بازی «قایم باشک» با حق پخش

جوسازی‌های فدراسیون فوتبال این بار با یک غلو بزرگ آغاز شد؛ شایعه‌ای بی‌پایه و اساس مبنی بر این‌که شرکت‌هایی از اسپانیا و حوزه خلیج فارس پیشنهادهایی به سازمان لیگ برای ضبط و پخش لیگ برتر ارائه کرده‌اند.

در پی این ادعا، مصاحبه مسئول بازاریابی سازمان لیگ هم روی خروجی برخی خبرگزاری‌ها قرار گرفت تا فدراسیون‌نشین‌ها بار دیگر با استفاده از این بازوهای رسانه‌ای، به اصطلاح جریان تازه‌ای را علیه رسانه ملی به راه بیندازند؛ جریانی که به نظر می‌رسد قبل از هر چیز ریشه در بدهی‌های سازمان لیگ به باشگاه‌ها دارد و البته ناتوانی‌های این گروه در جذب اسپانسرهای محیطی مورد وثوق و توانمند.

ابتدای فصل وقتی مسئولان فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ برای رسیدن به نتایج موردنظر خود در بحث حق پخش به آب و آتش زدند، خیلی زود متوجه شدند آنچه آنها به دنبالش هستند سرابی بیش نیست. طبق مصوبه شورای امنیت کشور درخصوص «حق پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی»، حقی به نام «حق پخش» که صداوسیما را ملزم به پرداخت وجهی به فدراسیون یا وزارت ورزش کند وجود ندارد و طبق نظر شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، هرگونه پرداخت به فدراسیون‌ها باید از محل بودجه‌های دولتی تامین شود. به زبان ساده‌تر اگر در سال‌های گذشته نیز سازمان صداوسیما مساعدت کرده، صرفا برای حل مشکل فدراسیون فوتبال با AFC بوده است.

به همین خاطر همان زمان کمیته سه نفره‌ای متشکل از وزیر ورزش، وزیر کشور و رئیس سازمان صدا و سیما، مصوبه‌ای را به تائید رئیس‌جمهور رساندند که در آن آمده است دولت نسبت به ایجاد ردیف مستقلی در بودجه صداوسیما اقدام کند. طبیعتا عدم ایجاد این ردیف مستقل، ذیل بودجه سازمان صداوسیما باعث می‌شود سازمان منبعی برای تامین و پرداخت مبالغ مورد توافق طرفین نداشته باشد.

دقیقا به‌خاطر همین موانع قانونی و محدودیت‌های مالی بود که صداوسیما پیشنهاد طرح IPTV به‌ عنوان راه‌حل جایگزین پرداخت حق پخش تلویزیونی را مطرح کرد. راهکاری موثر که در پی برگزاری چندین نشست مشترک میان قائم مقام رئیس صدا‌و‌سیما در امور فناوری و رسانه‌های نوین و مسئولان فدراسیون فوتبال در نهایت مورد توافق طرفین قرار گرفت.

براساس همان توافق، فدراسیون فوتبال متعهد شد درباره پرداخت حق پخش تلویزیونی ادعایی را مطرح نکند و در قبال آن سازمان صداوسیما متعهد شود ساز و کار لازم برای امکان مشارکت فدراسیون فوتبال در تأمین محتوای خدمات IPTV را که منجر به کسب درآمد براساس ضوابط مربوطه برای فدراسیون فوتبال خواهد شد تأمین کند. پیش نویس این طرح هم از سوی سازمان صداوسیما به فدراسیون فوتبال ارسال شده، اما هنوز از سوی این فدراسیون به تصویب نهایی نرسیده است و به گفته محمدرضا ساکت قرار است ظرف یک هفته آینده توسط کمیته‌ای ویژه در سازمان لیگ مورد بررسی قرار گیرد. با این حال مسئولان سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال بدشان نمی‌آید هرازچندگاهی توپ را به زمین سازمان صداوسیما بیندازند و خودشان را در قبال مطالبات باشگاه‌ها و دیگر عوامل اجرایی فوتبال، پشت دیوار حق پخش قایم کنند.

در این راستا مدیرعامل اسبق باشگاه استقلال و عضو سابق شورای شهر در واکاوی این موضوع به نکات جالبی اشاره دارد. امیررضا واعظی‌آشتیانی در گفت‌وگو با «جام‌جم» عنوان کرد: معتقدم صداوسیما به نیابت از حکومت دارد در ارتباط با پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال یارانه پرداخت می‌کند. شما در هیچ جای دنیا نمی‌بینید مخاطب رقابت‌های ورزشی بتواند به صورت رایگان از این خدمات پرهزینه استفاده کنند و این بزرگ‌ترین کاری است که صداوسیما در حال انجام آن است.

