کتابخانه‌ای که مرز ندارد

در عصر شتابان توسعه فناوری، زیرساخت‌های علمی حوزه‌های علوم اسلامی نیز با ‌سرعتی بی‌سابقه پوست‌اندازی کرده. «مدرسه فقاهت» با محوریت کتابخانه دیجیتال خود، ضمن گردآوری هزاران منبع اصیل و تخصصی فقهی و کلامی، نه‌ فقط به یکی از جامع‌ترین بسترهای علمی آنلاین حوزه مبدل شده، بلکه الگویی از عدالت دسترسی و نوسازی محتوا برای طلاب و پژوهشگران ایرانی و غیرفارسی‌زبان ارائه داده است. کتابخانه دیجیتال مدرسه فقاهت، نه فقط یک آرشیو آنلاین که قلب تپنده‌ دانش و پژوهش نوین حوزه‌های علمیه ایران و جهان اسلام شده است. این پروژه زیرساختی، امروز فراتر از یک بانک اطلاعاتی، موتور محرک تحقیق و مطالعات نوآورانه در فقه، تفسیر، کلام و تاریخ اسلام است و همگان را ـ از طلبه تا استاد و حتی پژوهشگران غیرایرانی ـ با دریچه‌ای نو به دنیای منابع اصیل می‌برد. با جواد جوادی، درباره‌ مسیر تحقق این رویا و تجربه حدود دو دهه توسعه مجازی علوم حوزوی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

تکیه بر طبیعت

مجموعه شعر «خیال سفید» سروده‌ سمیره بروانیا با تصویرگری مرضیه قوام زاده منتشرشده در به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) است.

داستان‌نویسی و تکنیک‌هایی که باید آموخته شود

شهناز بلالی دهکردی به انگیزه انتشار اولین مجموعه داستانش، پیشنهاد ما برای گفت‌وگو را پذیرفت و روزی که به دیدار دخترانش در تهران آمده بود، به بوستان هنرمندان آمد و در یک عصر دل‌انگیز بهاری، به صرف یک لیوان آب‌پرتقال، هرچه درباره داستان‌هایش بود را برای‌مان گفت. آرامشی که در داستان‌های «خاکستر و سایه» جاری بود را در لحن او نیز می‌شد دنبال کرد. حرف‌های‌مان پردامنه شد اما خلاصه‌ای خواندنی از آن را برای‌تان انتخاب کردیم که در ادامه می‌خوانید... او دانش‌آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی است و مدتی در آموزش‌وپرورش و تربیت معلم تدریس می‌کرده است. شعر می‌گفته و همیشه در این فضا سیر می‌کرده و فکر نمی‌کرده روزی داستان بنویسد. مدتی به این فکر افتاده که باید چیزهایی بنویسد و می‌دانسته که باید نویسندگی را بیاموزد. با این که می‌نوشته و قلم خوبی داشته اما بعدها متوجه شده داستان‌نویسی، تکنیک‌هایی دارد که باید بیاموزد. او که می‌خواسته داستان بنویسد، به کارگاهی رفته که برایش مفید نبوده چرا که اساتید آن کارگاه با این که نویسنده خوبی بودند اما ارائه مناسبی نداشته‌اند. در همین مسیر با دوره‌های داستان‌نویسی حمیدرضا مَنایی آشنا شده و در مصاحبه ابتدایی این دوره، موفق شده است. با این که بیش از ۵۰ سال سن داشته اما با سختی‌های این کار آشنا بوده و تصمیمش را گرفته است. استاد هم باور نداشته که او بتواند با سختی‌های این کارگاه کنار بیاید اما روزگار به نحو دیگری رقم خورده تا امروز که اولین مجموعه داستانش با نام سایه و خاکستر منتشر شده است. مزیتش این است که داستان‌نویسی را از صفر آغاز کرده و پله به پله رشد کرده است.

اگر ننویسی، دشمنت می‌نویسد!

کتاب «خاکریزهای خط مقدم» مطالعه‌ای درباره تاریخ جنگ تحمیلی است و نقش نیروهای جهاد سازندگی و خدمات این سازمان در دوره هشت‌ساله دفاع مقدس را مرور می‌کند. به‌بهانه امروز که چهل و ششمین سالگرد تأسیس این ارگان مردمی و انقلابی (جهاد سازندگی) است مروری کرده‌ایم بر کتابی دو‌جلدی که به کوشش نصرت‌الله محمودزاده از نویسندگان نام‌آشنای دفاع مقدس و همت مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع‌مقدس و مجاهدت‌های سپاه منتشر شده است.

چند سطر درباره کتاب «برف‌های کلیمانجارو»

مرگ و دو بوفالویش

ابتدای داستان کوتاه ــ که زندگی بلندمرتبه هم کوتاه است ــ ابتدای قلمرو مرگ است و انتهای احتضار. همه چیز در لحظه‌های احتضار شکل می‌گیرد، جریان پیدا می‌کند و سقوط می‌کند و پایان. و پایان یعنی تمام. و تمام یعنی کامل. اگر پای هری داستان‌نویس زخمی نمی‌شد، و وقتی که شد، اگر روی آن آیویدن مالیده بود، و وقتی که نمالید، حداقل اگر روی آن کاربولیکو نمالیده بود، و اگر و اگر و اگر، احتضار، و آن دو بوفالویش ــ دو بوفالوی داستان «زندگی خوش و کوتاه فرانسیس مکامبره» ــ از راه نمی‌آمدند و نمی‌رسیدند.

