ناکامی چند باره آل سعود؛ این بار در مصر

توصیه مبارک 88 ساله نیز نتوانست امتیاز بخشی السیسی را تکمیل کرده و دو جزیره «تیران» و «صنافیر» را به عربستان سعودی واگذار کند. در نهایت تیر ریاض به سنگ خورد و دادگاه عالی مصر در حکم نهایی خود واگذاری این جزایر را باطل اعلام کرد. به همین مناسبت مردم مصر که بشدت مخالف اعطای این جزایر بودند روز گذشته به خیابان‌ها ریخته و به شادی و پایکوبی پرداختند. آنها شعار « زندگی، نان، آزادی – جزایر مصری است» را سر می‌دادند.

حکم بطلان دادگاه عالی مصر آب سردی بود که بر سر سعودی‌ها ریخته شده و در کنار ناکامی‌ها و شکست‌های هر روزه‌شان در منطقه یک‌بار دیگر طعم ناکامی و سرخوردگی را به آنها چشاند.

براساس گزارش خبرگزاری رویترز، قاضی دادگاه دیروز اعلام کرد دولت مصر نتوانسته است شواهد موثقی درباره مالکیت عربستان بر جزایر راهبردی تیران و صنافیر ارائه دهد، بنابراین حاکمیت مصر بر این دو جزیره تائید می‌شود. پیشتر نیز یک بار دیگر دیوان اداری مصر در تیرماه طرح واگذاری این دو جزیره را فاقد اعتبار اعلام کرده بود، اما دولت مصر در تاریخ 9 دی طرح واگذاری جزایر را تائید و به مجلس مصر ارسال کرد. این جزایر با توجه به مرز بین‌المللی که در سال 1906 میان بریتانیا و امپراتوری عثمانی تعیین شد، اساساً متعلق به مصر است اما عربستان سعودی ادعای مالکیت بر آنها را دارد. به عقیده تحلیلگران واگذاری این جزایر مصر به عربستان بیش از همه منافع رژیم صهیونیستی را تأمین می‌کرد و با چراغ سبز رژیم صهیونیستی واگذار شده بود.

در واکنش به حکم دیروز دادگاه، محمد البرادعی، دبیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در صفحه توییتر خود از از رای دیوان عالی حمایت کرد و نوشت: جز با عدالت و حاکمیت قانون نمی‌توانیم سرزمین خود را بسازیم و امیدوارم معنای این حقیقت را فهمیده باشیم. امیدوارم رای این دادگاه موجب بیداری و ایجاد تغییرات به سمت مسیر صحیح که همانا حاکمیت مردم است، شود.

پیشتر نیز حمدین صباحی از چهره‌های مردمی و ناسیونالیست مصر در اظهاراتی واگذاری جزایر به رژیم عربستان را «روزسیاه» نامیده بود. عبدالفتاح السیسی بارها در سخنان خود سعی کرد اعطای این جزایر را توجیه کرده و بگوید به موجب اسناد تاریخی این جزایر از گذشته به عربستان تعلق داشته است. هنگامی که مخالفت‌های مردمی بالا گرفت، السیسی تعیین سرنوشت این جزایر را به پارلمان واگذار کرد. با این حال مردم مصر حتی لحظه‌ای از مخالفت با این حاتم بخشی دست نکشیدند و به رغم موافقت پارلمان به مخالفت‌های خود ادامه دادند.

جزئیات یک واگذاری

سال گذشته دولت مصر اعلام کرد، بعد از ترسیم مرزهای بین دو کشور عربستان سعودی و مصر دو جزیره صنافیر و تیران به عربستان سعودی بازگردانده می‌شود.

دولت در این باره با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: دو جزیره صنافیر و تیران واقع در دریای سرخ، از این پس جزو حریم مرزی و آبی پادشاهی عربستان سعودی است. به همین مناسبت شریف اسماعیل نخست وزیر مصر با طرف سعودی، توافق‌نامه رسمی تعیین و ترسیم مرزهای آبی بین دو کشور را در حضور ژنرال السیسی و ملک سلمان پادشاه عربستان در کاخ اتحادیه ریاست جمهوری مصر در شرق قاهره امضا کرد. دولت مصر بعد اعلام کرد که بیش از شش سال در این خصوص مذاکرات داشته و آخرین دور از این مذاکرات هم طی دسامبر سال 2015 برگزار شده است .

جزیره 80 کیلومتر مربعی تیران در ورودی تنگه تیران واقع شده که دریای سرخ را از خلیج عقبه جدا می‌کند. جزیره صنافیر نیز در شرق تیران قرار دارد. اهمیت راهبردی این جزایر از آن جهت است که تنگه تیران تنها راه دسترسی رژیم صهیونیستی از خلیج عقبه به دریای سرخ است و نقش مهمی در تبادلات تجاری این رژیم ایفا می‌کند.

برخی از تحلیلگران گفتند عربستان به‌دنبال ایجاد مثلث منطقه‌ای ریاض، قاهره و آنکارا است. به همین دلیل تلاش می‌کند مالکیت این جزایر را به‌دست آورد. برخی دیگر گفتند پیشکش مصری‌ها به سعودی‌ها برای همکاری با صهیونیست‌ها است. گفته می‌شد عربستان بر اساس توافق‌نامه جدید میان ریاض و قاهره، پذیرفته است به همه تعهدات بین‌المللی مصر در مورد این دو جزیره احترام بگذارد. در همین زمینه، برخی منابع صهیونیستی بیان کردند که موشه یعلون، وزیر جنگ رژیم اسرائیل گفته است این اقدام پس از تفاهم طرف‌های سعودی، مصری، آمریکایی و اسرائیلی صورت گرفته است. بنا بر این گزارش، واگذاری این جزایر به عربستان، به شرط پایبندی سعودی‌ها به تعهدات مصر در زمینه بندهای نظامی توافق‌نامه کمپ دیوید صورت گرفته است.

عربستان همچنین تضمین کرده بود که تحت کنترل گرفتن جزایر تیران و صنافیر در دریای سرخ، تأثیری بر رفت و آمد کشتی‌های رژیم صهیونیستی نداشته باشد. به بیان دیگر مالکیت عربستان بر این جزایر راه را برای همکاری و عادی‌سازی روابط ریاض با تل‌آویو نیز هموار می‌کرد. حال با رای دادگاه عالی قاهره تقریبا تمام این رویاها نقش برآب شده است.