پویایی پویانمایی در سینمای ایران

کمیت و کیفیت انیمیشن‌های سینمایی به قدری بالا رفت که آکادمی اسکار از سال 2001 تصمیم گرفت، یک جایزه هم به فیلم‌های تولیدشده در این زمینه اختصاص دهد.

در ایران هراندازه فیلم‌های کوتاه، هنری و تجربی انیمیشن، پیشرفت زیادی دارد و هنرمندان جوان ایرانی در جشنواره‌های داخلی و خارجی با آثاری شاخص می‌درخشند و موردتوجه قرار می‌گیرند، اما در زمینه هنر ـ صنعت انیمیشن نتوانسته ایم به دلایل مختلف همچون هزینه بالا و نبود حمایت کافی، کارهای خوبی تولید و عرضه کنیم. البته در سال‌های اخیر، اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده و به لحاظ کمی هم با پویایی و رشد خوبی مواجه هستیم، اما از نظر کیفیت باوجود برخی پیشرفت‌ها همچنان فاصله زیادی با نمونه‌های خارجی داریم.

به بهانه اکران انیمیشن عاشورایی «ناسور»، تصمیم گرفتیم نگاهی گذرا به فیلم‌های اندک تولیدشده و به نمایش درآمده بیندازیم و امیدوار باشیم با حمایت مناسب از جوانان خلاق و توانمند در ادامه شاهد ساخت انیمیشن‌های جذاب سینمایی باشیم؛ فیلم‌هایی که بتوانند از ظرفیت فراوان قصه‌های ایرانی و گنجینه ادبیات فارسی هم استفاده کنند.

محصول 1394

ناسـور

کیانوش دالوند

تهیه‌کنندگان: داریوش دالوند و محمدحسین قاسمی

شروع اکران از 24 مهر 1395

خلاصه داستان: عبیدالله بن حر جعفی، یکی از کسانی بود که از امام حسین(ع) دعوت کرد تا به کوفه بیاید، اما وقتی سپاه امام به کوفه نزدیک می‌شود، او از این شهر می‌رود تا با حضرت روبه‌رو نشود. ولی اتفاقا به‌صورت کاملا ناگهانی با اباعبدالله برخورد می‌کند. امام حسین(ع)، عبیدالله را به یاری فرا می‌خواند، اما او این دعوت را نمی‌پذیرد.

سال 92 به مناسبت محرم و ایام سوگواری امام حسین(ع)، آلبومی به نام «سلام آقا» با صدای برخی ستاره‌های موسیقی مثل محمد علیزاده، رضا صادقی و محسن یگانه منتشر شد. محسن چاوشی، قطعه «ظهر عطش» را در این آلبوم خواند که سازندگان «ناسور» از آن برای یکی از تیزرهای فیلم استفاده کردند. در بخشی از این شعر که سراینده آن زنده‌یاد محمدرضا آغاسی است، آمده است: «بر سر نی زلف رها کرده‌ای/ با جگر شیر چه‌ها کرده‌ای/ زهره منظومه زهرا حسین/ کشته افتاده به صحرا حسین/ عاقبت این عشق هلاکم کند/ در گذر کوی تو خاکم کند.»

در ناسور برخی از شاخص‌ترین دوبلورهای تلویزیون و سینما، صداپیشگی کرده‌اند که از این قرار هستند: بهرام زند، سعید مظفری، ژرژ پطروسی، ناصر نظامی و حسین عرفانی.

ناسور، برنده جایزه بهترین انیمیشن جشنواره غدیر نجف شد.

محصول 1393

شاهزاده روم

هادی محمدیان

تهیه‌کننده: حامد جعفری

اکران: 13 آبان 1394

هزینه تولید: 2 میلیارد تومان

فروش: 5 میلیارد تومان

خلاصه داستان: «شاهزاده روم» قصه عجیب و پرماجرای یک شاهزاده پاکدامن به نام ملیکا را روایت می‌کند که از تبار پدر، از نوادگان یشوعا وصی حضرت عیسی و از تبار مادر، نواده قیصر روم بود. قرار می‌شود او به همسری برادرزاده امپراتور روم درآید، اما سرنوشت به گونه‌ای رقم می‌خورد که او به اسارت سپاه اسلام درمی آید و به عنوان کنیز به فروش گذاشته می‌شود. این بانو در ادامه توسط امام هادی(ع) خریداری می‌شود و به همسری امام حسن عسکری(ع) درمی آید و در نیمه شعبان سال 255 یا 256 هجری قمری، منجی عالم بشریت را به دنیا می‌آورد.»

