همگام با تهدیدات، در حال پیشرفتیم

رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار یکشنبه با فرماندهان قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) با تاکید بر اهمیت پدافند به‌عنوان «خط مقدم مقابله با هر گونه تهاجم»، خاطرنشان کردند: در مقابل این دشمن که به‌دنبال تضعیف توان دفاعی کشور است، باید آمادگی‌های نیروهای مسلح آنچنان افزایش یابد که دشمن حتی به خود اجازه فکر کردن درباره تجاوز را ندهد.

اکنون امیر سرتیپ فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی در گفت‌و‌گو با جام‌جم ضمن اشاره به نحوه تشکیل این بخش به عنوان یک نیروی مستقل به تشریح ویژگی‌های این پدافند هوایی و اقتدار فعلی آن پرداخته است که مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

ضرورت تشکیل پدافند به عنوان یک نیروی مستقل چه بوده است؟

تشکیل پدافند هوایی به دهه 30 بر می‌گردد که با نام تیپ مستقل دفاع هوایی تشکیل شد. تجربیاتی در طول دوران دفاع مقدس اتفاق افتاد که نشان داد سریع‌ترین و راحت‌ترین و پرنتیجه‌ترین تعیین‌کننده نبردهای فعلی، حملات هوایی با موشک، پهپاد، هواپیماهایی با برد بلند و موشک بالستیک است. آن چیزی که می‌تواند با این حجم از هجمه‌های هوایی رویارویی کند و نتیجه برنده و بازنده جنگ را مشخص کند، نیازمند یک سیستم تخصصی پدافند هوایی است. تدبیر فرمانده معظم کل قوا بر این شد که در سال 87 ستاد تخصصی برای پدافند هوایی در دهم شهریور ایجاد شود. با این حال پدافند هوایی، مختص ارتش نیست. امروز در سپاه و ارتش سیستم‌هایی وجود دارد که برای دفاع هوایی به‌کار گرفته می‌شوند. بعد از تشکیل پدافند هوایی، کار مهم شبکه کردن یا یکپارچگی پدافند هوایی بود. در این زمینه سپاه و ارتش و سایر نهادهای مسئول نیز وارد سیستم یکپارچه پدافند هوایی شدند تا همه اطلاعات لازم درباره پرواز این هواپیماها بر فراز آسمان جمهوری اسلامی ایران دریافت و اقدام لازم امنیتی و حفاظتی صورت گیرد. دلیل مهم‌تر تشکیل پدافند هوایی به صورت مستقل و به عنوان ستاد اجرایی و همچنین با نام قرارگاه، استفاده از بستر دفاعی بقیه نیروها برای حفظ و حراست از ایمنی و امنیت هوایی کشور است. برای قرارگاه پدافند هوایی کار، مقطعی نیست بلکه 24 ساعته است. بنابراین تمام سیستم‌های دفاع هوایی باید به شبکه یکپارچه پدافند هوایی متصل شوند.

با توجه به بحث تشکیل قرارگاه، این هماهنگی تا چه اندازه تامین شده؟ آیا مشکلی برای این هماهنگی نداشتید؟

بگذارید مثالی بزنم. ایکائو یک سازمان بین‌المللی هوانوردی است. وقتی پدافند هوایی از نیروی هوایی تا سال 87 تفکیک نشده بود تا سال 93 حجم عبوری پروازی و حجم عبوری پروازهای گذرنده از فراز ایران حداکثر بین صد تا 150 فروند در روز بود. چه اتفاقی می‌افتد که پرواز عبوری از فراز جمهوری اسلامی ایران به بیش از هزار فروند در روز می‌رسد و در کنار آن با تهدید و تحریم هم مواجه هستیم و با هواپیماهای فرامنطقه‌ای هم روبه‌رو هستیم که عطش شناسایی مرزهای ما را دارند و بعد ایکائو اعلام می‌کند آسمان جمهوری اسلامی ایران امن‌ترین آسمان خاورمیانه است. وقتی یک سازمانی مثل ایکائو که تجاری است در مورد آسمان ایران چنین نظری می‌دهد، یعنی از استانداردهای روز خودش استفاده کرده است. در سایه این امنیت طبعا بسیاری از کشورها راغب هستند که از آسمان ایران استفاده کنند و این احساس امنیت در سایه هماهنگی به وجود آمده است. اگر این هماهنگی نباشد هر لحظه باید شاهد فاجعه باشیم که الحمدلله نیستیم.

