جاده‌ها با عزرائیل همدست‌اند

دسترسی به جاده‌های استاندارد و ایمن را باید حق طبیعی هر شهروندی دانست، زیرا شرایط حمل و نقل هوایی، ریلی و دریایی در کشورمان سبب شده دست‌کم بیش از 90 درصد از شهروندان نیازهای خود را در زمینه حمل و نقل از طریق جاده‌ای برآورده کنند، اما برخلاف این نیاز مبرم، استاندارد‌ها در حوزه راه به شکل مناسبی رعایت نمی‌شود. به همین علت نقش جاده به عنوان یکی از متهمان اصلی مرگ و میر شهروندان در حوادث ترافیکی جدی‌تر باید گرفته شود.

هرچند در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود شرایط جاده‌های کشور شده، اما چون چنین فعالیت‌هایی خیلی کند دنبال می‌شود نتوانسته تاثیر چندانی در برطرف شدن نیاز شهروندان داشته باشد.

2 ویژگی راه مطلوب

کارشناسان معتقدند راه استاندارد باید دست‌کم دو ویژگی داشته باشد؛ یعنی خودمعرف بوده و از بخشندگی برخوردار باشد. به عبارت دیگر تابلو، علائم، خطوط و نقوش در راه باید به گونه‌ای در نظر گرفته شود که مسافر بتواند مسیرش را به‌راحتی مشخص کند و از شرایط پیش روی خود در مسیر آگاه شود. به نظر می‌رسد بخشندگی راه را نیز به این شکل باید در نظر گرفت که جاده به صورتی ایمن‌سازی شود که اگر راننده‌ای مرتکب اشتباه شد، غفلت او به مرگش ختم نشود.

اما گزارش‌هایی که پزشک قانونی از آمار مرگ و میر حوادث رانندگی منتشر می‌کند، گواهی است بر این که هنوز عواملی مانند جاده، خودرو و خطای انسانی در مرگ شهروندان کماکان به قوت خود باقی است.

جاده‌های پر حادثه ایران

براساس عملیاتی که سازمان امداد و نجات کشور در جاده‌ها انجام داده، می‌توان فهرست پرحادثه‌ترین جاده‌ها را به دست آورد. در این فهرست نام جاده‌های اصفهان، مازندران، خراسان رضوی و فارس به چشم می‌خورد. به نظر کارشناسان جاده‌های اصفهان، خراسان رضوی و فارس به دلیل کفی و یکنواخت بودن، بیشترین حادثه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند چون در این جاده‌ها خستگی رانندگان، مقدمه حادثه را رقم می‌زند و بیشتر شهروندان به دلیل واژگونی خودرو آسیب می‌بینند، بنابراین باید به رانندگان هشدار داد هنگام رانندگی در چنین جاده‌هایی دست‌کم هر دو ساعت یکبار چند دقیقه‌ای استراحت کنند. به نظر می‌رسد درباره جاده مازندران نیز باید یاد‌آور شد مارپیچ‌بودن این مسیر و توجه نکردن رانندگان به رعایت سرعت مطمئنه، شرایط را برای بروز تصادف و حادثه فراهم می‌کند. برخی کارشناسان نیز معتقدند جاده چالوس و محور‌های نجف‌آباد ـ اصفهان، سیرجان ـ بندرعباس، بندرعباس ـ لار و تهران ـ مشهد را باید در فهرست پرحادثه‌ترین جاده‌های کشور قرار داد.

حوادث در جاده پزشکی قانونی

برای پی بردن به خطرناک بودن جاده‌های کشورمان می‌توان به گزارش‌های سازمان پزشکی قانونی نیز استناد کرد. براساس گزارشی که این سازمان از هشت ماهه ابتدایی سال منتشر کرده در این مدت 11 هزار و 866 نفر در حوادث رانندگی کشور کشته شده‌اند، هرچند آمار جانباختگان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7/2 درصد کاهش داشته، اما تعداد مجروحان حوادث ترافیکی کشور 2/1 درصد افزایش داشته و به عدد 219 هزار و 749 نفر رسیده است.

در این میان با مرور پنج استانی که بیشترین آمار کشته‌شدگان را در این مدت به خود اختصاص داده‌ می‌توان به وضع جاده‌ها و میزان تردد شهروندان پی برد. در هشت ماهه ابتدایی سال، استان فارس با 1004 نفر کشته در جایگاه اول قرار دارد، هرچند آمار این استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 6/3 درصد کاهش داشته است. پس از فارس، نوبت به خراسان رضوی می‌رسد که در این مدت تعداد کشته‌های حوادث رانندگی‌اش 987 نفر گزارش شده و برابر آمار تعداد کشته‌شدگان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3/5 درصد افزایش داشته است. استان تهران نیز با 848 نفر کشته در جایگاه سوم قرار می‌گیرد. براساس گزارش پزشکی قانونی، آمار این استان نیز نسبت به سال گذشته 2/8 درصد کاهش نشان می‌دهد. در استان اصفهان نیز در هشت ماه گذشته 769 نفر در حوادث رانندگی کشته شده‌اند و این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته 4/4 درصد کاهش نشان می‌دهد. کرمان نیز با 701 نفر جان باخته در حوادث رانندگی در جایگاه پنجم قرار می‌گیرد. آمار این استان نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5/7 درصد افزایش داشته است. براساس گزارش پزشکی قانونی مازندران نیز جاده هراز یکی از پرحادثه‌ترین جاده‌های کشور است که در فاصله سال‌های 85 تا 93 شاهد مرگ 570 نفر بوده و در این میان سال 92 با 78 کشته رکورددار است.

