هشدار درباره‌ پدیده‌ خودکشی تقلیدی

یکی از عوامل و پدیده‌هایی که در نوشتارهای مربوط به خودکشی و عوامل موثر بر آن مورد توجه قرار گرفته است، احتمال افزایش موارد خودکشی به دنبال خودکشی افراد صاحب‌نام یا انتشار وسیع اخبار مربوط به آن است. نمونه‌های متعددی وجود دارد که به‌دنبال انعکاس رسانه‌ای وسیع اخبار خودکشی، دست‌کم تا مدتی، شیوع خودکشی به‌طور کل، و‌ با همان روش‌های قید شده در رسانه‌ها به طور خاص، ممکن است افزایش پیدا کند.

این موارد باعث شده است تا به موضوع « خودکشی تقلیدی» به عنوان یک پدیده‌ اجتماعی مرتبط با خودکشی پرداخته شود و از جمله به نقش رسانه‌ها در افزایش آن توجه شود. مراجع معتبر مرتبط با سلامت روان و پیشگیری از خودکشی، راهنماها و دستورالعمل‌های مفیدی برای رسانه‌ها پیشنهاد کرده‌اند و در آن شرح داده‌اند که نحوه‌ انتشار اخبار مرتبط با خودکشی به چه شکلی باشد و به چه شکلی نباشد. همچنین تأثیر آن بر میزان موارد خودکشی موردتوجه قرار گرفته است.

به هر حال باید توجه داشت که همیشه انعکاس و انتشار وسیع اخبار مربوط به خودکشی، بدون در نظر گرفتن ظرایف آنها موجب گسترش این پدیده در سطح جامعه می شود و ‌موضوع را به پدیده‌ای اجتماعی و فراگیر تبدیل می‌کند. به همین علت به نظر می‌رسد، انجمن‌ها، سازمان‌های مردم نهاد، سازمان‌های مرتبط با سلامت و سلامت روان و در راس آنها وزارت بهداشت باید در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند و حتی با برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌هایی برای اصحاب انواع رسانه‌ها، آنها را از شیوه‌های صحیح اطلاع‌رسانی که باید بدون قید جزئیات زیاد باشد و پی آمد روش‌های نادرست خبردهی و انعکاس اخبار آگاه کنند تا به این ترتیب مردم ضمن با خبر شدن از حوادث تحت تاثیر موج‌های غیرعادی قرار نگیرند و آسیب‌های اجتماعی همچون خودکشی در جامعه همه گیر نشود. با همین هدف، کتابچه «راهنمای انعکاس خبر خودکشی در رسانه‌ها» سال 1386 به وسیله دفتر سلامت روانی ـ اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، با همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان تهیه شد. اما فقط بسنده کردن به این مرجع کافی نیست و مسلما باید دیگر سازمان‌ها وانجمن‌ها هم وظایفشان را در این زمینه انجام دهند.

دکتر فرهاد فرنقی

روانپزشک