گیلکی گپ چطور ایسه؟

اگر بَخَیید خیلی گیلکی گپ بزنید حرف (س) را به اندازه دو س بکشید (سس)، به جای ضمه ( ُ ) از او استفاده بوکونید و مثلا به جای صحبت بوگویید صوحبت. حرف آ را هم بکشید آآ. برای این‌که شیمی تعجب یا شَعفَ نِشون بدید از آآآآووووو! استفاده بوکونید و اگر به کسی خیلی علاقه دَرید، بوگویید تی بَلا می‌سَر. حرف (هـ) هم تلفظ نوکونید و مثلا به جای ماهی بیگید مایی. اگر هم از کسی خیلی عصبانی ایسید و می‌خواین سر به تنش نباشه بیگید الهی تو بیمیری زَی من تَرَ تخته سر بوشورم.

اما این هم شیمی گوش و آویز بوکونید که گونه‌های زبانی در استان گیلان سه بخش ایسِ؛ گونه گیلکی لاهیجانی (بیه‌پیش) در منطقه‌ای محدود از شمال به دریای خزر، از جنوب به بلندی‌های سیاهکل، از غرب به آستانه و حسن‌کیاده تا مرزهای کوچصفهان و از شرق به لنگرود و رودسر فَرسه که به تدریج به گویش مازندرانی آمیخته شَ.

گونه گیلکی رشت (بیه‌پس) که در رشت، لشت نشاء، خشکبیجار، صومعه سرا، خمام، بندرانزلی، فومن و شفت گپ زَنن.

گونه ٔ گالشی که توسط مردم نواحی کوهستانی لاهیجان استفاده بَ.

ایتو فکر نوکونید که گیلکی گپ زَن خیلی هم آسون ایسه چراکه اگر گیلکن بَخن از لغات اختصاصی استفاده بوکونن خیلی سخت ایسه.

شعرهای معروفی هم به زبان گیلکی خونده بوبوسته.

ای روز بشوُم کونوس کله، ایشالِ... کونوس بیچم ای پرپره، ایشالِ

ایتِ می‌دهن دکده، ایشالِ... می‌دهن آب دکده، ایشال

الهی تی ماری بمیره, می‌دیلِ قرارِی بیگیره

عمو دارم سده مِن، می‌موشک عنبر مِن

برار خوب دارمی هچین بیرون ناریمه... اگه بیرون باریمه ده تا عروس گیریمه

آها بُگو آها بُگو

جینگلکا جینگالک

مثلا کلماتی استفاده کونَدَ که عمرا متوجه بیبید.

سیفتال: زنبور

وارش: باران (بارش)

آغوز: گردو

پامادور: گوجه

مرغانه: تخم‌مرغ

ورزا: گاو

اویر بوبوسته: گم شده

هاسا: الان

چی‌چی‌نی: گنجشک

گوزگا: قورباغه

پیچَی: گربه

کرکر، چیچیلاس: سنجاقک

گورخانه: رعد وبرق

گمج: نوعی ظرف سفالی که معمولا سبز رنگ است

گیشه: روسری

دار: درخت، تیر

بجار+ بیجار: شالیزار

کومه: کلبه

بوگودی: انجام دادی، کردی

دبسته بوسته: بسته شده

تی: تو

سُبُج: شپش

کرچ: ترد، خشک، نو و خشک و تازه

چوم: چشم

کُر: دختر

جاقاله: بچه

زَکن: بچه‌ها

زاقالو: چشم آبی