«شاهزاده روم» که با همکاری یک موسسه فرهنگی لبنانی تولید شد به لحاظ کیفیت، رشد قابل ملاحظه‌ای نسبت به آثار پویانمایی پیشین ساخته شده در ایران داشت و یکی از دلایل مهم موفقیت در گیشه و استقبال خوب بچه‌ها و مردم در سینماها هم همین بود.

این فیلم که در کشورهایی چون لبنان و عراق هم اکران شد، در سی و سومین جشنواره فیلم فجر، یک لوح تقدیر ویژه دریافت کرد.

حسن ایوبی، تدوینگر و آریا عظیمی‌نژاد، آهنگساز شاهزاده روم بودند.

ناصرطهماسب، سرپرست گویندگان این فیلم بود و چهره‌های مطرحی چون مریم شیرزاد، منوچهر والی‌زاده، جواد پزشکیان، محمدعلی دیباج و حسین عرفانی در این اثر صداپیشگی کردند.

محصول 1391

تهران 1500

بهرام عظیمی

تهیه‌کنندگان: محمد ابوالحسنی و عبدالحسین ابوالحسنی

اکران: نوروز 1392

هزینه تولید: 2 میلیارد و 200 میلیون تومان

فروش: 4 میلیارد تومان

خلاصه داستان: آدم‌ها و ربات‌ها در تهران آینده، منتظر تحویل سال 1500 هستند. یعنی زمانی که آدم‌های ثروتمند می‌توانند با پیشرفت علم و امکانات پزشکی تا 160 سال زندگی کنند؛ درست مثل پیرمردی 160 ساله به نام اکبر آقا که گذشته اش را گاهی به یاد می‌آورد.

«تهران 1500» نخستین انیمیشن بلند سینمایی ایران است که اکران شد و مردم هم استقبال خوبی از آن کردند.

مهم‌ترین ویژگی این فیلم، استفاده از چهره و صدای برخی از مشهورترین بازیگران سینمای ایران بود. مهران مدیری، هدیه تهرانی، بهرام رادان، محمدرضا شریفی‌نیا، حبیب رضایی، مهتاب نصیرپور، حسام نواب‌صفوی و گوهر خیراندیش بازیگران این انیمیشن بودند!

فیلم در نمایش‌های جهانی خود با عنوان تهران 2121 اکران شد.

بهرام عظیمی، پیش از این بیشتر با ساخت انیمیشن‌های تبلیغاتی راهنمایی و رانندگی (داوود خطر و سیا ساکتی)، آقای ایمنی و بابا برقی شناخته می‌شد.

محصول 1391

رستم و سهراب

کیانوش دالوند

تهیه‌کننده: داریوش دالوند

هزینه تولید: 2 میلیارد و 300 میلیون تومان

اکران: 6 آذر 1393

خلاصه داستان: رستم، قهرمان بزرگ ایران برای پیدا کردن اسب گمشده خود، رخش به شهر سمنگان می‌رود. آنجا به شاهزاده سمنگانی یعنی تهمینه دل می‌بازد. آنها زندگی مشترک را آغاز می‌کنند، اما پیش از این‌که فرزندشان به دنیا بیاید، رستم مجبور به ترک سمنگان و رفتن به جنگ می‌شود.

درباره اثر فاخر و عظیم «شاهنامه» فردوسی هرچقدر فیلم و اثر نمایشی ساخته شود، کم است. قصه‌های ماجراجویانه این کتاب، اگر محمل نمایشی جذاب و مناسبی پیدا کند، بی‌تردید با جلب نظر تماشاگران ایرانی و خارجی مواجه می‌شود. مهم‌ترین امتیاز سازندگان انیمیشن «رستم و سهراب»، رفتن به سراغ یکی از قصه‌های مهم «شاهنامه» است.

