یک‌ کلیک‌ تا نابودی

اکنون آسیب‌های اجتماعی نوپدید که ناشی از گسترش فضای مجازی، اینترنت، ماهواره و به طور کلی آسیب‌های مرتبط با فناوری‌های جدید ارتباطی هستند، به آسیب‌های اجتماعی که از قبل وجود داشته است، اضافه شده‌اند.

این آسیب‌ها تا آنجا پیش رفته و خانواده‌ها را نگران کرده که مسئولان را به فکر ایجاد ستاد پیشگیری از آسیب‌های نوپدید انداخته‌ است. بنابراین با گسترش این آسیب‌های جدید که بی‌تردید اثر مستقیمی در بروز آسیب‌های اجتماعی ازجمله طلاق، فرار دختران، خشونت، پرخاشگری، خیانت و... دارد، باید برنامه‌ریزی دقیقی برای پیشگیری و مقابله با آنها انجام داد.باید توجه کرد فناوری‌ها آمده‌اند، چه بخواهیم و چه نخواهیم، بنابراین باید ریشه همه این آسیب‌ها را در مدیریت این فناوری‌ها دانست؛ کشورهایی مثل چین و کره جنوبی به موازات ورود و افزایش فناوری برای مقابله با آسیب‌های نوپدید برنامه‌ریزی کرده و تا حد زیادی از این آسیب‌ها در امان بوده‌اند، اما در کشور ما به دلیل سرعت گسترش ورود فناوری، توسعه ماهواره‌ها، خطوط تلفن همراه و فضای مجازی و اینترنت، برنامه‌ریزی و پیش‌بینی خاصی در این زمینه انجام نشده و به همین دلیل امروزه شاهد افزایش آسیب‌های ناشی از آنها در خانواده و اجتماع هستیم.با توجه به این‌که به گفته کارشناسان محدودیت استفاده از این فناوری‌ها راه چاره نیست، باید تاکید کرد در این زمینه نیازمند مدیریتی کارآمد برای هدایت و شناسایی فناوری‌های جدید هستیم تا استفاده از آنها به بروز آسیب منجر نشود.

ماهواره، ارتباطات نامشروع

از زمانی که ماهواره به کشور ما راه یافت کمی بیشتر از 20 سال می‌گذرد، اما از زمانی که پای شبکه‌های فارسی زبان و سریال‌های بظاهر خانوادگی دوبله شده به خانه‌های خیلی از خانواده‌های ایرانی باز شد، زمان خیلی زیادی نمی‌گذرد، این در حالی است که سرعت همه‌گیر شدن این بشقاب آهنی و تاثیر گرفتن خانواده‌ها از برنامه‌های آن روز به روز افزایش یافته است.

امروزه اثرپذیری بعضی از اعضای خانواده از این برنامه‌ها به یک معضل جدی تبدیل شده و اگر خانواده‌ها هوشیار نباشند، افرادی که قصد ترویج بی‌بند و باری و روابط نامشروع و بر انداختن بنیان خانواده ایرانی ـ اسلامی را دارند روز به روز بیشتر به هدف خود نزدیک می‌شوند.

متاسفانه این اثرپذیری مربوط به یک قشر خاص نیست و طیف‌های مختلف اجتماع را درگیر خود کرده است و افراد از هر طبقه اجتماعی و با هر سطح تحصیلات و در هر سنی از این اثرپذیری مصون نیستند.

برنامه‌های ماهواره‌ای با از بین بردن قبح بعضی از مسائل، بسیار نرم و نامحسوس افراد را به داشتن روابط نامشروع و لذت بردن از زندگی به هر نحو و به هر قیمتی تشویق می‌کنند و متاسفانه چه طلاق‌ها و از هم پاشیده شدن خانواده‌ها و خیانت‌ها و حتی قتل‌ها که در سایه این برنامه‌ها رخ نداده است.

