اینجا مهار استرس حرف اول را می‌زند

اگر به جمع‌آوری، تولید و پخش اخبار به عنوان یک فرآیند نظام‌مند و تخصصی نگاه کنیم، درمی‌یابیم تمام مشاغل واحدهای خبری، حساسیت بالا و فوق‌العاده‌ای دارند.

استرس، مهمان همیشگی این اداره است و اگر عنصر مهارت و تخصص کارکنان آن نبود، بدون شک مخاطبان اخبار سیما با نوع ضعیف و غیرحرفه‌ای ارائه اخبار مواجه می‌شدند. بنابراین در مدت زمان کوتاهی، فرصتی دست داد تا با برخی از فعالان پخش اخبار سیما و استرس موجود در آن همصحبت ‌شویم و آنها از فضای کارشان می‌گویند.

بهروز رهنما سردبیر خبر ورزشی

بخش خبر ورزشی علاوه بر داشتن دو بخش مستقل 13 و 15 دقیقه و 18 و 45 دقیقه، تمام بخش‌های خبر ورزشی سیما را (غیر از شبکه خبر) تولید و پخش می‌کند. بخش‌های خبرورزشی، طبق نتایج نظرسنجی مرکز تحقیقات از پرمخاطب‌ترین بخش‌های خبری رسانه ملی است. حتی در بخش‌های خبر 14 و 21، اخبار ورزشی از اقبال بالاتری نسبت به دیگر خبرها برخوردارند.

حضور در تمام بخش‌های خبری باعث شده فشارکار واسترس دائمی بر تحریریه ورزشی حاکم باشد و چون خبرهای ورزشی نتیجه محورند، ممکن است هنگام خواندن خبرروی آنتن، نتیجه یک دیدار تغییر کند.

جدای از این استرس دائمی، عواملی همچون محدودیت منابع تصویری، مسائل خاص تصاویر ورزشی خارجی، نداشتن مترجم متخصص حوزه ورزش، اینترنت بسیار ضعیف، برقراری ارتباط زنده، سروقت رسیدن گزارش‌های ورزشی و حتی دعوت از مهمان برنامه می‌تواند برمیزان استرس تحریریه و پخش سلامت خبر ورزشی تأثیرگذار باشد.

محدثه نبی‌نژاد صدابردار پخش خبر

ده سال است پشت میز صدا می‌نشینم. این میز بزرگ دارای کلیدها و دکمه‌های بسیاری است و یک صدابردار باید با کارکرد تمام دکمه‌ها حتی با چشم بسته آشنا باشد. یک حرکت اشتباه ممکن است صدای گوینده را قطع یا نافرم کند.

اگر صدا دیر باز شود، بیننده متوجه لب زدن بی‌صدای گوینده خواهد شد یا باز بودن بی‌مورد میکروفن استودیو هنگام پخش گزارش تولیدی، احتمال روی آنتن رفتن بی‌موقع صدای عوامل داخل استودیو را افزایش می‌دهد. همچنین چک‌کردن صدای میکروفن گوینده پیش از برنامه، چک‌کردن صدای گزارش‌ها و هوشیاری هنگام پخش صدا در ارتباطات زنده از وظایف صدابردار پخش خبر است. داشتن حس شنوایی قوی یکی از مشخصه‌های صدابرداران پخش خبر است. هنگام پخش خبر، ششدانگ حواس صدابردار باید به منشی صحنه و کارگردان باشد تا خبر بدرستی اجرا شود.

علی بهرامی، منشی صحنه

‌منشی صحنه خبر فقط زمان پخش خبر در اتاق رژی حاضر می‌شود، اما همین زمان اندک به‌واسطه زنده بودن خبر از فشار کار و استرس بالایی برخوردار است. در بیشتر مواقع، تصاویر و خبرها بسیار نزدیک به زمان پخش خبر به تحریریه و بالطبع به کنداکتور رژی می‌رسد یا حتی هنگام اجرای خبر، بسیار اتفاق افتاده است که خبرها و گزارش‌ها در پلی‌لیست(playlist) بالا و پایین یا حذف و اضافه می‌شود. حتی ممکن است تصویر، هنگ(hang) کند و دیر باز شود یا مدت زمان گزارش دقیق نوشته نشده باشد.

