استقبال اعضای شانگهای از عضویت ایران

ایران که اکنون عضو ناظر سازمان به شمار می‌‌رود، در سال 2008 رسماً درخواست خود را برای عضویت دائم ارائه کرد که البته در آن زمان، روسیه با این استدلال که ایران تحت تحریم‌های بین‌المللی است، از پذیرش درخواست ایران خودداری کرد اما هم‌اکنون با توجه به توافق هسته‌ای و لغو تحریمها، اکثر اعضا زمینه را برای عضویت ایران در سازمان شانگهای فراهم دانستند.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رئیس‌جمهور روسیه در سخنرانی خود در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در تاشکند اعلام کرد: ما بر این باوریم که پس از حل و فصل برنامه هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های سازمان ملل متحد، هیچ مانعی بر سر راه عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای وجود نداشته باشد. ولادیمیر پوتین از مذاکره سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای با موضوع بررسی پذیرش رسمی اعضای جدید در نشست این تشکل منطقه‌ای خبر داد و اظهار کرد: بر اساس برنامه اعلام شده در این زمینه قرار است در آینده‌ای نزدیک نیز عضویت ناظر ایران به رسمی تبدیل شود.

برجام شرایط عضویت ایران را فراهم کرد

الماس بیک اتامبایف، رئیس‌جمهور قرقیزستان نیز در نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای اعلام کرد: امضا و اجرای برجام شرایط عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای را در آینده‌ای نزدیک فراهم کرده است. به گزارش ایرنا، اتامبایف با تاکید بر حمایت قرقیزستان از عضویت رسمی ایران در این تشکل منطقه‌ای، گفت: اکنون شرایط بسیار خوبی برای عملی شدن برنامه عضویت تهران فراهم شده است. نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان هم اعلام کرد: پس از هند و پاکستان، ایران به عنوان عضو رسمی به سازمان همکاری شانگهای خواهد پیوست. رئیس‌جمهور قزاقستان گفت: عملی شدن برنامه پیش‌بینی شده عضویت رسمی ایران، یک ضرورت توسعه‌ای برای این سازمان است.

نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در سازمان همکاری شانگهای نیز با عاقلانه خواندن برنامه عضویت رسمی ایران در این سازمان، خواستار اجرای بدون تاخیر آن شد. بختیار حکیموف در حاشیه اجلاس شانگهای در جمع خبرنگاران گفت: اکنون هیچ محدودیتی برای پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای وجود ندارد و این موضوع در دستور کار است. نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه افزود: مسکو می‌خواهد روند پیوستن تهران به سازمان همکاری شانگهای طول نکشد و شتاب یابد که مذاکرات در این زمینه با شرکا در حال انجام است.

ادعای رویترز درباره مخالفت با درخواست ایران

اما با وجود چنین اظهارنظرهای مثبتی در مورد عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، خبرگزاری رویترز در خبری مدعی شد با عضویت ایران در این سازمان باز هم مخالفت شده است.

به گزارش تسنیم و براساس ادعای رویترز، با وجود درخواست روسیه برای موافقت اعضای سازمان شانگهای با عضویت دائم ایران، این سازمان نتوانست بر سر موضوع ایران به توافق برسد.

ظاهرا اختلاف‌نظر چین و روسیه و عدم‌تمایل پکن به افزایش جنبه ضدغربی این سازمان، دلیل اصلی این موضوع بوده است. همزمان با چنین اخباری، خبرگزاری ایلنا دیروز به نقل از یک دیپلمات حاضر در اجلاس سران شانگهای اعلام کرد که وزیر خارجه کشورمان در اعتراض به عملکرد اعضای سازمان، نشست را ترک کرده است اما ابراهیم رحیم‌پور، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه ایران این ادعا را تکذیب کرد. وی همچنین ادعاها مبنی بر مخالفت با عضویت تهران در سازمان همکاری شانگهای را تکذیب کرد و آن را هوچی‌گری خواند. رحیم‌پور در جمع خبرنگاران با بیان این‌که هنوز در این زمینه تصمیم‌گیری نشده است، تاکید کرد: اسناد درخواست عضویت هم به تهران ارائه نشده است که نخست باید برای بررسی و انطباق با قوانین ایران مورد مطالعه قرار گیرد. امکان دارد ما دیدگاه‌های دیگری داشته باشیم. به گزارش ایسنا، رحیم‌پور افزود: براساس مقررات سازمان همکاری شانگهای، تحریم یکی از موانع عضویت است و ما هم تاکنون دنبال نکردیم ولی اکنون که از تحریم خارج شدیم، باید این سازمان تصمیم به آغاز روند عضویت ایران را بگیرد. اکنون با عضویت ناظر تهران در سازمان همکاری شانگهای نیازهای همکاری‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران تامین شده است و اگر عضویت کامل شود شرایط تاثیرگذار دیگری می‌یابیم، بنا بر این دلیل طرح ادعاهای نادرست رد درخواست عضویت ایران به عنوان یک هوچی‌گری مشخص نیست.

عضویت ایران نیازمند رایزنی‌های بیشتر

در مجموع می‌توان گفت گرچه هنوز درخواست ایران برای عضویت رسمی در سازمان همکاری شانگهای، عملی نشده است اما با توجه به اظهار نظر مثبت مقامات شرکت‌کننده، شرایط برای عضویت کشورمان در این سازمان منطقه‌ای بیش از گذشته فراهم است و با پیگیری مسئولان جمهوری اسلامی ایران، در آینده نزدیک محقق خواهد شد. بر همین اساس به نظر می‌رسد حضور ظریف در نشست اخیر در چارچوب رایزنی و مذاکرات تکمیلی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند سبب شتاب گرفتن روند عضویت و همچنین پیشرفت دیپلماسی جمهوری اسلامی برای نقش‌آفرینی فعال‌تر سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باشد و پیوندهای تهران با کشورهای عضو این سازمان بویژه روسیه و چین را تقویت کند.