عشق‌های مثلثی

در پی تاثیرات دیگر ماهواره و در کنار آن تاثیرات ناشی از برخی شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های اینترنتی و حتی فیلم‌های تولیدشده‌ای که از طریق اینترنت یا به صورت دی‌وی‌دی در اختیار افراد قرار می‌گیرند، نوع جدیدی از عشق‌ها که کم‌کم دارد به یک مد اجتماعی ناصحیح تبدیل می‌شود، شکل پیدا کرده که در آن یک سه ضلعی عشقی مشاهده می‌شود که در بیشتر موارد بر اثر سوءمصرف رسانه‌ای ایجاد شده است.

داشتن ارتباط افرادی که متاهل هستند با فردی غیر از همسر خود یا داشتن ارتباط دختر یا پسر با دو نفر به صورت همزمان، شکل‌هایی از این معضل اجتماعی جدید است، معضلی که از آن با عنوان «عشق مثلثی» یاد می‌شود، اما در واقع نه‌تنها در آن عشق وجود ندارد بلکه چیزی جز بی‌بندوباری، هوس، خیانت و دروغ در آن دیده نمی‌شود و در بیشتر موارد این معضل هم به رابطه‌های نامشروع و در بعضی موارد هم به طلاق یا قتل منجر می‌شود.

چت‌روم‌های خطرناک

ساعت‌ها پشت رایانه می‌نشیند و هر روز با چندین نفر که بعضی از آنها را می‌شناسد و بیشترشان را نمی‌شناسد، مشغول گپ و گفت‌وگو می‌شود، در بیشتر موارد ساعت‌های بیهوده‌ای را می‌گذراند که به گفتن مخلوطی از راست و دروغ طی می‌شود... .

افراد در دنیای واقعی از روز تولد یک هویت و نام و نشانی برایشان تعریف می‌شود. تحت همان نام در محیط خانواده رشد پیدا می‌کنند و به محیط اجتماعی وارد و دارای یک شخصیت اجتماعی می‌شوند، اما در دنیای مجازی و به تبع آن در اتاق‌های چت شما می‌توانید با ساخت شناسه‌های مختلف و اختیار کردن نام‌های مختلف در هر لحظه در نقش متفاوتی ظاهر شوید و به‌صورت دلخواه خود به ایفای نقش بپردازید، اما چیزی که عایدتان می‌شود هم شنیدن مشتی دروغ از طرف مقابل است که در خوشبینانه‌ترین حالت هیچ فایده‌ای به حالتان ندارد، اما در حالت دیگر ممکن است مورد سوءاستفاده از طریق سرقت اطلاعات و اخاذی یا حتی موارد بدتر از آن شوید.

این در حالی است که چت هم مانند سایر پدیده‌ها، دارای معایب و مزایایی بوده و البته درصد کمی از افراد، از آن به عنوان یک طریق ارتباطی ارزان، سریع و در دسترس، ضمن رعایت اخلاق و آگاهی از خطرات آن، استفاده‌های درست و مفید می‌کنند.

چت روم اینترنت می‌تواند یک محیط علمی باشد و البته مبتذل برای بسیاری از کاربران تبدیل شود. چت روم با توجه به زنده بودن محیط موجب انحراف دختران و سوءاستفاده از پسران نوجوان و زنان و در نهایت از هم پاشیدن خانواده‌های پاک شده است.

خطر اعتیاد به چت روم دارای جذابیت‌های جنسی کذایی و روانی موقتی است و در صورت تکرار به اعتیادی خطرناک‌تر از مواد مخدر تبدیل شده و بازگشت از آن بسیار دشوار است. اعتیاد به چت کردن با افراد ناشناس با هویت کاملا دروغین و فریبنده، اولین قدم‌های نابودی نوجوان و جوان و عادت به دروغگویی، بدبینی و سوءظن افراطی بوده و البته همه سنین را تهدید می‌کند.

برنامه‌های تلفن همراه

از زمانی که گوشی‌های تلفن همراه کارکردی بجز مکالمه تلفنی و در نهایت فرستادن و دریافت کردن پیام کوتاه نداشت، مدت زیادی نمی‌گذرد؛ اما در این مدت کم، سرعت تغییرات استفاده از این وسیله آنقدر زیاد بوده که حتی خودمان هم متوجه نشدیم چه زمانی دیگر در مهمانی‌ها و در جمع‌های خانوادگی، به جای ارتباط با اعضای خانواده عادت کردیم دائم سرمان در گوشی‌های تلفن همراهمان باشد.