بنابراین کوچک‌ترین ناهماهنگی میان گوینده، کارگردان و منشی صحنه و تغییر ناگهانی در پلی لیست پخش، می‌تواند روند اجرای یک بخش خبری و پخش از آنتن را با مخاطره روبه‌رو کند.

حجت احمدی، سردبیر بخش خبری 18 و 30 دقیقه (تهران)

این بخش، اخبار مربوط به تهران را پوشش می‌دهد. قریب به هفت دفتر خبری در استان تهران فعال هستند و گزارش‌ها و اخبار پیرامون تهران را به این بخش خبری ارسال می‌کنند.

موضوعات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، ورزشی و اندکی هم اخبار سیاسی، مهم‌ترین رویکرد خبری بخش اخبار تهران است. مهم‌ترین ویژگی 18 و 30 دقیقه، صراحت و پیگیری اخبار حوزه شهری همراه با سرعت و دقت است. از کوچک‌ترین معضل شهری نمی‌گذرد و سعی دارد با مسئول مربوط ارتباط بگیرد و مسأله را پیگیری کند.

روی خط خبر تهران نمونه بارزی از این پیگیری است. البته تعامل مدیران شهری با این بخش بسیار مطلوب است. همین صراحت طرح و پیگیری مشکلات شهری باعث اقبال مخاطبان پایتخت‌نشین به این بخش خبری شده است.

عمده‌تری مشکل این بخش که میزان و درصد مخاطبانش را تحت تاثیر قرار داده و بعضا کاهش یافته است، انتقال این بخش خبری از شبکه 5 به شبکه HD تهران است که به نوعی مخاطبان فرکانس شبکه را گم کرده‌اند و حتی بسیاری افراد که با این بخش تماس می‌گیرند و کارکنان تحریریه آنها را راهنمایی می‌کنند باز نمی‌توانند با دستگاه‌های ستاپ باکس، شبکه تهران را دریافت کنند که امیدواریم بزودی این معضل رفع شود.

محمد منتظری مهندس فنی خبر

تقریبا 20 سال است در بخش رژی اخبار مشغول کار هستم. پشتیبانی فنی تمام دستگاه‌های اتاق رژی پخش اعم از تنظیمات، تعمیرات، نوسازی و بهره‌برداری از سیستم‌های فنی در حیطه وظایف مهندس فنی پخش است. اگر حین پخش برنامه اتفاق خاص یا خرابی قطعه‌ای رخ دهد، استفاده از سیستم‌های پشتیبان را به کارگردان پخش توصیه می‌کنیم.

هرکدام از این دستگاه‌ها چنانچه در حین خبر دچار کوچک ترین مشکلی شوند سلامت پخش خبر به خطر می‌افتد. چندسال پیش با نصب دستگاه دیجیتال صدا قرار بود برای اولین بار در خبر 14 نیمروزی، صدای خبر از حالت آنالوگ به دیجیتال شیفت پیدا کند.

پیش از پخش خبر متوجه شدم سرجک‌های کابل‌های صدا اشتباهی لحیم شده است. در حالی که مدیران و سردبیران پخش خبر در اتاق رژی حاضر بودند تا ببینند سیستم جدید چگونه کار می‌کند من سرجک‌ها را با دست قطع و وصل می‌کردم ریسک بزرگ و خطرناکی بود. آن قدر فشار کار بر من سنگینی کرد که سه تا از انگشت‌های پایم سر شد و تا سه سال هیچ حسی نداشت.

مصطفی محمدی سردبیر خبر سیما

23 سال است در پخش خبرسیما فعالیت دارم. در این بخش، اموری همچون دبیری، سردبیری، سوژه‌یابی، تحلیل خبر، ارزیابی و بسیاری دیگر را تجربه کرده‌ام. در بخش 21 ‌مخاطب‌شناسی انجام شده است و تغییرات محتوایی و ساختاری مناسبی اعم از اجرای دو گوینده، گرافیک خوب، گفت‌وگوی کارشناسی، تم، موزیک مناسب و... برای آن تعریف شده است. اگر غیر از این بود و تنها هدف آن افزایش ساعت پخش خبر بود، بالطبع صبر و تحمل مخاطب برای تعقیب یک ساعت خبر سخت می‌شد.

