دوره 16 ساله دیکتاتوری رضا شاهی، سال‌های سراسر سکوت و اختناق ایران بود. سال‌های دوختن لب‌ها و خفه‌کردن صداها. سال‌هایی پرالتهاب که آتش اعتراض آن زیر خاکستر آرامش ظاهر امپراتوری پنهان شده بود. در این سال‌ها حرف اول و آخر را شاه می‌زد، صدای دیگری وجود نداشت و اگر صدای نحیفی هم به گوش می‌رسید، در نطفه خفه می‌شد.
14نوامبر 1922، همزمان با 24 آبان،رادیو انگلستان با موج متوسط آغاز به کار کرد. در این رسانه که بعدها بی بی سی نام نهاده شد، نقش مهمی را در دوران جنگ جهانی دوم و از جمله اشغال ایران ایفا کرد. در این گزارش به بررسی نقش بی‌بی‌سی و اشغال ایران پرداخته شده است.
در دوران دولت دکتر محمد مصدق، مطبوعات از آزادی نسبی برخوردار بودند و مطالب خود را هرچند حاوی توهین به شخص نخست‌وزیر بود، منتشر می‌کردند. در این دوران مطبوعات سه دسته بود: 1ـ مطبوعات طرفدار دولت مصدق 2ـ مطبوعات مخالف 3ـ مطبوعات خنثی
از همان روز 28 مرداد 1332 و سرنگونی حکومت دکتر محمد مصدق، نقل روایت‌ها و تاریخنگاری‌های متفاوت و متناقض پیرامون آنچه که گذشت آغاز شد. در طول 58 سال اخیر، صدها کتاب تحقیقی و تالیفی، مقاله، پایاننامه، مجموعه اسناد و خاطره‌نگاری در این باره به زبان‌های مختلف منتشر شده و موضوع از زاویه دیدهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است.
مرداد سال 1332 در صفحه حوادث تاریخ ایران حوادث متعددی را پشت سر گذاشته و بر صفحه ثبت خود ضبط کرده است گرچه محققی صاحب‌نام این ماه را «مرداد خاموش»1 نام نهاده است؛ ماهی سرنوشت‌ساز که ناگفته‌های بسیاری دارد. وقوع کودتا در 25 مرداد که ناموفق بود و به خروج شاه و ثریا از ایران منجر شد و کم و کیف آن در پی کودتای 28 مرداد در پرده‌ای از ابهام و ایهام فروماند و کمتر مجالی برای طرح و بحث یافته است.
لمپن اصطلاحی است آلمانی و معمولا به طور کلی به افرادی اطلاق می‌شود که به هر دلیلی از طبقه خود رانده، وازده و به فساد کشیده شده و فاقد پیوند، جایگاه و هویت طبقاتی باشند. این افراد از آنجا که دارای شغل ثابت و درآمد مشخصی نیستند غالبا از طریق طفیلی‌گری، مشاغل کاذب و دست فروشی زندگی می‌کنند. در اغلب کتب سیاسی و لغتنامه‌ها نیز این واژه به کسانی اطلاق می‌شود که در پایین‌ترین رده قرارگرفته و دارای مشروعیتی در جامعه نیستند، چرا که اغلب با ولگردی، دزدی، چاقوکشی، جیب‌بری، خود فروشی و فحشا، قماربازی، خبرچینی، باجگیری، الواتی، اوباشی و گدایی زندگی می‌کنند.
انشقاق‌های گروهی در جبهه ملی و اختلافات رهبران، باعث آسیب‌پذیر شدن نهضت و هرج‌ومرج جامعه شده بود. به دنبال انحلال مجلس، مخالفان مصدق درصدد کودتا برآمدند و 24 مرداد تعدادی از سیاستمداران دستگیر و زندانی شدند. شاه فرمان عزل مصدق و انتصاب سرلشکر زاهدی را توسط نصیری به مصدق ابلاغ کرد.
اسماعیل پیمان (ولادت 1280 در محال هشترود، وفات 1370 تبریز) قسمت عمده عمر خود را تا سال 1324 شمسی در مراغه سپری کرد. نمایندگی نشریات مرکز را داشت ضمن آن‌که نماینده توزیع قند و شکر و چای هم بود. در جریان حوادث شوم 21 آذر 1324 (غائله آذربایجان) با عوامل فرقه دموکرات به مخالفت برخاست و هستی و مایملک خود را از دست داد. چیزی نمانده بود که به دست عوامل فرقه دموکرات به قتل برسد. پس از برافتادن آن جریان وابسته به روس‌ها، دیگر از تبریز به مراغه بازنگشت و در تبریز با سختی بسیار زندگی کرد.
هیچ رویدادی در تاریخ معاصر سیاسی ایران همانند کودتای 28 مرداد سال 1332 (1953) سر و صدا ایجاد نکرد. این رویداد تلخ و تاسف‌بار لکه ننگ محو نشدنی در دامان ایالت متحده آمریکا و رژیم وابسته به آن گذاشت که هرگز از یادها نمی‌رود. اگر چنانچه این کودتا به ثمر نمی‌رسید بدون شک تاریخ ایران مسیر دیگری را می‌پیمود. به بیان دیگر، رسوایی این عمل ننگین که با هدف ساقط کردن دولت مردمی و قانونی دکتر مصدق، توسط بریتانیا، اتحاد شوروی و ایالت متحده آمریکا طرح‌ریزی و سازماندهی و توسط رژیم وابسته داخل اجرا شد، هیچ گاه از اذهان مردم ایران پاک نخواهد شد. براستی دکتر مصدق که بود و چگونه عملکردی داشت که قدرت‌های بزرگ جهانی وقت، تصمیم به سقوط و حذف او از صحنه سیاسی ایران گرفتند و برنامه‌های او را که به هدف استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران از استعمارگران طرح‌ریزی شده و دید آینده‌نگر داشت، ناکام گذاردند. در این گفتار این موضوع را بررسی کرده‌ایم.
کودتای 28 مرداد 1332 به نوعی تداعی‌کننده کودتای سوم اسفند 1299 شد. در این رخدادهای تأسف‌بار مشابهت‌های متعددی وجود دارد.