شما چه سقفی از مطلوبیت را برای آینده پدافند هوایی مدنظر دارید و چه نمره‌ای به کیفیت عملکرد پدافند هوایی در کشور می‌دهید؟

اگر بحث نمره‌دهی ملاک باشد باید وضعیت خودمان را با کشوری مقایسه کنیم که به اندازه ما تهدید شده و با تهدید مواجه بوده است. پدافند هوایی هم کاملا تجهیزات‌محور و تخصصی است. وقتی می‌توانیم لبه فناوری دنیا را کشف کنیم یعنی پرنده‌های یو.2، آر.کیو4 و آر.کیو1 را رصد کنیم، این نمره‌اش مشخص است. سیستم دفاعی در کشور ما همگام با تهدید در حال پیشرفت است. لبه فناوری امروز اف.35، اف22 و پهپادهای نامرئی هستند. ببینید که چه اتفاقی افتاده که سیستم‌های مراکز فرماندهی جنوب و جنوب شرق کشور به محضی که با تهدید در مرزهای هوایی مواجه می‌شوند،‌ اخطار می‌دهند. در عین حال معتقدم این نمره بالا برای پدافند هوایی در جمهوری اسلامی ایران برگرفته از خون شهداست. اما این‌که چه سقفی را برای این مطلوبیت قائل هستیم، باید بگویم تا زمانی که ما از اسلام، مهدویت و رهبری، پیروی می‌کنیم سقف و حدی را برای خود قائل نیستیم. به عبارت دیگر دفاع هوایی برای ما لایتناهی است. تا زمانی که بخواهیم از موجودیت و استقلال و آزادی جمهوری اسلامی دفاع کنیم، دفاع هوایی همگام با دفاع دریایی، زمینی و مردمی همیشه ادامه دارد.

اشاره به اهمیت تجهیزات و تخصص در بحث پدافند هوایی داشتید. با توجه به تحریم‌های موجود تا چه اندازه تجهیزات در این بخش بومی و متکی به نیروهای داخلی است؟

اگر قرار باشد کشوری، سیستم دفاعی خود را با خرید از کشورهای دیگر تامین کند،‌ شکست خورده است. بنابراین سیستم دفاعی کشور باید بومی باشد. ممکن است برخی بگویند اس 200 که در اختیار پدافند هوایی است، از کشورهای شرقی خریداری شده است. در پاسخ باید بگویم که بله منتهی الان فقط اسمی از اس 200 باقی مانده است و توانمندی‌های فعلی این سامانه دیگر مربوط به همان اس 200 سابق نیست. وقتی یک سامانه موشکی به نام تلاش به آن متصل می‌شود یعنی قابلیت سامانه سابق به طور کلی عوض شده است. به‌واسطه همین سامانه و تجهیزات بومی بود که در سال 93 هواپیمایی در ظاهر با عنوان مسافربری در حالی که 108 نظامی ناتو سرنشین آن بودند با اخطار پدافند هوایی مجبور به فرود می‌شود. ما در بحث پدافندی در درجه اول خود را یک نیروی مدافع فرض می‌کنیم به این معنا که باید قبل از دشمن به نقاط ضعف خود پی ببریم و درصدد رفع آن برآییم و حتی ضعف را تبدیل به قوت کنیم.

با توجه به تهدیدات نیروهای فرامنطقه‌ای در خاورمیانه، چه تدابیری برای جلوگیری از حملات احتمالی اندیشیده‌اید؟

کمتر کشوری در دنیا سراغ دارید که پراکندگی برابر با 3700 نقطه داشته باشد؛ بر همین اساس تهدید برای ما 360 درجه است. طبعا متناسب با چنین وضعیتی هم تمهیدات مناسبی اندیشیده شده است. نکته حائز اهمیت این است که ما همه سربازیم و تحلیلگر مسائل سیاسی نیستیم اما وقتی فرمانده معظم کل قوا به ما فرمان می‌دهد ما صد در صد در پی تحقق آن هستیم. یعنی اگر مبنا بر دوستی باشد که ثابت هم کردیم؛ بارها شده هواپیماهایی که گاه نظامی بوده با رعایت امنیت و حراست از منابع خودمان آن را نشانده‌ایم و اگر زمانی ایشان صلاح دانستند که اقدام قهریه بشود ما مبنایمان را بر اقدام قهریه می‌گذاریم. در پدافند هوایی از لحظه کشف تا اقدام باید زیر دو دقیقه صورت گیرد. همه تصمیمات باید در ظرف همین مدت کوتاه گرفته شود. بنابراین ما در بحث دشمن اساسا به اسامی و عناوینی که عنوان کردید به هیچ وجه فکر نمی‌کنیم چون آنها را در حدی نمی‌دانیم که بخواهیم با آنها دست و پنجه نرم کنیم. دشمنان ما کسانی هستند که از این گروه‌ها حمایت می‌کنند. آنها اگر سرشان در لاک خودشان باشد، کاری به آنها نداریم ولی هر چیزی که به حریم ایران تجاوز کند با قوه قهریه با آن برخورد می‌کنیم.

فتاح غلامی - جام‌جم