وام گرفتن از شبکه اجتماعی

مسعود برنامه‌نویسی می‌کرد و جسته گریخته با استارت‌آپ آشنا بود، از طرفی کار درست و حسابی نداشت، بنابراین در یک عصر پاییزی تصمیم گرفت قید همه چیز را بزند و روی یک ایده کار کند. ایده این بود؛ صندوق‌های وام قرعه‌کشی خانوادگی را به یک شبکه اجتماعی پیوند دهد و بدعتی نوین برای سنتی دیرینه بسازد.

تلاش این هفته در مورد ایده «بیت‌وام» حاصل کار گروهی چهارنفره است. گفت‌وگو با موسس و ایده‌پرداز آن را در ادامه می‌خوانید.

بیت‌وام چیست؟

بیت‌وام به‌طور خلاصه شبکه اجتماعی وام‌های خرد است. حتما در خانواده یا دوستانتان صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای پرداخت وام بدون سود به اعضای آن را دیده‌اید؛ در این صندوق‌ها افراد شرکت‌کننده ماهانه مبلغی را که از پیش بین اعضا توافق شده به صندوق پرداخت می‌کنند و هر ماه یک نفر از پول‌های جمع شده وام می‌گیرد. در این روش سودی روی وام پرداخت شده اضافه نمی‌شود و عین مبلغ گرفته شده بازگردانده می‌شود. این روش در حقیقت سنتی بین خانواده‌های ایرانی بوده که از سال‌ها پیش برای باز کردن گره کار فامیل رایج شده است.

وقتی به یکی از این وام‌ها نیاز داشتم متوجه شدم چقدر روش خوبی است، اما بشدت با من و هم‌نسلانم فاصله دارد؛ زیرا عادت کرده‌ایم همه کارها را با اینترنت و رایانه، حساب شده و شفاف انجام دهیم. حلقه گمشده‌ای در این روش وجود دارد که اعضا به کاغذ، خودکار و ذهن خود اعتماد می‌کنند.

ایده‌ای که به ذهنم رسید این بود که برای هر یک از اعضای چنین صندوق‌هایی، پروفایل کاربری بسازیم و کارهایشان را اینترنتی اداره کنیم؛ اما کمی بعد با مشورت دوستانم و تامل بیشتر روی ایده به این نتیجه رسیدیم فقط افراد واقعا نیازمند از این وام‌ها نمی‌گیرند و خیلی از هم‌سن‌وسالان خودمان با رقمی کم کارشان راه می‌افتد و می‌توانند مشتری این نوع وام‌ها باشند. بنابراین تصمیم گرفتم یک شبکه اجتماعی بسازم تا افراد عضو آن به یکدیگر پول قرض بدهند و مشکل خود را حل کنند.

ایده‌تان چگونه کار می‌کند؟

بیت‌وام یک شبکه اجتماعی است که افراد در آن عضو می‌شوند. هر کاربر پس از عضویت موظف است مثل همان صندوق‌ها ماهانه مبلغی را به صندوق ـ که آنلاین است ـ واریز کند. پس از گذشت مدتی پول زیادی جمع می‌شود و هر کدام از اعضا براساس نیازش می‌تواند درخواست وام کند که اگر اعضای دیگر موافقت کنند، پول به آن فرد داده می‌شود. در روش ما پول بدون سود بازپرداخت می‌شود و کار افراد راه می‌افتد.

امنیت چه؟ چطور افراد به هم اعتماد می‌کنند؟

اعضای مشارکت‌کننده برای گرفتن وام افرادی هستند که یا با یکدیگر دوست هستند یا اعضای یک خانواده را تشکیل داده‌اند. برای شناسایی هم ابتدا از سیستم دعوتنامه استفاده کرده‌ایم، یعنی هر کسی بخواهد وارد بیت‌وام شود، باید یکی از دوستانش در این شبکه برایش ایمیل دعوتنامه بفرستد. بنابراین اعضا همدیگر را می‌شناسند و پولشان را به غریبه قرض نمی‌دهند. در واقع ما همان راهکار آنلاین صندوق‌های خانوادگی سنتی هستیم.

چگونه ایده‌تان را عملی کردید؟

برای شروع کار نخست ایده را با برادرم و یکی از همکلاسی‌های دانشگاه در میان گذاشتم. این افراد رشته‌های دیگری خوانده‌اند، اما همگی در زمینه رایانه تخصص داشتند. رابطه ما آن قدر خوب بود و به هم اطمینان داشتیم که خیلی زود ایده را پذیرفتند و حاضر شدند کمکم کنند. تقریبا آذر سال گذشته این اتفاق افتاد. تا اوایل اردیبهشت امسال روی آن کار کردیم که اتفاقی با مرکز شتاب‌دهی آواتک آشنا شدم. وقتی فهمیدم جایی وجود دارد که روی ایده‌های فناوری سرمایه‌گذاری می‌کند و جا و امکانات در اختیارشان قرار می‌دهد، تصمیم گرفتم به این مرکز وارد شوم. اکنون حدود دو ماه است که من و برادرم از مشهد به تهران نقل مکان کرده‌ایم و در یک پانسیون دانشجویی زندگی می‌کنیم و شب و روزمان را وقف کار روی بیت‌وام کرده‌ایم. جالب است برادرم با این‌که متاهل است و شغل خوبی داشت، حاضر شد آن را رها کند و به تهران بیاید. اکنون خانم صیرفی نیز به‌عنوان طراح و گرافیست پروژه به تیم‌مان اضافه شده و چهار نفری در حال کار هستیم.

از چالش‌هایتان برایمان بگویید.

کار ما مثل راه انداختن یک صندوق یا موسسه مالی با روش مدیریتی مدرن است، آن هم بدون سرمایه هنگفت و به دست عده‌ای جوان کم‌تجربه که پشتوانه‌ای ندارند. حال خودتان حساب کنید گرفتن مجوز و مسائل حقوقی آن چقدر دشوار است، اما از آنجا که داریم از قدرت کم جمعی برای کاری بزرگ استفاده می‌کنیم بسیار امیدواریم بتوانیم موفق شویم.

چون قرار است تراکنش مالی روی سرویس‌مان انجام شود، باید از شرکت‌های ارائه‌کننده این خدمات استفاده می‌کردیم تا هم کارمان تسهیل و هم امنیت آن تامین شود. کار کردن با شرکت‌های وابسته به بانک‌ها برای ما شدنی نبود؛ زیرا اعتمادی به ما وجود نداشت. با این حال توانستیم حمایت یکی از شرکت‌های خصوصی را که همچنان یاری‌رسانمان است، جلب و از کمک آنها استفاده کنیم.

برنامه‌تان برای آینده چیست؟

در حال حاضر اپلیکیشن بیت‌وام را توسعه داده‌ایم و همه چیز آماده است و پس از گرفتن تست‌های اولیه بزودی آن را به‌صورت رسمی عرضه می‌کنیم. قرار است تمامی کارها توسط اپ انجام شود، در ضمن قصد داریم به پول‌های جمع شده کاربران در صندوقمان سود ماهانه پرداخت کنیم تا کسانی که سرمایه‌گذاری می‌کنند بی‌انگیزه نشوند؛ کاری که در صندوق‌های سنتی وجود ندارد. همچنین اطلاعات کاربران و مشتری‌هایمان را دریافت می‌کنیم، بنابراین بانک اطلاعاتی به دست می‌آوریم که در آن سابقه اعتبار افراد موجود است. می‌توانیم با اعتبارسنجی اطلاعات مورد نیاز برای ساخت چیزی شبیه کارت اعتباری (credit card) کشورهای خارجی را در اختیار بانک‌ها، موسسات یا فروشگاه‌ها قرار دهیم.

توصیه‌تان به افرادی مثل خودتان که ایده دارند، چیست؟

به نظرم روش‌های سنتی و کارهای دست نخورده بسیاری در کشورمان وجود دارد که می‌شود روی آن کار کرد؛ بنابراین بهتر است افراد علاقه‌مند یکی را پیدا کرده و از یک جای کوچک شروع کنند و ایده‌شان را بسازند. من و هم‌تیمی‌هایم الان روزی 14 ساعت برای بیت‌وام کار می‌کنیم بدون این‌که حقوقی بگیریم و بی‌وقفه عاشق کاری که انجام می‌دهیم، هستیم.

نام ایده: بیت‌وام

سایت: bitvam.com

مسعود مشهدی، تحلیلگر داده‌ها در بیت‌وام

مسعود 32 سال دارد و برادر بزرگ‌تر سعید است. او تا پیش از بیت‌وام با شهرداری کار می‌کرد و از دانشگاه آزاد مدرک کارشناسی ارشد برق و کنترل دارد. او نیز مثل برادر کوچکش عشق رایانه و برنامه‌نویسی است.

سعید مشهدی، موسس و ایده‌پرداز بیت‌وام

سعید 27 سال دارد و مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی عمران از دانشگاه فردوسی مشهد گرفته است. سعید تا پیش از ایده بیت‌وام در یک شرکت عمرانی مشغول کار بوده و علایقش را راه انداختن کسب و کار شخصی و مهارت‌های رایانه‌ای شکل می‌داده است. او نقش برنامه‌نویس و مدیر تیم را در بیت‌وام عهده‌دار است.

الهام صیرفی، گرافیست بیت‌وام

الهام 26 سال دارد و در دانشگاه آزاد تهران مرکز رشته طراحی خوانده و طراحی سایت و اپلیکیشن پروژه بیت‌وام به عهده اوست. او غیر از این، صاحب یک استارت‌آپ نیز هست و توانسته تجارب خوبی را در اختیار اعضای تیم قرار دهد.

کسری صابر، مدیر محتوای بیت‌وام

کسری 27 سال دارد و از همکلاسی‌های قدیمی سعید است و با هم در یک دانشگاه و یک رشته درس خوانده‌اند. کسری به‌واسطه چند سال زندگی در خارج از کشور و ارتباط نزدیک با استارت‌آپ‌ها، اطلاعات خوب و مفیدی برای پیشبرد ایده به تیم داده است.

رامین فتوت