اتاق فکر خبر به دنبال پژوهش، مطالعه و سوژه‌یابی برای خبر است. به عبارتی این بخش باید یک گام جلوتر از خبر را رصد و پیمایش کند. همچنین نگاهی نقادانه داشته باشد به آنچه پخش شده و ارتباط بخش‌های تولید خبر و پخش خبر.

مجتبی شانه‌چی، تدوینگر

20 سال است در بخش‌های تدوین تصاویر خبری مشغول به کار هستم. تدوین شامل دو بخش گزارش‌ها و مستندهای خبری و تدوین آیتم‌های خبری است. تدوین در بخش‌های تولیدی دارای فراغ بال و زمان بیشتری است‌؛بنابراین تدوینگر زمان و قدرت مانور بیشتری می‌تواند روی تصاویر داشته باشد. اما تدوینگر آیتم‌های خبری چون در تعامل مستقیم با تحریریه خبر است از زمان اندکی برای اعمال تدوین روی تصاویر برخوردار است. این محدودیت زمان باعث افزایش میزان استرس و فشار کاری بر تدوینگران خبر می‌شود. در این بخش تصاویر ورودی بخصوص تصاویر خارجی باید فریم به فریم رصد شود تا مورد خاصی نداشته باشد. زمان تصاویر باید با متن خبر همسان‌سازی شود. تصاویر خبری نباید طوری تدوین شود که چشم مخاطب را خسته کند و آزار دهد. صحنه‌های تبلیغاتی، غیراخلاقی و حتی سیگارکشیدن نباید در تصاویر خبری باشد. یک اشتباه کوچک در تدوین خبر باعث ایجاد یک مشکل بزرگ در خبر یک بخش خبری می‌شود.

میثم صفاییان، سردبیر 30: 20

این بخش،هویت متفاوتی نسبت به اخبار رسمی دیگر دارد و بیشتر سعی می‌کند به حواشی وجنبه‌های دیده نشده خبرها بپردازد. هدف 30: 20 مچ‌گیری نیست، بلکه بازتاب اخبار و کمک به حل مسائل دولت و جامعه است. در این میان تعامل مسئولان نهادها و دولت نیز با این بخش خبری بسیار خوب بوده است. بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان بخش 30: 20 شبکه دوی سیما، پرمخاطب‌ترین بخش خبری رسانه ملی است و شاید به تعبیر برخی کارشناسان، پرمخاطب‌ترین برنامه صدا و سیما ست. از بازتاب‌هایی که دریافت می‌کنیم متوجه استقبال خوب مخاطبان از این بخش شده‌ایم. در این بخش علاوه‌بر پخش اخبار عادی روزانه، بسته‌های خبری متفاوتی هم وجود دارد مانند خارج از گود که به حواشی ورزش و بخصوص فوتبال می‌پردازد. بسته خبری سرزده که خبرنگار همراه مسئول یک اداره، مستقیم میان ارباب رجوع آن اداره می‌رود و با معضلات و مشکلات آنان آشنا می‌شود و پیگیری می‌کند. بسته خبری حاشیه‌های پزشکی که به مسائل بهداشت و درمان جامعه و بخش سلامت می‌پردازد. بسته ذره‌بین که موضوعات مختلف اقتصادی، فرهنگی واجتماعی را مطرح و پیگیری می‌کند و بخش پرمخاطب صرفا جهت اطلاع که سعی دارد به زبان طنز، به امور اجتماعی و سیاسی بپردازد. البته به مناسبت‌های خاص، بسته‌های خبری دیگری هم تولید و پخش می‌شود.

