ورود حنجره طلایی‌ها به دنیای دوبله

مسلما دوبلورها هم مثل بقیه آدم‌ها شاید بر اثر یک اتفاق، حرفه و مسیر زندگی‌شان را برای آینده انتخاب و یک نفر صدای طلایی آنها را کشف کرده باشد.

همین موضوع بهانه این گزارش شد تا خوانندگان در جریان ماجرای ورود پیشکسوتان و بزرگان به دنیای دوبله قرار گیرند.

شخصیت‌های ماندگار

وقتی نام بهرام زند شنیده می‌شود، مخاطبان به یاد سریال‌های پربیننده شرلوک هلمز، ناوارو، جنگجویان کوهستان و خیلی دیگر از آثار ماندگار می‌افتند.

او فعالیتش را در دنیای دوبله از سال 1352 آغاز و از سال 1358 مدیر دوبلاژی را تجربه کرد. بهرام زند تا امروز در فیلم‌ها و سریال‌های متعددی به جای شخصیت‌های گوناگون صحبت کرده است. علاوه بر مدیریت دوبلاژ آثار خارجی، در کارنامه زند مدیریت دوبله سریال‌های ماندگار تلویزیون همچون امام علی(ع)، مدار صفر درجه، پهلوانان نمی‌میرند و روشن‌تر از خاموشی هم به چشم می‌خورد.

زند در آثاری همچون پدرخوانده (جیمزکان)، شجاع دل ( مل گیبسن)، گتسبی بزرگ (بروس درن)، تسخیرناپذیران (رابرت دنیرو)، رونین (رابرت دنیرو)، قطار افسارگسیخته (جان وویت) و... صحبت کرده است. مرحوم مانی (از دوبلورها پیشکسوت) کسی بود که هنگام ورودش به حرفه دوبله، بهرام زند را راهنمایی کرده و پس از آن بوده که دوران آموزشی‌اش در اتاق‌های تاریک دوبله آغاز شده است. یعنی مدت‌ها به لب و دهان بزرگان نگاه کرده تا مجوز گفتن کلمات و تک جمله‌های کوتاه در دوبله را بگیرد.

نقش پدر در دنیای دوبله

ناهید امیریان سال 1338 توسط پدرش که در کار دوبله و تئاتر فعالیت داشت به این عرصه وارد شد. قبل از این که وارد این عرصه شود هم در زمینه تئاتر و پیش‌پرده خوانی در کنار پدرش فعالیت می‌کرد. زمانی که وارد هنر دوبله شد هنوز خواندن و نوشتن نیاموخته بود، به همین دلیل دیگران دیالوگ‌ها را می‌گفتند و او حفظ می‌کرد و می‌گفت، حتی از آنجا که قدش به میکروفن نمی‌رسید، چند قوطی فیلم زیر پایش می‌گذاشتند.

در دوران کودکی در فیلم‌ها و کارتون‌های زیادی صحبت کرده است. دلیل این که هنوز هم با عشق و علاقه کارش را انجام می‌دهد این است که از کودکی در این کار بوده و ظرافت‌های دوبله را یاد گرفته است. امیریان از دوبلورهای پیشکسوتی است که در کارتون‌های سندباد (سندباد)، پسر شجاع (خرس مهربون)، هاچ زنبورعسل (هاچ)، نل (نل)، پینوکیو (جینا)، بچه‌های کوه آلپ (آنت)، مهاجران (لوسی می)، سنجاب کوچولو (بنر)، الیور توئیست، بامزی و خانواده دکتر ارنست (فلن) و... صحبت کرده است.

تست دوبله بدون هماهنگی

ناصر نظامی، سال 1346 به طور اتفاقی وارد عرصه دوبله شد؛ همان سال‌ها برادرش که 11ـ10سال از او بزرگ‌تر بود در دوبله به کار مشغول شده بود. یکی از روزها او با برادرش قرار می‌گذارد همراه یکدیگر به جایی بروند.

قرار آنها در استودیو پاسارگاد، یکی از پرکارترین استودیوها در آن زمان بود. وقتی او منتظر اتمام کار برادرش می‌شود، صاحب استودیو از ناصر نظامی هم تست صدا می‌گیرد.

نظامی بدون آمادگی قبلی بخشی از متن یک روزنامه را می‌خواند. زمانی که برادران نظامی می‌خواهند از استودیو بیرون بروند، صاحب استودیو از ناصر می‌پرسد چند سال دارد و کجا مشغول به کار است. او هم پاسخ می‌دهد 20 سال دارد و در جایی مشغول نیست.

