پس از اولین مونتاژ پیکان کجای صنعت خودرو هستیم؟

روابط عمومی گروه صنعتی ایران خودرو هدف از راه‌اندازی این مرکز را تکمیل زنجیره خودروسازی و توسعه سیستم‌های مختلف خودرویی اعلام کرده و آن را گامی بلند در راه تحقق برنامه راهبردی خود دانسته است.

مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو، تولید گیربکس‌های اتوماتیک و شش دنده به بالا را موضوع اصلی مرکز تحقیقات گیربکس بیان کرده و گفته است در نخستین گام، گیربکس‌های دابل کلاچ اتوماتیک دی. سی. تی. طراحی و تولید خواهد شد.

این خبر خوشایندی است؛ چرا که برخی آمارها حاکی از این است که شغل قریب به 10 درصد از کل جمعیت فعال کشور به طور مستقیم و غیرمستقیم به خودرو و صنایع وابسته به آن در ارتباط است. بدیهی است هر گونه تحول و پیشرفت بنیادی در صنعت خودروسازی می‌تواند به کاهش بیکاری، تولید ثروت، کاهش سوانح و در مجموع بهبود سطح رفاه و زندگی مردم منجر شود.

داستان ورود خودرو به زندگی ایرانیان به حدود یک قرن پیش در زمان مظفرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد؛ دورانی که ما با دستاوردهای صنعت غربی تازه روبه‌رو شده بودیم و خودباخته چاره‌ای جز واردات نداشتیم.

48 سال قبل خودروی پیکان تحت لیسانس کمپانی تالبوت انگلستان به عنوان نخستین خودروی مونتاژ شده در داخل، مهمان خیابان‌ها و جاده‌های ایران شد تا کم‌کم از خودرویی که الهام‌بخش و سرمنشأ غرور ملی بود به علت کندی در مسیر پیشرفت به تدریج به نماد توسعه نیافتگی و درجا زدن صنعت ما تبدیل شود.

پیکان که ماهیت خودش چیزی جز مجموعه‌ای از قطعات فلزی و پلاستیکی ساخته دست ما نبود، قریب به 40 سال با تغییراتی جزئی تولید شد، سخت کار کرد و عاقبت هم تحقیر شد تا بازنشستگی‌اش با جشنی مصادف شود که نماد آغاز تحول جدی در خودروسازی کشور قلمداد شد.

هرچند روح خسته پیکان که گویی از آن همه جفا آرامش نداشت، دست از سر خودروسازان برنداشت و اعضای پیوندی‌اش در قلب پژو آردی، پژو روآ و تا همین سال گذشته در قالب وانت پیکان حلول کرد تا نشانی باشد از چغر بودن صنعت ما نسبت به تحولات و فناوری‌های روزآمدی که هر روز را نسبت به روز پیش از خود متفاوت کرده است.

ایران خودرو چند سال پیش از بازنشستگی پیکان در سال 1376 مرکز تحقیقات موتور را راه‌اندازی کرد تا مقدماتی برای تولید موتور ملی باشد؛ از آن زمان قریب به 18 سال می‌گذرد. قرار است شرکت چرخشگر که تولیدکننده گیربکس‌های خودروهای سنگین است و از سال 1348 کار خود را آغاز کرده، در حالی که 17 درصد از سهام آن به کمپانی «زد. اف» آلمان تعلق دارد پس از 46 سال تجربه، ماموریت مرکز تحقیقات گیربکس را عهده‌دار شود.

18 سال وقفه برای پرش از پله تحقیقات موتور به تحقیقات گیربکس زمان طولانی نیست؟ آن هم در مورد خودروسازی که یکی از دو تولیدکننده تقریبا انحصاری در بازار تولید خودروهای با قیمت متوسط در ایران است و خودروهای نه چندان با کیفیت چینی رقیب بزرگی برایش محسوب نمی‌شود.

این در شرایطی است که سابقه خودروسازی در کره‌جنوبی عمری تقریبا برابر با صنایع خودروسازی ما دارد و امروزه شاهد عرضه خودروهای مفهومی کره‌ای‌ها برای نمایش توان فنی خود و پیداکردن بازارهای جدید در نمایشگاه‌های بین‌المللی خودرو هستیم. به نظر می‌رسد ما در طول سال‌ها بازی شطرنج با بزرگان صنعت خودروسازی فقط کمی بازی‌مان بهتر شده است. چند سال باید بگذرد تا در این شطرنج یکی دو مهره بیشتر بزنیم؟

کاظم کوکرم - گروه دانش