در این بخش به دلیل نوع خاص خبرها و نزدیکی زمان تولید تا پخش خبر، یک نوع هروله دائمی در اداره و استرس کاری میان همکاران در تحریریه وجود دارد و خیلی از خبرها در ثانیه‌های پیش از شروع خبر به تحریریه می‌رسد. با این حال تحریریه تمام فشارهای کاری را تحمل می‌کند تا هیچ‌گونه خطا و اشتباهی روی آنتن خبر رخ ندهد.

یوسف خان‌محمدی سردبیر خبر نیمروزی

از خبر چه توقعی می‌توان داشت غیر از تازگی و شگفتی. این دو ویژگی، هم شوق دارد و هم استرس. خبر نیمروزی 14 یک بخش کاملا رسمی است. بیشترخبرهای روز که در صبح اتفاق افتاده حال چه خبرهای حاکمیتی و دولتی باشد چه خبرهای عمومی، نخستین بار در بخش خبر 14 پخش می‌شوند. به دلیل ساعت خاص آن، بسیاری از خبرها حتی با اولویت‌های بالا در آخرین دقایق و حتی ثانیه‌ها به پخش خبر می‌رسد. لذا وجود استرس در تحریریه مانند عضوی از تحریریه حساب می‌شود.

هماهنگی و جلسات مداوم با مدیران پخش، سوژه‌یابی، خبریابی، خبرنویسی، تصویریابی، گزینش خبرهای اولویت‌دار، پیگیری اخبار، هماهنگی با بخش‌های تدوین و گرافیک، تنظیم کنداکتور و هماهنگی با گوینده، حضور در رژی و تعامل با تمام عوامل اتاق رژی و... ازجمله وظایف روزمره هر سردبیر پخش اخبار سیماست.

شبنم امامی، تصویربردار پخش: بدون حتی یک لرزش ساده

تصویربرداری استودیویی خبر شامل انتخاب هنرمندانه تصویرگوینده یا گویندگان در شات‌های مختلف و ارسال به اتاق رژی خبر است. در این فرآیند، هماهنگی دائمی از طریق گوشی و میکروفن میان تصویربردار و کارگردان پخش یک ضرورت است و به‌واسطه زنده بودن خبر، هیچ گونه خطا و اشتباه در تصویربرداری استودیویی قابل توجیه نیست.‌در تصویربرداری پُرتابل که اکثرا تولیدی است به دلیل وجود زمان می‌توان تصاویر ضبط شده را ویرایش کرد؛ اما در تصویربرداری استودیویی خبر، یک سهل‌انگاری و حتی لرزش اندک دوربین می‌تواند بخش خبری را تحت تاثیر قرار دهد. تصویربردار بنا به خواست کارگردان پخش، شات‌های مدیوم، لانگ، کلوز یا شات‌های حرکتی را تهیه می‌کند. یادم هست چند سال پیش که برای نخستین بار پشت دوربین قرار گرفتم به‌واسطه زنده بودن خبر و استرس بالای کار، نفسم بند آمده بود و حتی با انگشت دستم نمی‌توانستم دوربین را Zoom in کنم.

شهرام وثوقی‌راد، مدیرکل تولید و پخش اخبار سیما: اعتبار رسانه، مهم‌ترین سرمایه

در تمام رسانه‌ها از بخش خبر به لحاظ میزان تأثیرگذاری آن به عنوان (head) رأس آن رسانه یاد می‌شود. یک خبر هم می‌تواند رسانه را در نیل به اهدافش یاری و هم برعکس رسانه را نزد مخاطب از اعتبار ساقط کند. بالطبع تمام دارایی یک رسانه آن هم در دنیای پر از رقابت رسانه‌ها، اعتبار آن نزد مخاطب است.

از سال‌های گذشته یک نوع ارتباط اعتمادزا میان خبر و مخاطب وجود داشته که مخاطب دوست دارد به بسته خبری که به او ارائه می‌شود، اعتماد کند. این اعتماد مخاطب، حکم شیشه عمر خبراست. چنانچه اشتباهی یا محتوای کذبی به مخاطب ارائه شود اعتماد او از خبر دچار لغزش می‌شود و آن لحظه است که شیشه عمر خبر می‌افتد. این تمثیل می‌تواند گویای اهمیت خبر باشد.