صاحب استودیو بعد از شنیدن این جمله، خطاب به ناصر می‌گوید شما از فردا صبح در این استودیو استخدام هستید. از آن روز به بعد او مشغول کار دوبله می‌شود.

نکته جالب این است که چند ماه بعد برادرش در شهرداری استخدام می‌شود و دوبله را رها می‌کند! اما نظامی به این حرفه ادامه می‌دهد.

از آثار نظامی می‌توان به فیلم طلسم (آتیلا پسیانی)، المرگنتری (آرتورکندی)، مرد (ریچارد بون)، پاپیون (مرد جذامی)، دیوانه از قفس پرید (کریستوفر لوید)، سریال مرد شش میلیون دلاری ( لی میجرز)، کارتون دور دنیا در هشتاد روز (آقای فاگ)، ای‌کیو سان (شینسه)، افسانه دوقلوها (راوی) و... اشاره کرد.

ترجمه یک شعر از شکسپیر

داوود نماینده از مدیران باسابقه دوبلاژ است که «سلطان مستند» کمترین لقبی است که می‌توان به او داد. صدای او در فیلم‌های مستند شاخص است. نماینده صدای خاصی دارد و با توجه به گونه مستند صدایش را تغییر می‌دهد.

مخاطب وقتی صدای او را در یک مستند حیات وحش می‌شنود با زمانی که در یک مستند اجتماعی حرف می‌زند، تفاوت زیادی احساس می‌کند. صدای نماینده را دبیر ادبیات زبان انگلیسی اش کشف کرد. یک روز نماینده سر کلاس ترجمه یک شعر از شکسپیر را می‌خواند. دبیرش به او توصیه می‌کند در مصاحبه دکلمه فن و بیان شرکت کند.

نماینده هم به توصیه این معلم، سال 1347 در مصاحبه شرکت کرده و رتبه اول را در تهران کسب می‌کند. در آن روزها برگزیدگان به رادیو معرفی می‌شدند و این اتفاق هم برای نماینده افتاد و او کار گویندگی در برنامه‌های رادیویی و کار دوبله را پی گرفت.

به واسطه یک دوست

نام مریم شیرزاد ناخودآگاه مخاطبان تلویزیون را به یاد سریال سال‌های دور از خانه و شخصیت اوشین می‌اندازد. شیرزاد در دهه 60 با صدایی گرم و دلنشین توانست این شخصیت را در میان مردم ایران محبوب کند.

او در طول این سال‌ها در کارتون‌های مختلف و به جای شخصیت‌هایی همچون آن شرلی، سرندیپیتی و... صحبت کرده است. گرچه شیرزاد فعالیتش را با رادیو آغاز کرد، اما بعد وارد دنیای دوبله شد. شیرزاد وقتی وارد رادیو شد فقط 12 سال داشت.

در واقع دوستی که در برنامه کودک رادیو فعالیت می‌کرد، به او پیشنهاد داد که می‌تواند برای حضور در برنامه کودک تست بدهد. شیرزاد هم تست داد و قبول شد. به مرور زمان این دوبلور هنرمند توانمندی هایش را نشان داد و کارهایش بیشتر شد به گونه‌ای که گاهی در واحد نمایش رادیو هم از او استفاده می‌شد و بعد هم سال 58 وارد کار دوبله شد.

کانون پرورش فکری، نخستین گام

فریبا شاهین مقدم فعالیت حرفه‌ای‌اش را از سال 1353 آغاز کرد. او تا به امروز به‌جای شخصیت‌های جدی در کارهای مختلف صحبت کرده، اما ویژگی صدایش، گویندگی به جای پسر بچه‌ها و دختر بچه‌های تخس و شیطان است.

از آثار او می‌توان از ئی‌تی (الیوت)، رابین هود ( ماریان)، مهاجران (لوسی می)، موش کوهستان ( خرگوش )، چوبین ( چوبین)، ای‌کیو سان (ای‌کیو سان) و نیک و نیکو (موش عینکی) نام برد.

در مجموع شاهین مقدم در بیشتر کارتون‌های دوست داشتنی و محبوب بچه‌ها صحبت کرده است. شاهین مقدم فعالیت هنری‌اش را با کانون پرورش فکری و گذراندن دوره‌ها و کلاس‌های مختلفی همچون فیلمسازی آغاز کرد و سپس وارد دوبله شد و تا به امروز در آثار مختلفی صحبت کرده است. او در کنار دوبلورهای مطرح آموزش‌دیده و استادش در این حرفه، فریدون دائمی بوده است.

فاطمه عودباشی - رادیو و تلویزیون