فناوری نوین، تکنیکی برای ارائه تصاویر عالی

با پیدایش سیستم دیجیتال در مقابل آنالوگ لذت دیدن یک فیلم‌سینمایی یا مسابقه ورزشی چنان مخاطب را به هیجان آورد که او در تهیه تلویزیون‌های دیجیتال شکی نداشت و پس از آن با ظهور گیرنده‌های LCD و پلاسما و اکنون OLED که وضوح تصویر را چند برابر کرده‌اند نیازش به پخش HD محرز شده ‌است. امروزه تمام کشورهایی که همچون ایران با سیستم NTSC کار می‌کردند به HD روی آورده‌اند، چرا که می‌دانند با HD می‌توانند برنامه‌های با کیفیت بهتری پخش کنند و با جهانی شدن برنامه‌های تلویزیونی بخصوص از طریق ماهواره‌ها نمی‌توان با مشتریان مشتاق کیفیت بالا بی‌تفاوت برخورد کرد. همین امر است که صداوسیما را مجاب کرده به سمت HD کردن شبکه‌هایش پیش برود. اکنون یکی از اهتمام‌های جدی معاونت فنی و سیما در فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم و آموزش مهندسان و برنامه‌سازان به تولید وپخش HD است و در این راستا با اولویت دادن به شبکه‌‌های پرمخاطب که تولیداتشان نیاز بیشتری به این فناوری دارد مانند شبکه‌های مستند، سه، ورزش، خبر و... تلاش می‌کنند لذت دیدن تصاویری باکیفیت را برای مخاطب فراهم کنند. در این مجال همراه مدیران و کارشناسان فنی این تلاش را پیش روی شما قرار می‌دهیم.

محمدفهمی هشیانی قائم مقام معاونت فنی:

به‌ زودی شبکه‌های ورزش و خبر را HD خواهید دید

در راستای افزایش کیفیت شبکه‌های تلویزیونی روند HD شدن با راه‌اندازی شبکه HD آغاز شد و در طول این یک سال و نیم، سازمان توانست این مسیر را به درستی طی کند. محمد فهمی با اشاره به این روند می‌گوید: پیش از این شبکه پرس‌تی‌وی و آی‌فیلم فرمت برنامه‌هایشان را HD کرده بودند که اکنون با پخش HD به عنوان اولین شبکه‌ها در راستا قرار می‌گیرند. ضمن این‌که راه‌اندازی شبکه HD که فقط در تهران قابل دسترس بود زمینه را برای راه‌اندازی دو شبکه تهران و مستند فراهم کرد و به‌ زودی هم شبکه سوم سیمای جمهوری اسلامی هم HD خواهد شد.

قائم مقام معاونت فنی با تاکید بر فراهم شدن شرایط پخش HD در دیگر شبکه‌ها می‌افزاید: هدف سازمان این است که در افق کوتاه‌مدت تا قبل از بازی‌های المپیک شبکه ورزش نیز به جمع HD‌ها بپیوندد و البته شبکه خبر نیز به دلیل رویکرد و جایگاهش در نوبت بعدی قرار بگیرد، اما در افق بلندمدت نگاه ما این است که تمام شبکه‌ها به سمت HD شدن بروند.

وی با اشاره به ضرورت تغییر قاب تلویزیون می‌گوید: با ورود تلویزیون‌های هوشمند نسبت طول و عرض صفحه که 3 به 4 بوده هم اکنون به نسبت 9 به 16 در فضای HD تغییر پیدا کرده‌ و سازمان نیز در تلاش است تا پایان شش ماهه اول امسال قاب تصویر را برای همه شبکه‌ها به قاب عریض تبدیل کند.

فهمی در ادامه مهم‌ترین گام برای رسیدن به HD را ظرفیت‌سازی دانسته و می‌افزاید: هر شبکه HD به اندازه چهار شبکه SD ظرفیت می‌طلبد که این ظرفیت باید در تمامی بخش‌های فنی مانند خطوط زمینی، فرستنده‌های ماهواره، انتشار و انتقال و... ایجاد شود.

قائم‌مقام معاونت فنی در پایان با اشاره به ادغام شبکه شما در شبکه آموزش و شبکه بازار در شبکه پنج سیما، می‌گوید: ادغام شبکه‌ها ظرفیت لازم را برای HD شدن دیگر شبکه‌ها فراهم می‌کند و امیدواریم با توسعه و ارتقای بخش‌های فنی در حوزه HD، رسانه ملی در این فضا موفق باشد.