وی در ادامه افزود: متاسفانه سازمان لیگ این خلاقیت و آگاهی را در جهت جذب اسپانسرهای قوی و مقتدر ندارد. آنها می‌خواهند با استفاده از نیروهای دوران آماتوری خود کارهای حرفه‌ای و بزرگ انجام دهند که شدنی نیست. هر کار بزرگ و جدید تفکراتی جدید و نیروهایی خلاق می‌خواهد؛ نیروهایی که با دنیای حرفه‌ای‌گری در عرصه‌های مختلف از جمله بازاریابی آگاه باشند. از سوی دیگر رکود اقتصادی در کشور باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان برای معرفی محصولاتشان با چالش مواجه باشند که البته این موضوع در سطح کلان مطرح است.

به عنوان مثال در همین صداوسیما شما می‌بینید آگهی‌های تبلیغاتی نسبت به سال قبل و سال‌های قبل از آن کمتر شده است. اینها نشان‌دهنده رکورد اقتصادی در کشور است. این‌که دائما دولت از کاهش تورم حرف بزند نمی‌تواند ملاک باشد. وقتی تورم پائین بیاید ولی شوق اقتصادی یا شکوفایی اقتصادی وجود نداشته باشد و رکود حاکم باشد وضع بهتر از این نمی‌شود.

آشتیانی با اشاره به سوء مدیریت حاکم در فدراسیون فوتبال خاطرنشان کرد: فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ مدت‌هاست که قید درآمدزایی از بلیت‌فروشی را زده‌اند. آنها فوتبال را به سمت و سویی بردند که کسی به ورزشگاه نمی‌رود.

در بحث اسپانسرشیپ هم به گونه‌ای عمل شده که باشگاه‌ها باید برای جذب اسپانسر التماس کنند. در مقوله کپی‌رایت هم با وجود مصوبه مجلس، مسئولان فدراسیون فوتبال سازوکاری برای اجرا ندارند.

به عبارتی آنها این سه فاکتور مهم را رها کرده‌اند و صرفا روی بحث حق پخش تلویزیونی اهتمام ورزیده‌اند. این درحالی است که به گفته خود آقایان توجه به بلیت‌فروشی، اسپانسری و کپی‌رایت 50درصد مشکلات را مرتفع می‌کند، اما آنها به دنبال 50 درصد راحت قضیه می‌گردند و تمایل دارند مشکلات مدیریتی و مالی خود را با پول حق پخش مرتفع کنند.

آشتیانی در ادامه با طرح این سوال که مگر می‌شود صداو سیما پولی نگیرد، پخش تلویزیونی داشته باشد و پولی هم بابتش پرداخت کند، گفت: من بارها و بارها به مسئولان صدا و سیما پیشنهاد کرده‌ام مناظره‌ای با حضور بنده و متولیان فدراسیون فوتبال ترتیب دهد تا به آنها ثابت شود که فوتبال امروز ما و شرایط امروز ما اقتضا نمی‌کند که فدراسیون فوتبال حق پخش دریافت کند. فدراسیون‌نشین‌ها با این رفتار گویی می‌خواهند سنگی را در تاریکی رها کنند و هواداران پرشمار فوتبال را در مقابل صداوسیما قرار دهند.

ادعای غیرقانونی

در گیرودار بحث حق پخش، این ادعای سازمان لیگ که شرکت‌هایی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و همچنین اسپانیا پیشنهادهایی برای عقد قرارداد حق پخش تلویزیونی لیگ برتر فوتبال ایران ارائه کرده‌اند، در نوع خودش عجیب است.

به گفته مسئول بازاریابی سازمان لیگ، آنها مذاکرات ابتدایی را هم انجام داده‌اند. با این حال آشتیانی معتقد است این یک ادعای واهی است: مسئولان سازمان لیگ از نظر قانون چنین حقی را ندارند که حق پخش تلویزیونی لیگ برتر را به کشورهای دیگر واگذار کنند. حتی حرف زدن در این زمینه هم یک جرم محسوب می‌شود، چراکه قانونی اساسی ما می‌گوید صداو سیما متعلق به حاکمیت است. البته با توجه به شرایط موجود مطمئن باشید حتی یک شرکت خارجی هم برای پخش زنده مسابقات لیگ پا پیش نمی‌گذارد.

رضا پورعالی

ورزش