نخستین بخش خبری سیما ساعت 7 و 30 دقیقه صبح و آخرین بخش آن ساعت یک و نیم نیمه شب به صورت زنده پخش می‌شود. تمام بخش‌های خبری سیما زنده هستند و هیچ بخش خبری تولیدی درپخش اخبار وجود ندارد.

هرازگاهی مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما از میزان مخاطبان بخش‌های خبری آمارهایی دقیق و مستدل ارائه می‌کند که البته برای ما خوب و امیدوارکننده است و ما را در ادامه راه دلگرم می‌کند. اما داشتن آمار بالا و رسیدن به درصدی از مخاطب قابل حصول است، اما آنچه اهمیت دارد نگهداشت مخاطب و پاسداری از اعتماد مخاطب است.

ضروری است رسانه ملی ـ که ویترین نظام اسلامی است ـ دائم در حال روزآمدشدن و تقویت درونی باشد؛ از تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری گرفته تا نیروی انسانی کارآمد. عمده‌ترین محدودیت این اداره کل، بحث بودجه است که فشار زیادی بر خبر اعمال کرده است. برخی تجهیزات حرفه‌ای و فوق حرفه‌ای که رسانه‌های خبری رقیب براحتی در اختیار دارند ما به دلیل کمبود بودجه از تهیه آن معذوریم.

مرتضی‌حیدری، گوینده خبر: استرس امکان تنفس را می‌گیرد

20 سال است با مشاغل دبیری، اجرا وگویندگی در معاونت خبر فعالیت داشته و دارم. گوینده فردی است که ماحصل تلاش جمعی همکاران خبر، اعم از تیم تهیه خبر و خبرنگار، تحریریه، تدوین، گرافیک، فنی، صدا، تصویر، گریم و... را در خط پایانی تولید خبر به مخاطب ارائه می‌کند. لذا همکاری درست، منظم و منطقی عوامل خبر یک ضرورت است تا بخش خبری صحیح و سالمی روی آنتن پخش برود.

در خبر، استرس معنای خاصی دارد. استرس به معنای یک وضعیت آزاردهنده نباید در خبر وجود داشته باشد. این نوع استرس امکان تفکر و حتی تنفس را از شخص می‌گیرد چون ضربان قلب بالا می‌رود، نفس بند می‌آید و به شماره می‌افتد و در نهایت فکرکردن سخت می‌شود. در خبر اگر کسی دچار این حالت شود یا مناسب کار نیست یا این که بیمار است و باید درمان شود. اما به آن معنا که کار جدی، همیشه تازه و هرلحظه آبستن یک اتفاق است، بله کار خبر بسیار پراسترس است. به عبارت بهتر این شغل دارای یک نوع استرس غیرمرضی است.

این استرس یک لذت شیرین برای من است، چرا که سال‌هاست برای مردم و به عشق مردم خبر خوانده‌ام و همین انگیزه برای من کافی است تا به گویندگی به عنوان یک شغل نگاه نکنم. من 2500 شب مدام در ساعات پایانی شب برنامه پرمخاطره و چالش‌برانگیز گفت‌وگوی ویژه را اجرا کردم.

مرضیه حاجی‌پور، گوینده خبر: انگیزه‌ای برای زنان ورزشکار

12 سال است در مشاغل دبیری و گویندگی خبر بخصوص در بخش ورزشی بانوان فعالیت دارم. در سال‌های گذشته به دلیل نبود بخشی به نام اخبار ورزشی بانوان، این خلأ بشدت احساس می‌شد، چرا که اخبار ورزش بانوان هر روز از استان‌های مختلف می‌رسید، ولی بخشی برای پخش آن نبود تا این که از سال 1387 این بخش راه‌اندازی و سهم و حضور خانم‌ها در ورزش کشور دیده شد.

این بخش انگیزه بزرگی برای ورزشکاران زن کشور است؛ چرا که می‌دانند دیده می‌شوند و به آنها اهمیت داده می‌شود و دیگر اولویت‌هایی مانند فوتبال و والیبال نمی‌تواند ورزش بانوان را کاملا کنار بگذارد.

محمد زندکریمخانی

رادیو و تلویزیون