علیرضا پورصابر، رئیس مرکز تولید و فنی سیما و مدیرکل فنی پخش:

زیبایی بصری و رضایتمندی مخاطب مهم‌ترین دستاورد HD شدن است

با رشد سریع تکنولوژی در صنعت برودکست، تولیدکنندگان تجهیزات SD نیز با سرعت قابل توجهی به سمت تولید تجهیزات HD سوق پیدا کردند و همان‌طور که حدس زده می‌شد برای دوره گذر با ارائه تجهیزات واسط و ارتقای برخی سیستم‌های SD راه را برای مشتریان خود هموارتر کردند. این موضوع تا جایی پیش رفت که اختلاف قیمت تجهیزات در این دو فرمت کاملا قابل چشمپوشی و حتی در برخی برندها قیمت تجهیزات HD کمتر بود تا این‌که تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها توقف تولید و پشتیبانی از سیستم‌هایSD را در دستور کار خود قرار دادند. به دلیل تعداد بسیار زیاد بینندگان تلویزیونی، سرعت نفوذ نمایشگرهای صفحه عریض در بین مردم بسیار بالا بود و آنها با تماشای تولیدات HD آن زمان، استقبال بی‌نظیری از این نوع برنامه‌ها به‌عمل آوردند، چرا که تجربه جدیدی را از مشاهده این تصاویر با وضوح بالا به‌دست آوردند. قابل ذکر است که وضوح با تعداد پیکسل تعیین می‌گردد و تعداد پیکسل‌های فرمت HD برابر با 1080×1920 می‌باشد که در SD این میزان برابر با 576×720 است. بیننده‌ها می‌توانستند روشنایی و جزئیات تصویری بیشتری را نسبت به قبل مشاهده کنند و دیگر خبری از برخی اشکالات تصویری ناشی از ضعف‌های تکنولوژیکی تجهیزات SD نبود. ضمنا چون این تصاویر در قاب 16:9 ارائه می‌شد زیبایی بصری بهتری نسبت به قاب 4:3 داشت و تصاویرکامل‌تری قابل مشاهده بود. نورپردازی، گریم، جلوه‌های ویژه، تصحیح رنگ و... بهتر نمود می‌کرد و مجموعا مخاطب رضایتمندی بیشتری نسبت به قبل داشت و شاهد تصاویر زنده‌تری بود. این سطح از کیفیت مطالبات مردم را نیز از رسانه ملی بالا برد تا جایی‌که رهبر معظم انقلاب هم برای دستیابی به این هدف، گذر از سیستم SD به HD در زنجیره تولید، پخش و دریافت شبکه‌ها را در پیوست حکم ریاست محترم سازمان تاکید کردند. برخی از محتواهایی که در فرمت HD بیننده قابل توجهی دارند عبارتند از فیلم‌های مستند حیات‌وحش، طبیعت و رویدادهای ورزشی که در ادوار بین‌المللی رویدادهای ورزشی گذشته همگان شاهد رشد چند برابری فروش گیرنده‌های HD و نیز تعداد شبکه‌های ورزشی HD بوده‌اند که خود موید موضوع استقبال گسترده از این نوع محتوای پرطرفدار می‌باشد.

البته تولید فیلم و سریال در فرمت HD نیز رشد فزاینده‌ای داشته و قابل ذکر است که امروزه تامین این برنامه‌ها عمدتا در بستر HD میسر است. با‌وجود محدودیت‌های مالی سازمان و همچنین محدویت‌های انتشار در رویکرد جدید سازمان نیز سوگیری تبدیل شبکه‌ها به فرمت HD بر اساس موضوعات ورزشی و مستند بوده که با توجه به برگزاری قریب‌الوقوع بازی‌های المپیک ریو، پس از راه‌اندازی شبکه مستند HD، در این مرحله تمرکز بر تبدیل شبکه سه سیماست. در فرآیند مهاجرت از فرمت SD به HD نکات قابل تاملی نیزوجود دارد که باید مد نظر باشد و آنها عبارتند از: استفاده همزمان بهینه از تجهیزات فعلی و HD در بخش پخش و تولید برنامه، اتخاذ روش مناسب در استفاده از محتوای SD موجود در آرشیو و پخش آن در فرمت جدید، انتخاب پلت فرم‌های مختلف و روش انتشار، محدودیت‌های پهنای باند در بسترهای انتقال، امکان‌سنجی پخش همزمان یک محتوا در هر دو فرمت و در نظر گرفتن تکنولوژی‌های آینده مثل UHD و 3D.