این اثر در شهر بروجرد و در استودیو انیمیشن آریا (برادران دالوند) ساخته شده و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم برای تولید آن با سازندگان همکاری کرده است.

پایان‌بندی فیلم، به سرانجام قصه رستم و سهراب در «شاهنامه» ربطی ندارد و پسر به دست پدر کشته نمی‌شود!

انیمیشن سه‌بعدی و سینمایی «رستم و سهراب» در بازار فیلم جشنواره کن هم ارائه شد و در برخی کشورهای خارجی نیز به نمایش درآمد.

محصول 1384

جمشید و خورشید

بهروز یغماییان

تهیه‌کنندگان: رسانه فرد و نادر یغماییان

هزینه تولید: 700 میلیون تومان

اکران: 23 بهمن 1393

خلاصه داستان: این انیمیشن عاشقانه، درباره جوانی به نام جمشید است که روزی به‌صورت ناگهانی خورشید، دختر پادشاه را می‌بیند و به او دل می‌بندد. از آن‌طرف اما پادشاه که پسر ندارد، تصمیم می‌گیرد با برگزاری مسابقه‌ای، دامادی برای خود و وارثی برای پادشاهی‌اش انتخاب کند. خورشید هم برای این‌که دچار این سرنوشت نشود، از قصر فرار می‌کند، اما گرفتار گرگ‌ها می‌شود. ولی جمشید از راه می‌رسد و خورشید را نجات می‌دهد.

این فیلم از نخستین آثار و شاید اولین انیمیشن سینمای ایران باشد که به سنت فیلم‌های اینچنینی در جهان، از بازیگران سرشناس به عنوان صداپیشه استفاده کرد. در این اثر، امین حیایی به جای جمشید حرف زد و ترانه علیدوستی هم به جای خورشید صحبت کرد. پرویز پرستویی هم گویندگی صدای کارام، رقیب عشقی جمشید را به عهده داشت. رامبد جوان (ماهان)، ثریا قاسمی (ندیمه)، حبیب رضایی (آبا) و چنگیز جلیلوند (پادشاه) از دیگر گویندگان صاحب‌نام «جمشید و خورشید» بودند.

آهنگسازی فیلم را هم کیوان کیارس به عهده داشت.

بهروز یغماییان، از کارگردانان پیشکسوت پویانمایی، پیش از این فیلم انیمیشنی به نام «خورشید مصر» هم ساخته بود.

محصول 1393

مبارک

محمدرضا نجفی امامی

تهیه‌کننده: علی نجفی امامی

خلاصه داستان: قصه «مبارک» درباره پیرمردی است که نقالی می‌کند و ابزار کارش هم عروسک‌های شخصیت‌های شاهنامه است. اما ماجرا از آنجا شروع می‌شود که عروسک‌ها جان می‌گیرند و حوادثی را رقم می‌زنند. نوه پیرمرد هم درگیر این اتفاقات می‌شود.

«مبارک»، اثری ترکیبی و رئال ـ انیمیشن است و به لحاظ ساختاری، آثاری مثل «وروجک و آقای نجار» را به یاد می‌آورد.

یکی از ویژگی‌های مهم و جالب فیلم، حضور الناز شاکردوست به عنوان بازیگر نقش اصلی آن است. منوچهر آذر، امیر رهبری، حسن کریم‌خان زند، مرجان سپهری و تورج نصر ـ صداپیشه نقش‌هایی چون شیپورچی (پسرشجاع) و عموی بلفی (بلفی و لی‌لی بیت) ـ از بازیگران این اثر سینمایی هستند.

مدیر فیلمبرداری فیلم علیرضا برازنده است، موسیقی آن را بهرام دهقانیار ساخته و تدوین اثر را هم سپیده عبدالوهاب انجام داده است.

«مبارک» در جشنواره اخیر فیلم مونترال کانادا به نمایش درآمد.

کارگردان این اثر در مراسم رونمایی از فیلم که بهمن 93 در پردیس ملت برگزار شد، اعلام کرد که دوست داشته اثری در حد انیمیشن‌های خوب هالیوود بسازد. او اشاره کرد که برای پیرمرد نقال فیلم، از شخصیت سعدی افشار، هنرمند فقید سیاه‌بازی الهام گرفته است.

علی رستگار

سینما