌های عظیمی‌ وجود ندارد‌‌.  خوشبختانه به کارگیری افراد با تجربه و بااستعدادتوانست مشکلات کار را از میان بردارد و پروژه بموقع و با کیفیت مطلوب روی آنتن برود‌‌.

آیا برای فروش و پخش این مجموعه در خارج از کشور اقدامی‌ کرده‌اید؟

گلپایگانی‌: سرمایه‌گذار این مجموعه مرکز صبا است‌‌‌‌. این مجموعه در حال دوبله به زبان‌های عربی و ترکی است تا پس از پخش از شبکه‌های داخلی برای ارائه به شبکه‌های تلویزیونی منطقه آماده شود‌‌‌‌. این مجموعه در نوع خود برای اولین بار به طور کامل بزودی روی لوح فشرده CD از سوی موسسه سروش به بازار ارائه خواهد شد‌‌‌‌.

در یکی از جشنواره‌های پویانمایی تهران یک شرکت ترکیه‌ای مشتاق خرید این مجموعه شد و علت اصلی آن‌را استفاده این مجموعه از ورزش زورخانه ای دانست! جالب بود که دانستیم در ترکیه ورزش زورخانه ای نیز وجود دارد‌‌.

به طور کلی عمده مشکلاتتان در ساخت این مجموعه چه بود و چه پیشنهادهایی برای حل این مشکلات دارید؟

گلپایگانی‌: بیشترین مشکل پارامترهای متغیر در برنامه‌‌ریزی تولید بود‌‌. مجموعه‌ای که حدود 3 سال برای تولید آن به صورت فشرده کار می‌شود، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد‌، اما مواردی چون تغییرات در نیروهای انسانی و نیز عدم نظم در پرداخت‌های مالی و تورم موجود در جامعه بیشترین مشکلات را در تولید این سریال انیمیشن ایجاد می‌کرد‌‌.

انتظارسازندگان آن برای پخش مناسب در ساعت مناسب ندیده گرفته شد‌‌‌‌. مجموعه‌ای که با این کیفیت و زمان تولید شده بود‌ 13 روز متوالی در فصل امتحانات کودکان و نوجوانان پخش می‌شود! این نوع پخش برای مجموعه‌ای که به منظور نمایش هفتگی ساخته شده است، ضربه بزرگی است‌‌‌. 

در حال حاضر مشغول چه کارهای دیگری در زمینه انیمیشن هستید؟

گلپایگانی‌:  در حال حاضر ادامه مجموعه پهلوانان 2 را در 13 قسمت دیگر شروع کرده‌ایم‌‌‌‌. داستان‌ها جذاب‌تر و شخصیت‌ها کاملا جا افتاده‌اند‌‌‌‌. قرار بود شخصیت‌ها در سری جدید از شهر خوارزم خارج شوند و به سفر مکه بروند و در این سفر از سرزمین‌های مختلف و ماجراهای مختلف عبور کنند‌‌‌‌. اما شرایط مالی پروژه اجازه این تغییر بزرگ در داستان را نداد‌‌. ان‌شاءالله سال آینده این 13 قسمت نیز به پایان خواهد رسید‌.

مجموعه دیگری را با زمینه دفاع مقدس شروع کرده‌ایم که در مرحله پیش‌تولید است و بسیار امیدواریم این مجموعه نیز همچون پهلوانان مورد توجه مخاطب بویژه کودکان و نوجوانان قرار بگیرد‌‌‌‌.

این پروژه 19 قسمت 15 دقیقه‌ای خواهد بود و در هر قسمت یک ماجرای مستقل برای شخصیت‌های داستان رخ خواهد داد‌‌‌. امیدواریم با راه‌اندازی شبکه کودک که این روزها از آن خبر می‌رسد، شاهد توجه بیشتر به تولیدات انیمیشن جذاب برای کودک و نوجوان باشیم‌‌‌. 

مهدی غلامحیدری