فرشید بهجت محمدی، پژوهشگر:

اهمیت زیرساخت آموزش و محتوای جذاب

تولید و پخش با کیفیت HD یک تحول اساسی برای یک سازمان برودکست محسوب می‌شود. تغییراتی که یک سازمان تلویزیونی باید انجام دهد تا بتواند در این تحول اساسی موفق باشد را می‌توان در سه حوزه کلی در حوزه زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، حوزه منابع انسانی و حوزه محتوایی دسته‌بندی کرد. در حوزه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، ‌ما با تغییرات زیادی در مراحل آماده‌سازی تولید (‌دکورهای مناسب کیفیت تصویری HD، گریم مخصوص این کیفیت، لباس،‌ لوکیشن و...)‌، ‌مراحل تولید (‌دوربین،‌ نورپردازی، ‌ذخیره‌سازی،‌ انتقال از لوکیشن تا محل سازمان و...)‌ و مراحل پس از تولید (‌جلوه‌های ویژه با کیفیت HD،‌ بهبود کیفیت رنگ و...) ‌تا مراحل سیگنال‌رسانی با الزامات پهنای باند مورد نیاز این کیفیت و همچنین پخش کانال تلویزیونی با کیفیت HD که به فضایی حدود سه برابر یک کانال تلویزیونی SD مواجه هستیم که همگی از الزامات سخت‌افزاری و نرم‌‌افزاری این تحول به شمار می‌روند. در حوزه منابع انسانی، آموزش اهمیت زیادی پیدا می‌کند تا بتوان کلیه کارشناسان فنی و همچنین محتوایی سازمان را با امکانات و قابلیت‌های این فرمت جدید آشنا کرد. قاب جدید تصویر در اختیار یک سازنده برنامه‌های تلویزیونی که در زمان SD یک قاب خاص محسوب می‌شد اکنون با گذر به HD به یک قاب سینمایی نزدیک می‌شود. همچنین عوامل مختلف تولید یک برنامه باید از ظرایف تولید و تامین برنامه با چنین کیفیتی آگاه باشند و بتوانند خود را با این الزامات هماهنگ سازند. شاید بتوان به مثال پوشش زنده مسابقات والیبال جهانی در تهران و زحماتی که تیم تولید و پخش این مسابقات متحمل شد بتوان به عنوان یک تجربه نسبتا پیچیده و موفق به نسبت پوشش مسابقات ورزشی قبلی اشاره کرد که قطعا در سال‌های آینده و کسب تجربه و آموزش بهتر به نحو مطلوب‌تری صورت خواهد گرفت. و در نهایت در حوزه محتوایی باید گفت فراهم آوردن تمامی امکانات زیرساختی و انسانی برای تولید و پخش HD، بدون داشتن سناریوهای محتوایی جذاب نمی‌تواند در موفقیت یک کانال HD موثر باشد و این انتخاب را شاید بتوان موثرترین عامل در توفیق در گذر از SD به HD دانست. توفیقات کانال‌های تلویزیونی HD در دنیا در حوزه‌های ورزشی، مستند و تفریح و سرگرمی همگی مرهون انتخاب محتوای صحیح برای نمایش در این کیفیت بوده است. بسیاری از کانال‌های HD در دنیا در ایام رویدادهای خاصی مانند المپیک و جام‌جهانی توانسته‌اند حجم قابل قبولی از مخاطبان را جذب کنند و با برنامه‌ریزی صحیح برای بعد از ایام رویدادهای ویژه، درصد بالایی از این مخاطبان را حفظ کنند. به هرحال واقعیت این است که هم ارائه‌دهندگان کانال‌های تلویزیونی کیفیت HD را به‌عنوان استاندارد پذیرفته‌اند و هم مخاطبان با تهیه تلویزیون‌های HD انتظار ارائه چنین کیفیتی را از سوی شبکه‌های تلویزیونی دارند و شاید در حوزه تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هم به‌سختی بتوان نسخه‌های صرفا SD را تهیه نمود. این مسیر، مسیری گریزناپذیر است که ان‌شاءالله به همت و کارآزمودگی همکاران توانمند سازمان به نتیجه مطلوب منجر خواهد شد.

نیره رضایی مطلق