سندرم افسردگی بعد از تعطیلات در حالی گریبان عده‌ای را می‌گیرد که راه درمان آن برنامه‌ریزی و واقع‌بینی است

خداحافظی غم انگیز با تعطیلات

مثل کسی که وزنه‌ای آهنی به پایش بند است، مثل کسی که هزارسال خواب توی چشم‌هایش بیتوته کرده، مثل آدمی که با یک دنیا رخوت خودش را می‌کشد و پیش می‌برد خیلی از ما نیز اینچنین زندگی بعد از تعطیلات را شروع می‌کنیم. روان‌شناسان به این کوله‌بار پر از رخوت و بی‌حوصلگی که روی دوش عده‌ای می‌نشیند، می‌گویند سندرم افسردگی بعد از تعطیلات، یک جور حال بد که بیخ گلو، کنج ذهن و سراسر روح‌مان را فرا می‌گیرد تا ما کسی بشویم شاکی و دلخور به خاطر تمام شدن تعطیلات.

کد خبر: ۸۹۱۵۰۹

زندگی کردن با این همه حس ناخوشایند اما آسان نیست، گرفتاران این سندرم مدام غر می‌زنند و گله می‌کنند از این که چرا روزهای تعطیل تمام شد و چرا زمان استراحت، خواب‌های کش‌دار و تفریح آنقدر زود به سرآمد. اینها شاکی‌اند، دوست ندارند به محل کار برگردند، دلشان نمی‌خواهد پشت میز و نیمکت‌های مدرسه بنشینند و میلی برای بازگشت به دانشگاه ندارند .

این احساسات اما زیاد عمر نمی‌کند و به رسم هرسال که یک عده گرفتاراین حالات می‌شوند، گذشت زمان کارخودش را می‌کند و این سندرم نیز از تب وتاب می‌افتد. ولی تا همه چیز به حالت عادی بازنگشته این زندگی چندان دلچسب نیست؛ زندگی با سندرم افسردگی بعد از تعطیلات .

چرا غصه‌دار می‌شویم

تعطیلات به ما خوش گذشته؟ چند روزی بی‌استرس زندگی کرده‌ایم؟ بار زندگی چند صباحی روی دوش‌مان نبوده؟ با خانواده بوده‌ایم و جان‌مان را جلا داده‌ایم؟ قبول، همه قبول، اما هیچ کدام از این حالات خوب توجیهی مناسب برای غصه خوردن بعد از تعطیلات نیست؛ حتما به همین علت است که به غصه‌دارهای بعد از نوروز می‌گویند مبتلایان به سندرم افسردگی، سندرم یعنی یک مشکل.

دکتر پروین ناظمی، روان‌شناس، این‌گونه به موضوع نگاه می‌کند. او می‌گوید روزهای آخر سال که در آن فشارهای کاری مضاعفی به افراد وارد می‌شود وقتی به تعطیلات طولانی و استراحتی نسبی ختم می‌شود برای عده‌ای همراه می‌شود با بی‌رغبتی برای بازگشتن به زندگی قبل از تعطیلات. اینها تا حدی دچار افسردگی می‌شوند، بی‌حوصلگی می‌کنند، دوست ندارند به موقع در محل کار و تحصیل حاضر شوند و در یک کلام گرفتار رخوت می‌شوند، حتی تا درجه‌ای دچار تنبلی .

اینها نشانه‌های سندرم افسردگی است که البته به گفته دکتر مریم شهیدی‌نژاد، روان‌شناس، می‌تواند در طول تعطیلات نیز به سراغ برخی افراد بیاید همان حسی که باعث می‌شود ما احساس کنیم تعطیلات اصلا به ما خوش نگذشته بلکه بیشتر ناراحت و کسل‌مان کرده است.

او می‌گوید نداشتن برنامه‌ریزی، باری به هرجهت گذراندن تعطیلات، مشکلات مالی و نداشتن تفریح و بست نشستن در خانه از عواملی است که باعث می‌شود تعطیلات دلچسب نباشد و در نتیجه وقتی روزهای کاری آغاز شد این حس بد و خستگی‌های مانده در وجود آدم‌ها به سال جدید نیز منتقل شود. این که ما جامعه شادی نداریم و اگر لذت و خوشحالی‌ای هست در خانه‌ها محصور می‌شود و به عموم مردم منتقل نمی‌شود نیز از دید او علتی برای غصه‌دار بودن ما در تعطیلات و سرایت این غم به سال بعد است، مشکلی که از نگاه این روان‌شناس اگر مسئولان شادی‌های دسته‌جمعی طراحی کنند و مثل بیشتر کشورهای دنیا کارناوال‌ها و جشن‌های همگانی ترتیب دهند تا حد زیادی حل و فصل می‌شود.