آنقدر این تغییرات سریع اتفاق افتاده است که بیشتر ما برای این موضوع آمادگی نداشته‌ایم و راه و رسم استفاده صحیح از این وسیله و امکانات جدید آن را هنوز نیاموخته‌ایم، تا آنجا که موضوع استفاده بیش از حد از برنامه‌های تلفن همراه و صرف بیش از 10 ساعت وقت برای آنها به فهرست دلایل درخواست طلاق زنان و مردان اضافه شده است. اعتیاد به تلفن همراه از جمله معضلات و آسیب‌های اجتماعی جدید و نوظهور است که در زندگی امروز بشر رخنه کرده؛ هر چند که گوشی‌های تلفن همراه مزایای بسیار زیادی دارد، اما از مشکلات و خطرات اعتیاد به تلفن همراه نیز نباید غافل شد.واقعیت این است که گریز از مواجهه با فناوری‌های ارتباطی جدید ازجمله امکانات تلفن همراه، نه امکان‌پذیر است و نه عاقلانه، چون آنها هم مثل هر پدیده دیگر آمیزه‌ای از فرصت‌ها و تهدید‌ها هستند که با اتخاذ روش‌های درست و فرهنگ‌سازی می‌توان امکان برخورداری افراد را از فرصت‌های آن بیش از پیش فراهم آورد، اما هر کدام از ما باید با هوشیاری لازم سعی کنیم در دام وسوسه‌ها و جذابیت‌های زیاد این وسیله گرفتار نشویم و از آن درست و به اندازه و به‌جا استفاده کنیم.

عشق‌های اینترنتی

همه چیز از یک لایک شروع شد! و بعد‌ با چند واسطه برای دختر در صفحه اجتماعی‌اش درخواست دوستی فرستاد و او هم مثل چندین نفر دیگر که درخواست دوستی‌شان را قبول کرده بود، او را پذیرفت. ارتباط‌ها هر روز نزدیک‌تر و بیشتر شد تا این‌که آنها فقط با چند پست و چند بار چت کردن فکر کردند که دیگر عاشق یکدیگر شده‌اند و دلیل این عشق هم پسندیدن صفحات یکسان و داشتن دوستان مشترک در آن صفحه اجتماعی بود.مشکل اصلی از آنجایی شروع شد که آنها تصمیم گرفتند این عشق مجازی را به عشق و زندگی در دنیای واقعی تبدیل کنند، غافل از این‌که دنیای واقعی با دنیای مجازی آنها فرسنگ‌ها فاصله داشت!براساس تعریفی که از فضای مجازی به‌عنوان یک ابزار شده است، استفاده از آن می‌تواند مفید یا تهدیدکننده و آسیب‌زا باشد، همان‌گونه که دارو به عنوان یک ابزار با مصرف صحیح موجب شفای بیمار شده ولی مصرف بی‌رویه آن موجب مسمومیت و مرگ می‌شود.وقتی اینترنت بدون برنامه در اختیار افراد قرار گیرد، حریم خانواده‌ها با تهدید روبه‌رو شده و مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کند. ورود اینترنت در بعضی جوامع به‌دلیل تدوین برنامه مناسب تبدیل به‌وسیله‌ آموزش از راه‌دور برای نوجوانان و جوانان شده است. در حالی که در ایران اکثر موارد کاربران هیچ برنامه یا هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند و در خیلی از موارد استفاده ناصحیح از بازی‌های اینترنتی یا فضای چت‌روم مشکلات روانی مختلفی مانند افسردگی، پرخاشگری و کاهش ارتباطات خانوادگی را به وجود آورده است. امروزه خانواده ایرانی در سبد فرهنگی خود با شبکه‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی، رسانه‌های مدرن و... مواجه است که هر کدام به نوبه خود بخشی از فرآیند تأثیرگذاری در خانواده را دارند.

اما این ارتباط در چت‌روم‌ها، صفحات اجتماعی و حتی بعضی از برنامه‌های تلفن همراه، نوع جدیدی از عشق‌های مجازی را ایجاد کرده که به عشق‌های اینترنتی هم معروف است و به طور معمول آخر و عاقبتی مشابه بقیه آسیب‌های اجتماعی نوپدید در بر دارد.