آشوب به بهانه امنیت

اگرچه رادیو و تلویزیون اسرائیل از همان سال تأسیس این کشور جعلی (۱۹۴۸) آغاز به کار کرد ولی استفاده از تلویزیون تا نیمه دوم دهه ۶۰ میلادی بین صهیونیست‌ها فراگیر نشده بود؛ یعنی زمانی که حدود ۱۰سال از رونق ‌یافتن تلویزیون در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی می‌گذشت. البته اسرائیلی‌ها خیلی دیرتر از سایر نقاط جهان و در اوایل قرن ۲۱ به تولید روش‌مند و منظم سریال‌های تلویزیونی دست زدند. این رویکرد، متأثر از موج سریال‌های تلویزیونی موفق آمریکایی بود. آمریکایی‌‌ها در دهه ۹۰ تغییراتی اساسی در سیاست شبکه‌های کابلی‌شان ایجاد کردند که نتیجه‌اش خیلی زود و مخصوصا در سریال‌های شبکه HBO آشکار شد: مجموعه‌هایی موفق از نظر مالی یا انتقادی یا هر دو از قبیل OZ، شنود و سوپرانوز.

خصومت در ژن صهیونیسم

در بحبوحه تنش‌های روزافزون میان ایران و رژیم صهیونیستی، غالبا چنین پنداشته می‌شود که ریشه‌های این دشمنی عمیق به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ و تغییر ماهیت سیاست خارجی تهران بازمی‌گردد. با این حال، بررسی دقیق اسناد تاریخی، خاطرات سیاستمداران و تحلیل‌های استراتژیست‌های غربی و اسرائیلی، پرده از حقیقتی دیگر برمی‌دارد: خصومت و نگاه تهدیدمحور رژیم‌صهیونیستی به ایران، سابقه‌ای به درازای عمر نامشروع این رژیم داشته و صرفا محصول دوران پس از انقلاب نیست. این نکته مهم، غالبا در تحلیل‌های سطحی نادیده گرفته می‌شود، در حالی که درک این پیشینه برای فهم عمیق‌تر مناسبات کنونی و آینده دو طرف ضروری است. این گزارش با تکیه بر منابع معتبر داخلی و خارجی، به کاوش در این پیشینه تاریخی می‌پردازد.

عزیز الست

دغدغه‌های یک روضه‌خوان مردمی

مداحی در فرهنگ شیعی فقط یک هنر آیینی نیست بلکه تداوم حیات عاطفی، الهی و اجتماعی یک مکتب است. مداحی هنر مسئولیت در برابر شور و شعور مذهبی مردم است. حاج‌محمدرضا آتشبار معتقد است حاج علی انسانی با این رویکرد نه دنبال شهرت اجرا بوده است و نه اسم و رسم این دنیایی. از کوچه‌ها و هیأت‌های تهران تا هیأت‌های سراسری آنچه برایش اهمیت داشته، مردم، صداقت، شعر سالم و وفاداری به حقیقت است. همان‌گونه که در مرام روضه‌خوانان بزرگ شیعی، مداح وکیل مدافع آلام و آرزوهای مردم است، خادم بی‌نام جشن و عزاست. پاسدار حرمت معارف اهل بیت و سنگرداران معنویت تشیع. در سال‌های اخیر که ایام مباهله فرا‌می‌رسد، حاج علی انسانی شاعر و مداح باسابقه و خوشنام، مراسمی ویژه به این مناسبت برگزار می‌کند و اساسا چندسالی است گرامیداشت این مناسبت مذهبی با نام او گره خورده. به همین بهانه و در آستانه روز مباهله، سراغ ‌محمدرضا آتشبار‌ رفتیم تا در گفت‌وگویی صمیمانه از او درباره شخصیت، رویکرد و خدمات ‌حاج علی انسانی‌ به اهل بیت(علیهم‌السلام) بپرسیم.

راز ماندگاری تمدن ایران

این نوشتار گفت‌و‌شنودی است با دوست قدیمی نویافته دکتر محمدناصر مودودی، داستان‌نویس و زاده شهرستان تایباد در استان خراسان‌رضوی، مرز ایران و افغانستان که به مُلک و میهن وفادار مانده است. او برای تحصیل دکترا به هند رفته‌ اما بعد از دانش‌آموختگی بازگشته‌ و اکنون نیز در همان حوالی، یعنی در شهرستان تربت‌جام، کار معلمی خود را به مفهوم عامش پی می‌گیرد. آشنایی من با ایشان از طریق سه سفرنامه‌ای بود که ذیل فروستِ «همزبانی پارسی‌گویان»، پیشتر با نشر فرهنگان، منتشر کرده ‌بود و همواره شوق آن را داشتم که با نویسنده این کتاب‌ها دیدار و اگر نشد، دست‌کم گفت‌وگویی داشته باشم. «زیبای برقع‌پوش» (سفرنامه کابل)، «خواجه‌ای بر لبی حوض» (سفرنامه بخارا) و «شادی به وقت قراری» (سفرنامه هرات) عنوان سه اثر ایشان است که از خواندن آنها لذت بردم اما شاید ۳-۲ سه سالی طول کشید تا این فرصت دست داد که صدا و تصویرش را در تارنمای اینترنتی آرته (دانشنامه فرهنگ و هنر معاصر ایران) ببینم و تصمیم بگیرم گپ‌وگفتی تلفنی درباره موضوع بسیار مهم «ضرورت استفاده از ظرفیت‌ زبان‌های محلی، و حفظ آنها» با هم داشته باشیم. گوهرهایی که به تعبیر زیبای ایشان «پاره‌هایی هستند که باعث می‌شوند زبان فارسی در این ملک و میهن این‌گونه انسجام داشته باشد». متن این گفت‌و‌گوی اختصاصی با روزنامه جام‌جم را در ادامه می‌خوانید.