نگهداری از راه فراموش شده

کارشناسان معتقدند برای حفظ ایمنی جاده‌ها باید 6 درصد ارزش راه را هر سال برای نگهداری از آن در نظر گرفت. باید یادآور شد کشورهای پیشرفته چنین استانداردی را رعایت می‌کنند و در کشورهای در حال توسعه نیز 4 درصد ارزش راه را برای نگهداری از آن اختصاص می‌دهند، اما در کشورهایی که در گروه جهان سوم قرار می‌گیرند این سهم به 2 درصد می‌رسد.

هادی هاشمی، رئیس پلیس پیشین راهور پایتخت و کارشناس ترافیک درباره نحوه نگهداری از جاده‌ها در کشور و اعتباری که به آن اختصاص پیدا می‌کند به جام‌جم می‌گوید: در کشورمان نیم درصد ارزش راه را نیز برای نگهداری از آن هزینه نمی‌کنند.

وی یادآور می‌شود: با اینکه سال هاست سازو کار ایمن سازی جاده‌ها در برابر ریزش کوه یا بهمن مشخص شده، اما همچنان تعدادی از مسافران در کشور به این دلیل جان خود را از دست می‌دهند.

رئیس پلیس پیشین راهور پایتخت برای بهتر روشن شدن شرایط در کشورمان نمونه‌ای می‌آورد که براساس آن باید آب پاکی را روی دست آنهایی که ادعای نگهداری از جاده‌های کشور دارند، ریخت.

او ادامه می‌دهد: در دولت گذشته تمام اعتباری که به ایمنی راه‌ها اختصاص پیدا کرده بود برابر با 8 میلیارد تومان می‌شد. جالب است بدانید در آن سال خط کشی راه‌های شریانی کشور فقط 120 میلیارد تومان اعتبار لازم داشت.

آمار در حوزه راه

براساس آمار سال گذشته در کشورمان 85 هزار و 893 کیلومتر راه تحت حوزه استحفاظی وزارت راه و شهرسازی است. دراین میان 2401 کیلومتر آزادراه، 14 هزار و 488 کیلومتر بزرگراه و 248 هزار و 86 کیلومتر نیز راه اصلی است. طول تونل‌های موجود در کشور نیز 142 کیلومتر برآورد می‌شود. علاوه بر این، تعداد پل‌های دارای روشنایی نیز 407 هزار دستگاه تخمین زده می‌شود. این در حالی است که سال گذشته 567 نقطه و تقاطع پرحادثه نیز در جاده‌های کشور رفع شده و 5011 کیلومتر نیز عملیات بهسازی و روکش آسفالت جاده‌ای صورت گرفته است.

سرهنگ محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس راه کشور نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: با توجه به وسعت کشور اکنون حدود 230 هزار کیلومتر راه در کشور وجود دارد که برای نگهداری و ارتقای ایمنی آنها به هزینه‌های کلان و اعتبار ویژه نیز داریم.

وی اظهار می‌کند: ضعف‌هایی در حوزه راه وجود دارد که در شهر و خارج از آن برای کاربران مشکلاتی ایجاد کرده است. به عنوان نمونه در شهرها گره‌های ترافیکی وجود دارد یا خارج از شهر نیز نقاط حادثه‌خیز، ایمنی شهروندان را به خطر می‌اندازد.

دکتر علیرضا خرسندی، کارشناس
حمل و نقل نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تصریح می‌کند: متولیان جاده‌های کشور باید پاسخ بدهند چه درصدی از استاندارد و ضوابط مشخص شده مربوط به روش‌های طراحی، ساخت، نگهداری و بهره‌برداری از جاده‌ها در کشور رعایت می‌شود یا آیا قادر هستیم بزرگراهی بسازیم که پس از دو سال دچار مشکل نشود، یعنی دست‌کم چاله‌ای در آن به وجود نیاید؟ وی یادآور می‌شود: برای پی‌بردن به وضع جاده‌های کشور به پژوهش نیازی نیست؛ برای نمونه در بازدید از اتوبانی مانند تهران ـ قم افراد غیرمتخصص نیز متوجه می‌شوند گاردریل‌های آن تراز نیست.

با توجه به اظهارنظرهای کارشناسان و گزارش‌های پزشکی قانونی می‌توان نتیجه گرفت برخلاف نیاز شدید شهروندان به جاده‌های استاندارد تاکنون اراده‌ای قوی برای بهبود شرایط جاده‌های کشور میان متولیان دیده نشده، چون در غیر این صورت باید اعتبارات بیشتری به این حوزه اختصاص پیدا کند.

مهدی آیینی