ممکن است در نگاه اول به این نوع عشق‌ها، تصور شود که این معضل فقط مختص دختر و پسرهای نوجوان است، اما متاسفانه علاوه‌بر این‌که آنها ممکن است گرفتار این مشکل شوند، که نتیجه آن دوری از درس و افت تحصیلی و افسردگی و... است، بلکه در دو گروه سنی دیگر هم این مشکل به وفور دیده می‌شود، یکی در سن ازدواج دختر‌ها و پسرها و دیگری که از دو گروه اول خطرناک‌تر و آسیب‌زاتر است در زنان و مردان متاهلی دیده می‌شود که در فضای مجازی دائم به دنبال افراد جدید برای ایجاد ارتباط به ظاهر سالم هستند!آسیب در گروه دوم ممکن است به ازدواج‌های ناموفق و طلاق و در گروه افراد متاهل به از هم پاشیده شدن زندگی خانوادگی و افسردگی و حتی در مواردی به خودکشی منجر شود.پس بهتر است از امروز این معضل را جدی بگیریم و با بهانه این‌که این مشکلات فقط برای دیگران به وجود می‌آید ما زرنگ‌تر از آن هستیم که در این دام گرفتار شویم، نسبت به این مساله بی‌توجهی نشان ندهیم.

داستان‌های جنسی

اینها همان داستان‌هایی هستند که قلب خانواده ایرانی را هدف گرفته‌اند و هدفشان نابودی ‌شان و منزلت خانواده ایرانی است؛ در فضای اینترنت داستان‌هایی وجود دارد که در حد سه تا چهار صفحه نوشته شده است و نویسنده آن ابتدای داستان را به گونه‌ای نوشته است که هر کسی به آن مراجعه کرده باشد حتما اول تا آخر آن را مطالعه خواهد کرد.

خانواده‌ها و بویژه والدینی که فرزند کودک یا نوجوانشان به اینترنت دسترسی دارد باید هوشیار باشند که عده‌ای با اهداف شوم به ساخت و انتشار این داستان‌های سخیف در سایت‌های مختلف اقدام می‌کنند و باید بدانیم که اگر نوجوان یا جوانی چندین داستان اینترنتی مبتذل را مطالعه کند در رفتار و افکار وی تأثیر منفی خواهد گذاشت، پس به جای پاک کردن صورت مساله و صحبت نکردن راجع به آن بهتر است با فرزندمان دوست شویم و گشت و گذار اینترنتی او را کاملا کنترل کنیم یا او را از عواقب خواندن چنین داستان‌هایی آگاه سازیم.

سرقت اطلاعات و اخاذی

خیلی از افراد برای رهایی از تنهایی خود به امکانات موجود در شبکه‌های جهانی اینترنت پناه می‌برند. بعضی از افراد، به‌دلیل عدم اعتماد به نفس در دنیای واقعی، نمی‌توانند روابط اجتماعی خوب و مناسبی داشته باشند، به همین دلیل خیلی زود جذب این نوع شبکه‌ها و ارتباطات می‌گردند و آن‌قدر برای ورود به این اجتماع مجازی مشتاق هستند که در همان بدو ورود و عضویت، تمامی اطلاعات شخصی و محرمانه خود را در معرض دید کاربران دیگر قرار می‌دهند. کمترین خطر این کار دسترسی تبهکاران و افراد سودجو به این‌گونه اطلاعات است و نتیجه نهایی این‌گونه بی‌فکری‌ها‌خسارت‌های مادی و معنوی جبران‌ناپذیری است که ممکن است به فرد وارد شود.

