گفت‌وگو با استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره اختلال اضطرابی

دلشوره‌ای که ناگهان به‌جانمان می‌افتد

یکدفعه از خود بیخود می‌شود. ترسی تمام وجودش را فرا می‌گیرد. احساس دیوانه‌واری جلوی نفسش را سد می‌کند و نمی‌گذارد راحت نفس بکشد. انگار یک احساس دیوانگی سراغش آمده یا این‌که مرگش نزدیک است. تقلا می‌کند تا خودش را رها کند ولی هیچ‌کس به فریادش نمی‌رسد. از همه جا ناامید شده است. این حالت‌ها شاید کمی عجیب و غریب باشد، ولی هستند کسانی که آن را تجربه می‌کنند و روانپزشکان به آن حمله اضطرابی می‌گویند.
کد خبر: ۸۱۶۹۴۹

حمله اضطرابی یا حملات پنیک از اختلالاتی است که همان‌گونه که از نام آن مشخص است، به طور ناگهانی بروز می‌کند.

به گفته بسیاری از متخصصان، این اختلال خیلی هم نادر نیست و یک چهارم افراد دست‌کم یک بار در طول عمر خود دچار چنین حالتی می‌شوند و طی آن شخص با نگرانی و استرس شدیدی مواجه می‌شود. اتفاقات و حوادث تلخ زندگی تأثیر مستقیمی بر بروز چنین حالتی دارند، بنابراین متخصصان توصیه می‌کنند افراد تا حد امکان سعی کنند خود را از دغدغه‌ها دور و راه‌حلی برای آنها پیدا کنند. برای اطلاع بیشتر از این نوع اختلال با دکتر سیدعلی احمدی ابهری، استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگو کرده‌ایم.

حمله عصبی به چه حالتی گفته می‌شود و چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

حملات اضطرابی یا حملات پنیک به حالاتی گفته می‌شود که شخص به طور ناگهانی و بدون هیچ علت مشخص و روشنی دچار احساس اضطراب و حمله پنیک می‌شود. در واقع، حالت اضطرابی، خیل زودگذر و ناپایدار است که در مدت زمان کوتاهی بدون آگاهی شخص از این موضوع
اتفاق می‌افتد.

این حملات چه نشانه‌هایی دارند؟

معمولا نشانه‌های مرتبط با حمله اضطرابی گسترده‌اند و در دو گروه ایجاد می‌شوند. یکی از آنها علائم جسمی هستند که فرد با آن دست و پنجه نرم می‌کند. از علائم جسمانی می‌توان به بالا رفتن ضربان قلب، تنگی نفس، رنگ‌پریدگی و افت فشار اشاره کرد؛ اما از سوی دیگر، علاوه بر علائم جسمانی، نشانه‌های روانی هم دامنگیر مبتلایان می‌شود. به عنوان مثال، احساس اضطراب خاصی که شخص فکر می‌کند دارد سلامت جسمی و روانی خود را از دست می‌دهد و ممکن است احساس کند دارد دیوانه می‌شود و می‌میرد. احساس این‌که اوضاع محیطی طوری به هم ریخته که انگار اشیاء و موجودات ماهیت طبیعی‌شان را از دست داده و مصنوعی شده‌اند. مجموعه این حالات دوره کوتاهی را پشت سر می‌گذارند که حداکثر 10 دقیقه طول می‌کشد و پس از آن فرد به حالت طبیعی برمی‌گردد.

چه عللی حالت اضطرابی را به وجود می‌آورند؟

علت‌های متعددی برای ایجاد حالت اضطرابی در افراد گفته شده است. خاطرات بد و منفی از جمله عواملی است که فرد ممکن است از بعضی حوادث داشته باشد و در یک لحظه این خاطرات در ذهن او تداعی شود و نوعی حالت اضطراب ناگهانی به او دست دهد. اتفاقات عادی که برای فرد افتاده و اثر مهمی بر او گذاشته هم از دیگر علل چنین حالتی به شمار می‌رود. چنین پدیده‌ و مشاهده‌هایی معمولا فراموش می‌شوند ولی در ضمیر ناخودآگاه فرد که همان حافظه درازمدت اوست، به صورت یک عامل اضطراب‌انگیز باقی می‌ماند و زمانی که با نمادی از آن حادثه یا پدیده روبه‌رو می‌شود، بدون این که فرد متوجه شده باشد، دچار حالت اضطراب می‌شود.

در حقیقت در حالت بروز اضطراب، شخص کاملا نسبت به این موضوع بی‌اطلاع است و کاملا به صورت ناخودآگاه در ضمیر فرد اتفاق می‌افتد. نمادهایی از قبیل رنگی خاص، مشاهده یک فرد یا شیء یا شنیدن یک خبر یا صدا که باعث یادآوری و تداعی خاطره بدی در ذهن شخص شود، می‌تواند آغاز‌کننده حملات اضطرابی باشند. در واقع، چنین حالاتی دوره‌های توأم با اضطراب و احساس‌های جسمانی است که علت کاملا مشخصی ندارد.

در این میان، برخی عوامل احتمال بروز حمله اضطرابی را تشدید می‌کنند. ژنتیک عاملی است که احتمال وقوع این حالت را تا 6 برابر می‌کند. نوشیدن چای و قهوه و سیگار کشیدن بویژه در افرادی که در معرض خطر هستند، مصرف مواد مخدر و بی‌خوابی از جمله عواملی هستند که در بالا بردن خطر بروز حملات اضطرابی نقش دارند.

افراد خاصی در معرض ابتلا به این اختلال هستند؟

هر شخصی ممکن است در هر برهه‌ای از زندگی دچار چنین حالتی شود ولی گاه بعضی افراد نسبت به سایرین آسیب‌پذیری بیشتری دارند و به دلیل حساسیت‌های زیادشان بیشتر از دیگران آزرده خاطر می‌شوند و دچار ترس‌های ناگهانی می‌شوند و در نتیجه ممکن است بیشتر حملات اضطرابی را تجربه کنند.

حالت اضطرابی چگونه درمان می‌شود؟

درمان‌هایی معمولا بر پایه درمان‌های دارویی و روانکاوی صورت می‌گیرد. در واقع، درمانگر و روانکاو با ارزیابی‌ها و بررسی‌های انجام گرفته و روش‌های خاصی که برای تشخیص مشکل در پیش می‌گیرد سعی می‌کند عامل ایجادکننده این حالت را شناسایی کند. بعضی مشکلات از طریق روانکاوی و بررسی خاطرات نهفته در ضمیر ناخودآگاه بیماران حل می‌شود ولی در مواردی که افراد نسبت به درمان مقاومت نشان می‌دهند یا تحت روانکاوی قرار نمی‌گیرند، روش‌های دارویی بسیار مؤثر واقع می‌شوند و بدون عوارض جانبی به راحتی می‌تواند این حملات اضطرابی را از بین ببرند. در این میان، ترکیب روش‌های دارویی و غیر دارویی در نتیجه‌بخش‌تر بودن درمان مؤثر است.

آیا راهی برای پیشگیری هم وجود دارد؟

معمولا چون حملات اضطرابی به طور ناگهانی و بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای شروع می‌شوند، راهی برای پیشگیری از بروز آن وجود ندارد ولی چنانچه فردی متوجه چنین حالت‌هایی می‌شود، باید برای جلوگیری از تشدید چنین حالت‌هایی سریعا به روانپزشک مراجعه کند و مانع شدت یافتن
اختلال شود.

ندا اظهری

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها