قزاق‌ها تاریخ خود را در نسخه‌های فارسی جست وجو می‌کنند

با توجه به حضور فرهنگی ایران که در جهان از جمله قزاقستان گسترده است، مواجهه دولت این کشور نسبت به فعالیت‌های فرهنگی ایران چگونه است؟

قزاقستان در خصوص فعالیت‌هایی که با نام فرهنگ به معنای عام آن یعنی فعالیت‌هایی در رشته‌های مختلف فرهنگی، هنری، سینمایی، نمایشگاه‌های فرهنگی، آموزش زبان فارسی و... انجام می‌شود، مشکلی ندارد. لذا برای انجام این‌گونه فعالیت‌ها وزارت فرهنگ و ورزش قزاقستان و سایر نهادهای فرهنگی این کشور کمال همکاری را با مرکز فرهنگی ایران دارند.

آموزش زبان فارسی جایگاهی در قزاقستان دارد؟

با شروع فعالیت‌های رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان سال 1373 آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌ها سرعت خوبی پیدا کرد، اما به دلیل حضور نداشتن شرکت‌های تجاری و بازرگانی ایرانی که نقش مهمی در توسعه و تشویق دانشجویان قزاق برای فراگیری زبان فارسی می‌توانند داشته باشند، این سرعت کاهش پیدا کرد. به دلیل حضور چشمگیر بازار چین و کره در این کشور دانشجویان برای یافتن شغل، گرایش به آموزش این دو زبان دارند. اما در هر صورت دانشگاه الفارابی و دانشگاه آبلای خان در شهر آلماتی دارای کرسی زبان فارسی هستند. به این معنی که در این دو دانشگاه رشته زبان فارسی داریم و در پایان دوره لیسانس، دانشجویان به دریافت لیسانس زبان فارسی مفتخر می‌شوند. همچنین در دانشگاه تربیت معلم بانوان معروف به ژمپی، زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم و به صورت اختیاری آموزش داده می‌شود. در دانشگاه اقتصاد و روابط بین‌الملل در شهر آکتائو نیز زبان فارسی به عنوان زبان اختیاری آموزش داده می‌شود. ضمن این که در دانشگاه اوراسیا در شهر آستانه در محل اتاق ایران نیز زبان فارسی به صورت آزاد برای داوطلبان فراگیری زبان فارسی آموزش داده می‌شود.

دو دوره زبان فارسی نیز در استان قزاقستان جنوبی برای ایرانیان مقیم، یکی در خانه فرهنگ ایرانیان واقع در شهر چیمکنت، مرکز استان و دیگری در شهر مِرکه، برای نسل سوم و چهارم ایرانیان برگزار می‌شود.

به نظر می‌رسد از میزان استقبال مردم در آموختن فارسی در قزاقستان کم شده باشد. درست است؟

متأسفانه این گفته درست است. دلیل آن هم نبود بازار کار برای فارغ‌التحصیلان زبان فارسی است. در حال حاضر جوانان در آموختن زبان‌های خارجی به سمت زبان‌های چینی، کره‌ای و ترکی استانبولی گرایش دارند؛ زیرا شرکت‌های اقتصادی و تجاری این کشورها در قزاقستان بسیار فعال هستند و بازار کار برای فارغ‌التحصیلان این زبان‌ها مهیاست و تا زمانی که حضور اقتصادی و تجاری ما در این کشور تقویت نشود، در اقبال به آموختن زبان فارسی در قزاقستان تحولی ویژه‌ای رخ نخواهد داد.

ایران و قزاقستان چه وجوه اشتراک فرهنگی با هم دارند؟

دو ملت ایران و قزاقستان دارای مشترکات فرهنگی متعددی هستند. چرا که اولا هر دو مسلمان‌اند، پس در بسیاری از مسائل و فرایض دینی مانند برگزاری اعیاد فطر و قربان و نیز برپایی میلاد النبی و شرکت در فرایض دینی مشترکند و ثانیا چون در گذشته مرزهای قدیمی ایران تا جنوب قزاقستان امتداد داشته، هر دو ملت دارای ریشه‌های فرهنگی مشترک هستند مانند بزرگداشت نوروز. همچنین شخصیت‌های بزرگ فرهنگی مشترک بین دو کشور وجود دارد مانند فارابی که محل تولد وی بنابر قولی در شهر اُترار سابق، آریس فعلی (فاراب‌اسبق) واقع در جنوب قزاقستان است.

با این حال ما حدود 700 واژه مشترک داریم که هر دو ملت ایران و قزاق از آنها استفاده می‌کنند مانند ایام هفته شنبه، یکشنبه، دوشنبه، ... با این تفاوت که آنها به‌جای حرف «ش» از «س» استفاده می‌کنند و می‌گویند سنبه، یکسنیه، دوسنبه و ...، همچنین کلماتی مانند پیاز، قند، قاشق، پیاله، دوست، درست، قبول باشه، پیغمبر، آخرزمان، دوزخ و....، همچنین همان‌طور که گروهی از ایرانیان در استان قزاقستان جنوبی در شهرهای چیمکنت، مرکه و... به‌عنوان ایرانیان قزاق زندگی می‌کنند، گروهی از قزاق‌ها نیز در استان گلستان ایران در شهرهای گرگان، بندرترکمن و گنبدکاووس به‌عنوان قزاق‌های ایرانی زندگی می‌کنند.