یکی از روش‌های کلاهبرداری که به‌تازگی بسیار مورد توجه کلاهبرداران قرار گرفته است از طریق چت و جلب اطمینان قربانیان است که اصولا فرد کلاهبردار خود را در قالب شخص دیگر قرار می‌دهد و پس از ابراز علاقه و دوستی با فرد مورد نظر، تمامی اطلات شخصی و مالی او را سرقت می‌کند و از این طریق از وی اخاذی و کلاهبرداری می‌کند.صیادان اینترنتی افرادی آگاه و آشنا با فناوری‌های نوین هستند که با هنرمندی تمام خود را افرادی موجه معرفی می‌کنند و چون در فضای مجازی امکان شناسایی آنها وجود ندارد، از کاربران ساده و ناآشنا به این محیط سوءاستفاده می‌کنند. موارد سوءاستفاده این افراد در فضاهای مجازی علاوه‌بر سوءاستفاده‌های جنسی و مالی به موضوعاتی همچون همسریابی، دوست‌یابی، سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی با درآمد کلان و زودبازده، تحصیل در دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور و مسافرت به دیگر کشورها مرتبط می‌شود.

هرزه‌نگاری

پورنوگرافی یا هرزه‌نگاری، تجسمی بی‌پرده از مسائل جنسی با هدف تحریک یا ارضاست که در قالب‌های مختلف ازجمله: کتاب، فیلم، اینترنت و مجله ارائه می‌شود.

متاسفانه در سال‌های اخیر بعضی از کاربران اینترنتی، به نوع متفاوتی از اعتیاد تحت عنوان اعتیاد به هرزه‌نگاری گرفتار شده‌اند که این معضل هم یکی از آسیب‌های اجتماعی و فردی نوظهور است که افراد و خانواده‌ها را تهدید می‌کند.در حال حاضر هزاران سایت اینترنتی در دنیا اطلاعات پورنوگرافی عرضه می‌کنند و علت افزایش روزافزون اعتیاد به پورنوگرافی، دسترسی بسیار آسان به سایت‌ها و فیلم‌های مستهجن است. به عبارت دیگر، انسان برای به دست آوردن مواد پورنوگرافی، فقط یک کلیک تا تماشای آن فاصله دارد.امروزه مشخص شده است استفاده از مواد هرزه‌نگاری به هر میزان، آثار سمی روی مغز دارد و این آثار شبیه تاثیر کوکائین روی مغز است.

نکته دیگر این‌که رجوع به اینترنت برای دسترسی به مطالب مستهجن، صرفا به افراد نابهنجار خلاصه نمی‌شود و حجم قابل توجهی از مراجعان را افراد طبیعی تشکیل می‌دهند. در این عرصه بیشترین خطر متوجه کودکان و نوجوانان است. در مورد بزرگسالان نیز هرزه‌نگاری اینترنتی می‌تواند به بروز رفتارهای جنسی نامعقول یا گاهی اعتیاد جنسی منجر شود؛ در کل بعضی از سایت‌های اینترنت به جوی دامن زده که در سایه ویژگی‌های خاص خود بتدریج به‌شکل‌گیری ناهنجاری‌های جنسی در کاربران خود می‌انجامد. هرزه‌نگاری، مساله آزادی فردی یا انتخاب فردی نیست، بلکه در مجموع، مساله جامعه است.تنها راه‌حل برای جلوگیری از آسیب‌های مربوط به معضل هرزه‌نگاری، آگاهی دادن به افراد در مورد اثرات سوءهرزه‌نگاری و اعتیاد به آن در زندگی کاری و شخصی آنهاست.

فیلترشکن‌ها

امروزه کودکان و نوجوانان زیادی به اینترنت دسترسی دارند یا حداقل روش‌های استفاده از آن را به‌خوبی می‌دانند‌ تصور کنید نوجوانی با یک دنیا کنجکاوی بر سفره سرشار از تنوع و اطلاعات سایت‌های مختلف اینترنتی حاضر شود و در این باره دانشی بیش از والدین خود داشته باشد، به طور حتم به اقتضای آن کنجکاوی، با مبلغ بسیار کمی از سایت‌های غیرقانونی برنامه فیلترشکن خریداری می‌کند و به دنیایی از اطلاعات و تصاویری که مربوط به سن او نیست دسترسی پیدا می‌کند.

در این شرایط طبیعی است که عطش کنجکاوی، وی را به هر سویی خواهد کشاند و تنها وجود پاره‌ای از قوانین و شرایط محیطی و فردی است که می‌تواند او را از آسیب‌ها و جنبه‌های منفی اینترنت محفوظ دارد.

افزایش تعداد کودکان سردرگم و روان‌پریش که از طریق مشاهده وب‌سایت‌های نامناسب و خشن به مشکلات روحی دچار شده‌اند، تعداد خیلی زیاد سایت‌ها و پایگاه‌های غیراخلاقی همگی نشان‌دهنده این واقعیت است که فرزندان ما بشدت توسط فناوری اطلاعاتی و ارتباطی ابداع شده توسط بزرگ‌ترها تهدید می‌شوند.

به نظر می‌رسد تنها راهکار برای این معضل این است که والدین بیش از پیش اطلاعات خود را در زمینه دنیای بی‌منتهای مجازی و برنامه‌های مورد استفاده در آن افزایش دهند و کودک و نوجوان خود را در این دنیای بی‌چارچوب به حال خود رها نکنند و همیشه در این زمینه یک قدم جلوتر از آنها باشند تا بتوانند کودک و نوجوان خود را کنترل و راهنمایی کنند و او را در برابر آسیب‌های ناشی از آن حفظ کنند.

فرقه‌های انحرافی

مدتی است که حضور چهره‌های متفاوت و گاهی عجیب در سطح شهر‌ها تامل‌برانگیز شده است، مدل مو و آرایش‌های نامتعارف با رنگ‌هایی که هیچ نشانی از زیباشناسی در آن یافت نمی‌شود یا پوشش‌های غریب با نوشته‌ها و نشان‌های خاص که به رهگذران متعجب این پیام را می‌دهند «ما به گروهی خاص تعلق داریم.» شاید بتوان گفت تبلیغ شیطان‌پرستی و فرقه‌های انحرافی در صدر آسیب‌های اجتماعی نوپدید قرار دارد. شیطان‌پرستی به معنای پرستش قدرت پلیدی است.

در این فرقه‌ها هیچ حکم و قانون ثابتی را نمی‌توان یافت. همه احکام و عقاید نسبی هستند و اختلاف و تناقض در عقاید در بین این فرقه‌ها امری منطقی و طبیعی است. ازجمله نکات قابل توجه ذکر این مطلب است که اصول مشترک همه این فرقه‌ها التقاط در اعتقادات، بی‌بند و باری جنسی و ترویج استفاده از انواع مخدرها و روانگردان‌هاست.

با توجه به این که سن 18تا 24 سالگی دوره جامعه‌پذیری است چنانچه جوان در این دوران به جامعه‌پذیری درستی دست‌نیافته باشد و در سرگردانی بین برنامه‌های ماهواره‌ها و بعضی از سایت‌های اینترنتی قرار گیرد، احتمال جذب شدنش در فرقه‌ها و گروه‌های منحرف بسیار زیاد است.

فرقه‌های بهائیت، وهابیت، مسیحیت صهیونیسم، احمدیه، شیطان، شیطان‌پرستی، صوفی، صوفی‌گری، درویش، خرقه، انجمن، انجمن حجتیه و... ازجمله فرقه‌های انحرافی است که هر کدام با تبلیغات فراوان در ماهواره و فضای مجازی سعی در اثبات خود و جمع کردن مرید و طرفدار هستند.

بر پایه اطلاعات آماری در اینترنت، بیش از سه هزار فرقه تخدیری و شیطان‌پرستی در دنیا وجود دارد و محفل‌های شیطان‌پرستی ایران که بنا برآمار منتشر شده بالغ بر 70 فرقه است در تعامل با گروه‌های خارجی در برخی از گردهمایی‌های پنهانی، با بهره‌گیری از سیستم‌های ویدئوکنفرانس به گردانندگان اصلی این فرقه‌ها در خارج از کشور گزارش می‌دهند.

باید به این نکته توجه کنیم که بهترین راهی که می‌تواند جوانان را از انحراف و گرایش به عرفان‌های کاذب و شیطان‌پرستی در امان نگاه دارد، تقویت پایه‌های تربیتی جوان در خانواده و آگاه‌ کردن آنان از خطرات این فرقه‌هاست. مراقب باشیم، فقط یک کلیک تا نابودی فاصله است.