ارتقای امنیت توسعه پایدار می‌خواهد

امنیت از نگاه ذهنی، مهم‌تر از امنیت وجودی است. امنیت ذهنی بیشتر جنبه احساسی دارد، یعنی امکان دارد حتی امنیت واقعی در جامعه‌ای وجود نداشته باشد، اما امنیت ذهنی برقرار باشد.

مثلا در اغلب کشورهای توسعه‌یافته تلاش می‌کنند پلیس، حضور کمرنگی در سطح معابر و خیابان‌ها داشته باشد. در واقع، مردم خیلی با پلیس‌های مسلح در خیابان‌ها روبرو نیست.

آنها پادگان‌ها را هم به خارج از شهرها انتقال می‌دهند تا احساس امنیت ذهنی و احساسی مردم خدشه‌دار نشود.

وقتی پلیس در همه کوچه‌ها و خیابان‌ها حضور پررنگی داشته باشد، همین مساله خودش حس ناامنی را تلقین می‌کند، زیرا نشان‌دهنده این است که جامعه دچار چنان خشونتی شده است که باید تعداد زیادی از پلیس‌ها همیشه در انظار عمومی حاضر باشند.

البته درست که پلیس باید تا بالاترین سطح ممکن، امنیت جامعه را ارتقا بخشد، اما حرف من این است که نیاز نیست برای این کار، پلیس همیشه مقابل چشمان مردم حضور فیزیکی داشته باشد، اما امنیت از ساحت وجودی، ایجاد امنیت در مقام عمل است. باید در نظر داشته باشیم که ناامنی معلول شرایط و مشکلات دیگری است.

وقتی توسعه پایدار و توزیع عادلانه خدمات و امکانات در کشور وجود نداشته باشد، در نتیجه فقر، بیکاری و بسیاری از آسیب‌ های اجتماعی دیگر هم بروز پیدا می‌کند.

همین آسیب‌های اجتماعی خودش می‌تواند مخل امنیت جامعه باشد.اگر می‌خواهیم امنیت اجتماعی را در بعدی کلان ارتقا بدهیم، باید به سمت و سوی توسعه پایدار و عادلانه حرکت کنیم.

اقدام دیگری که می‌توان در راستای آن به ارتقای امنیت اجتماعی دست یافت، جلوگیری از مهاجرت شهروندان به شهرهای بزرگ تر و جلوگیری از افزایش حاشیه‌ نشینی است.

رسانه‌ها باید با فرهنگ‌سازی و آموزش، کاری کنند که مهاجرت معکوس صورت بگیرد. یعنی حتی ساکنان شهرهای بزرگ‌تر تمایل داشته باشند که به شهر و روستای خودشان مهاجرت کنند اما اگر برای افزایش سیل مهاجرت‌ها فکری نکنیم، ناخودآگاه امنیت اجتماعی در شهرهای بزرگ و پایتخت تهدید خواهد شد.

وقتی ما تمام امکانات را در شهرهای بزرگ متمرکز کردیم و توسعه پایداری در کشور به وجود نیامد، بسیاری از ساکنان روستاها و شهرهای کوچک متمایل می‌شوند که به شهرهای بزرگ مهاجرت کنند، اما چون نمی‌توانند به سطح رفاه لازم برای زندگی در شهرهای بزرگ برسند، خیلی از آنها دچار آسیب‌های اجتماعی مختلف می‌شوند و در نتیجه، همین آسیب‌ها می‌تواند امنیت اجتماعی را با چالش جدی مواجه کند.

به همین دلایل است که می‌گوییم ناامنی یا وجود حس ناامنی، خودش معلول عوامل دیگری است که تا این عوامل برطرف نشود، احساس امنیت ذهنی و وجودی ارتقا پیدا نخواهد کرد.

دکتر علی انتظاری - استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی