تلاش برای دستیابی به اولین پیش‌نویس توافق جامع، در نیویورک

معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه که در نیویورک به سر می‌برد، پیش از ورود به دومین روز مذاکرات خود با هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگویی با خبرگزاری صداوسیما به دیدارهای خود با همتایانش در 1+5 اشاره کرد و گفت: در حاشیه ‌اجلاس بازنگری معاهده ان.پی.تی، دیدار‌های مرتبط با مذاکرات هسته‌ای هم جریان داشته است. وی از آغاز رسمی مذاکرات نگارش متن نهایی از پنجشنبه خبر داد و گفت: با خانم هلگا اشمید به نمایندگی‌ از 1+5 و هماهنگ کننده آنها، کار نگارش را شروع کردیم و 8 ساعت جلسه داشتیم. او با دشوار خواندن کار نگارش نخستین پیش‌نویس توافق‌نامه جامع گفت: نخستین پیش‌نویس، پر از موارد اختلافی خواهد بود و به قول ما، پرانتز‌هایی خواهد داشت که باید بعداً درباره آنها تصمیم‌گیری شود. وی از وجود ضمائم برای این پیش‌نویس نیز خبر داد و گفت: کارشناسان، کار روی ضمائم را شروع کرده‌اند تا روی جزئیات و مسائل بحث ورود شود.

سیدعباس عراقچی روند نگارش این پیش‌نویس را در 2 ماه پیش رو سنگین خواند و گفت: بنای ما بر این است که هر چند روز که لازم شود، برای این کار در نیویورک بمانیم. وی همچنین مکان دور بعدی نشست‌های نگارش متن را در اروپا اعلام کرد.

ظریف: تحریم‌های آمریکا غیرقانونی است

همزمان با مذاکرات ایران و 1+5 برای رسیدن به پیش‌نویس یک توافق نهایی، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با پی.بی.اس نسبت به نتیجه رسیدن گفت‌وگوها ابراز امیدواری کرده و گفته است: «من و جان کری 18 ماه وقتمان را هدر ندادیم که کاغذی را به کشورهایمان ببریم و آن را پاره کنیم».

او همچنین با بیان این‌که بی‌اعتمادی به ما، به‌ دلیل دروغ‌های اسرائیل است، به توانمندی هسته‌ای ایران در هشت سال گذشته اشاره و یادآوری کرده است: «می‌توانستیم هشت بمب اتم بسازیم، اما نساختیم.»

ظریف با اشاره به مذاکرات ایران و 1+5، تصریح کرده است: «مذاکرات هسته‌ای، میان کشورهای مستقل است. این مذاکراتی نیست که فقط یک طرف از طرف دیگر چیزی بخواهد. در واقع نوعی بی‌اعتمادی میان دو طرف وجود دارد و این بی‌اعتمادی بویژه میان ایران و آمریکا وجود دارد. البته دیگران هم در این مذاکرات وجود دارند. برخی از آنها نگرانی‌هایی دارند و حتی دغدغه برخی شبیه خود ماست. برخی درباره تحریم‌ها نگران هستند. بیشتر افراد بر این باورند که تحریم‌های آمریکا غیرقانونی است.»

او خاطرنشان کرده است: «کاری که ما می‌کنیم این است که درباره مفاد یک توافق‌نامه مذاکره می‌کنیم و درباره ابزار تسلیم صحبت نمی‌کنیم. این قضیه درباره همه صادق است. ما نمی‌خواهیم آمریکا تسلیم شود. البته آمریکا نمی‌تواند انتظار داشته باشد ایران نیز تسلیم شود. خوشحالم که می‌شنوم هم اوباما و هم کری این مسأله را درک می‌کنند که تسلیم شدن یک رویا و توهم است و هرگز نمی‌توان به آن رسید. این مسأله مهم است، زیرا برخی فکر می‌کنند می‌توان از طریق فشار مردم را تسلیم کرد. این اتفاق نخواهد افتاد، این اتفاق نه در ایران و نه در هیچ جای دیگر جهان اتفاق نخواهد افتاد. من فکر می‌کنم برخی در آمریکا لازم است این ذهنیت را تغییر دهند، در غیر این صورت ما همیشه درگیر همان مشکلات خواهیم بود که همیشه داشته‌ایم.»

کاخ سفید:‌ تحریم‌ها پس از راستی‌آزمایی لغو می‌شود

تاکید ظریف بر بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا در حالی است که اظهارات اخیر سخنگوی کاخ سفید درباره لغو تحریم‌ها آن هم در شرایطی که تهران تاکنون بارها تاکید کرده تنها توافقی را امضا می‌کند که در آن تحریم‌ها علیه کشورمان بلافاصله لغو شود، بر این بی‌اعتمادی افزوده، زیرا جاش ارنست گفته «تحریم‌ها علیه ایران پس از اطمینان از پایبندی این کشور به تعهداتش لغو خواهد شد.»

او در واکنش به اظهارات محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که گفته بود شورای امنیت سازمان ملل باید طی چند روز پس از حصول یک توافق نهایی تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند، اظهار کرد: ما پیش از این بوضوح مشخص کردیم که هرگونه لغو تحریم‌ها علیه تهران تنها پس از آن‌که این کشور گام‌های قابل راستی‌آزمایی برای عمل به تعهداتش در این توافق را برداشت صورت خواهد گرفت. البته او ادامه داده است: به‌طور قطع شورای امنیت سازمان ملل و پنج عضو دائم آن که ‌اکنون درگیر مذاکرات هسته‌ای هستند باید درباره سرعت و چگونگی لغو تحریم‌هایی که شورای امنیت خود صادر کرده است تصمیم بگیرند. ارنست در ادامه ایران را به داشتن سابقه‌ای طولانی از نقض توافق‌نامه‌های بین‌المللی متهم و تاکید کرده «توافق هسته‌ای با ایران مبتنی بر اعتماد نخواهد بود و اگر مشخص شود که ایران با این توافق همکاری نمی‌کند تحریم‌ها بسرعت به جای خود بازگردانده می‌شود.

در اظهاراتی مشابه که در راستای اعتمادزایی میان ایران و آمریکا نیست، وزیر خزانه‌داری آمریکا هم مدعی شده که معماری تحریم‌ها حفظ خواهد شد. جک لو که مسئولیت نظارت بر اجرای تحریم‌‌ها را به‌عهده دارد، افزود: لغو تحریم‌‌های ایران در دستور کار نیست و کاهش تحریم‌‌ها از طریق معافیت‌‌های اجرایی صورت می‌گیرد.

به گزارش نسیم، او بر عدم حذف زیرساخت‌های تحریم‌های ضدایرانی در صورت حصول توافق هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 تأکید کرده و با بیان این‌که تخفیف‌های تحریمی در نظر گرفته شده برای ایران در حین اجرای توافق هسته‌ای از طریق معافیت‌های اجرایی که در حیطه اختیارات رئیس‌جمهور هستند صورت می‌گیرد، تصریح کرده که «تنها بعد از سال‌های طولانی پایبندی ایران به تعهداتش است که درخواست رأی‌‌گیری برای لغو این تحریم‌ها را مطرح خواهیم کرد و تنها کنگره مجوز لغو تحریم‌های قوه مقننه را در اختیار دارد.»

از سوی دیگر، معاون رئیس‌جمهور آمریکا هم در اظهاراتی سوال‌برانگیز مدعی شده که اگرچه حمله به ایران اقدامی دشوار است، اما اگر لازم باشد واشنگتن این کار را انجام می‌دهد.

به گزارش مهر و به نقل از پولتیکو، جو بایدن با تاکید بر حمایت ایالات متحده از اسرائیل، گفته حمله به ایران «ریسکی است که هنوز امکان دارد انجام آن را بپذیریم و چنین اتفاقی اگر لازم باشد رخ می‌دهد». بایدن در موسسه «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، در عین حال که از مذاکرات هسته‌ای با ایران دفاع کرده، گفته است: «ما همچنان که توافق هسته‌ای با ایران را دنبال می‌کنیم، بر عمق روابط خود با اسرائیل و دیگر متحدان خود در منطقه نیز می‌افزاییم».

انتقادها از تقاضای بازرسی‌های دلبخواهانه

تاکید بایدن بر افزایش عمق روابط با رقبای منطقه‌ای تهران در خاورمیانه در حالی است که روزنامه گاردین در گزارشی نوشته «اعراب حاشیه خلیج‌فارس تلاش می‌کنند در نشست کمپ‌دیوید خود را برای دوران بعد از توافق هسته‌ای با ایران آماده کنند و از واشنگتن بخواهند حداقل افزایش نفوذ ایران در منطقه را محدود کند.» همچنین روزنامه العرب، چاپ لندن نوشته «این روزها ریاض، پایتخت عربستان سعودی شاهد تحرکات رهبران کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، در راس آنها شیخ محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی بوده است. عمده این سفرها در چارچوب هماهنگی‌های دوجانبه و مشورت‌های میان دو کشور برای شرکت در نشست کمپ دیوید به میزبانی باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای 13 و 14 می‌ است. گفته می‌شود عمده هماهنگی‌های میان کشورهای عربی بر سر یمن و پرونده هسته‌ای ایران و توافق کشورهای 1+5 با ایران است.»

تلاش اعراب برای اثرگذاری بر مذاکرات هسته‌ای در حالی صورت می‌گیرد که 5 کشور دارنده تسلیحات هسته‌ای، موسوم به گروه ۵، در بیانیه‌ای خواستار تداوم و تقویت همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده‌اند. با این حال توقعات کشورهای غربی درباره سطح این بازرسی‌ها حتی با استقبال کارشناسان آژانس روبه‌رو نشده و به ‌عنوان مثال، هانس بلیکس که بین دهه ۸۰ تا ۹۰ میلادی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده، درباره نوع همکاری ایران و آژانس گفته هیچ کشوری با درخواست بازرسی‌های دلبخواه از برنامه هسته‌ای موافقت نخواهد کرد که ایران کشور دوم باشد. او درباره ادعای 1+5 درباره «دسترسی به هر مکان و در هر زمان» به رویترز گفته «جدا کردن یک کشور برای اجرای اقداماتی فرا‌تر از دیگر کشورهای دنیا دشوار است. هیچ کشوری با این‌که در هر موقع و هر زمان مورد بازرسی قرار بگیرد، موافقت نخواهد کرد.»

بسیاری از صاحب‌نظران بیم آن دارند که سختگیری‌ها درباره نوع نظارت آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران، دیگر کشورها را از منافع توافق جامع هسته‌ای محروم کند.

در رابطه با موضوع نظارت‌ها، علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس به مهر گفته «ما حتما اجازه نخواهیم داد که آنها (بازرسان) وارد فضای نظامی و موشکی تلاش‌های ما بشوند! داشتن موشک با برد بلند، حق مسلم ملتی است که 8 سال جنگ ظالمانه بر آن تحمیل شده است. ما اگر این توان بازدارندگی را نداشته باشیم، یک بار دیگر آمریکا هوس می‌کند که یک صدام دیگر را در منطقه تحریک کند تا علیه ما وارد جنگ شود، بنابراین ما نباید اجازه چنین شرایطی را بدهیم. بر این اساس است که می‌گوییم بخش نظامی جزء خطوط قرمز جدی ماست.»