یک نسخه سحرآمیز

افسردگی بعد از تعطیلات عمرش زیاد نیست و غائله‌اش زود جمع می‌شود، به گفته دکتر ناظمی تا چند روز، چند هفته و حداکثر یک ماه، بسته به شخصیت و خلق و خوی افراد، اما بالاخره تمام می‌شود. این روان‌شناس می‌گوید چند روز بی‌حوصلگی و رخوت طبیعی است اما اگر ادامه پیدا کند تبدیل به اختلال می‌شود و اختلال هم اگر درمان نشود، می‌شود بیماری. او البته می‌گوید همه افراد به مرحله بیماری نمی‌رسند و بیماری مختص کسانی است که از قبل اختلال‌های روانی داشته‌اند و فقط در تعطیلات به علت خوشی‌های مقطعی نشانه‌های اختلال در آنها کمرنگ شده است.

از این عده که بگذریم بازگشت به زندگی روزمره بعد از تعطیلات برای بقیه مردم دردسری ندارد فقط به شرطی که چند کارکلیدی فراموششان نشود .

ناظمی و شهیدی‌نژاد هر دو معتقدند شاه‌کلید مقابله با بی‌حوصلگی‌های روزهای اول بعد از تعطیلات، برنامه‌ریزی است با این استدلال که شهیدی‌نژاد می‌گوید وقتی کارهای نیمه‌تمام زیادی داریم و فایل‌های بازی در ذهن ما وجود دارد بازگشت به کار و تحصیل برای ما می‌شود مترادف با ناخوشی و غم در حالی که اگر از قبل فکر امروز را کرده بودیم، سال جدید زمانی بود مثل هر زمان دیگر.

پس راهکار یک چیز است؛ برنامه‌ریزی و آینده‌نگر بودن برای این که غافلگیر نشویم و بتوانیم با سال جدید راحت کنار بیاییم. اما ناظمی یک راهکار دیگر نیز یادمان می‌دهد، این که واقع‌بین باشیم و به خود بگوییم زندگی همین است، این که یک روز تعطیلات است و بعدش دوباره کار است و تلاش. او می‌گوید آدم‌های واقع‌بین با شرایط پس از تعطیلات بی‌دغدغه کنار می‌آیند و آنهایی که تاب‌آوری بالایی دارند دست از تخیل برمی‌دارند و قبول می‌کنند که تعطیلات گذشته و باید زندگی را از نو شروع کنند.

این نسخه‌ها را گوشه ذهن داشته باشید تا برسیم به یک نسخه دیگر، به راهکار دین برای آدم‌ها، به کلام بزرگانی که گفته‌اند غم با مومن نسبتی ندارد، یا فرد دیندار همیشه بشاش و خوشروست یا این که از تنبلی به دوراست و میل زندگی دارد. اینها نسخه‌های کارسازی برای زندگی است، نکاتی ظریف که یادآور شاخص‌های سبک زندگی ایرانی اسلامی است، سبکی مبتنی بر شادابی، تلاش و انگیزه برای کار و پیشرفت .

چند نکته باریک‌تر از مو

ـ پس از پایان تعطیلات تطابق پیدا کردن با زندگی عادی برای عده‌ای تا حدی دشوار می‌شود مثلا برای کسانی که به محل کار بازمی‌گردند. برای پذیرش بهتر وضعیت جدید می‌توانیم با همکارمان درباره خاطرات نوروز صحبت کنیم و کم‌کم به شرایط روحی پیش از تعطیلات بازگردیم .

ـ اگرگرفتارسندرم افسردگی بعد از تعطیلات شده‌اید زیاد جدی‌اش نگیرید و با خود بگویید این حالت روحی، طبیعی است و به زودی می‌گذرد .

ـ آسان‌گیری یک نسخه موثر برای کنار آمدن با رخوت بعد از تعطیلات است. پس برای رسیدن به وضعیت متعادل روحی به خودتان زیاد فشار نیاورید و اجازه دهید مرور زمان معجزه کند .

ـ بلافاصله بعد از پایان تعطیلات لازم نیست به سراغ تصمیمات بزرگ برودی بلکه برنامه‌های کوچک را عملی کنید و کارهای بزرگ را به زمانی که دوباره سرحال شدید موکول کنید .

مریم خباز