از «سیب» بپرسید

دکتر اصغر صفرزاده خسروشاهی ‌/‌ متخصص داخلی- گوارش و دبیر علمی انجمن آندوسکوپیست‌های ایران

دلایل متعددی برای احساس خستگی و افت عملکرد شما وجود دارد. بدخوابی، بی‌خوابی یا کم‌خوابی یکی از دلایل احساس خستگی است. اگر مدتی است بخوبی نخوابیده‌اید و به هر دلیل دچار اختلال خواب هستید باید برای درمان آن اقدام کنید. اولین قدم کسب آرامش، گوش کردن به موسیقی ملایم، خوردن شام سبک یا یک لیوان شیر گرم یا دوغ پیش از خواب است. علاوه بر آن نباید حداقل سه ساعت پیش از خواب نوشیدنی‌های حاوی کافئین بنوشید تا مبادا بی‌خواب شوید. از یک ساعت پیش از زمان خواب تلفن همراه را خاموش کنید و از هر عامل استرس‌زا فاصله بگیرید. در شرح‌حال به این نکته اشاره نکردید که دچار بیماری خاصی هستید یا نه؟ زیرا ابتلا به دیابت یکی از دلایل احساس خستگی در بدن است. اگر به این مشکل مبتلا هستید با وجود مصرف دارو ممکن است دچار احساس خستگی باشید. اگر از وضع کاری‌تان راضی نیستید، به تغییر شغل‌تان فکر کنید. در طول روز یا هفته ورزش می‌کنید یا نه؟ یکی از راهکارهای کاهش اضطراب و استرس، رفع خستگی و کسب روحیه خوب، ورزش است. بنابراین برنامه زندگی‌تان را طوری تنظیم کنید که هر روز حداقل 15 تا 30 دقیقه ورزش کنید. بهترین ورزش پیاده‌روی است. اغلب خانم‌ها به دلیل عادت ماهانه در طول ماه چند روزی را دچار حالت بی‌حالی، خستگی و... می‌شوند. البته اشاره کردید که برای مدتی است به این مشکل دچار شده‌اید. بنابراین ممکن است سندرم پیش‌قاعدگی شما کمی بیش از حالت طبیعی باعث آزار شما شده باشد. در سوال اشاره نکردید که وضع شما از نظر کم‌خونی به چه شکلی است. چون یکی از دلایل خستگی، کم‌خونی ناشی از فقر آهن است؛بویژه از این لحاظ که اشاره کرده‌اید دچار پرخاشگری می‌شوید؛ این مساله ممکن است نشانه کم‌خونی باشد. اختلال در عملکرد غده تیروئید نیز یکی دیگر از عواملی است که باعث بروز خستگی می‌شود. پرکاری و کم‌کاری غده تیروئید هر دو ممکن است زمینه‌ساز احساس خستگی باشد. ممکن است احساس خستگی و افت عملکرد شما ناشی از ابتلا به اختلال افسردگی باشد. بنابراین اگر احساس می‌کنید علاوه بر مساله خستگی دچار احساس ناامیدی، بی‌حوصلگی، گوشه‌گیری، غم و اندوه و کاهش یا افزایش اشتها هستید، احتمالا دچار مشکل افسردگی هم شده‌اید. بنابراین لازم است پیش متخصص اعصاب و روان بروید و مساله را بررسی کنید. اگر از خوراکی‌های انرژی‌زا مانند نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌کنید، ممکن است در زمان مصرف آن یا کمی بعد از مصرف حس خوبی داشته و پرانرژی باشید؛ اما این حالت موقتی است. پس از رفع اثر ترکیب‌های موجود در این خوراکی‌ها، دچار حس افسردگی و خستگی خواهید شد. بنابراین مصرف این نوشیدنی‌ها یا هر نوع خوراکی انرژی‌زای دیگر را کنار بگذارید.

مهردخت الف. هستم؛ از تهران پیامک می‌زنم (09190000478). 53 سال دارم. مدتی است وقتی صبح‌ها از خواب بیدار می‌شوم، دست‌هایم پف کرده است. گاهی هم این مساله در طول روز اتفاق می‌افتد. دلیل پف‌کردن دست‌های من چیست؟ آیا نشانه بیماری خاصی است یا مشکلی موقتی بوده که قابل حل است؟

دکتر عبدالرحمان رستمیان ‌/‌ روماتولوژیست

یکی از اصلی‌ترین دلایل تورم دست، تجمع آب بین سلول‌های بدن و در بحث ما سلول‌های دست است. تورم دست ممکن است ناشی از سرمازدگی، تغییرات فشار خون و حساسیت باشد. برای مثال اگر بتازگی کرم مرطوب‌کننده یا چرب‌کننده‌تان را تغییر داده‌اید، ممکن است پوست بدن‌تان به آن حساسیت نشان داده باشد. علاوه بر این، مصرف بعضی خوراکی‌ها هم ممکن است باعث بروز حساسیت شود. بادمجان، توت‌فرنگی، گردو، بعضی دیگر از انواع آجیل‌ها، بعضی ادویه‌ها مانند فلفل، دارچین، زنجبیل و... ممکن است زمینه‌ساز بروز حساسیت باشد. این حساسیت نیز شاید با نشانه‌ای مانند تورم دست دیده شود. سرمازدگی یکی دیگر از علت‌های بروز حساسیت است. اگر با آب سرد کار می‌کنید یا به هر دلیل دست‌هایتان در معرض سرمای شدید قرار می‌گیرد، احتمال این مساله وجود دارد. انجام بعضی جراحی‌ها یا سوختگی‌های درمان‌نشده نیز ممکن است باعث بروز تورم دست شود.‌اما فارغ از این‌که دقیقا علت تورم دست شما چیست، چند توصیه برای رفع این مشکل تا زمان مراجعه به متخصص می‌کنم. اول این‌که دست‌ها را زیر آب خنک بگیرید و به‌آرامی ماساژ بدهید. این مساله ممکن است تا حد زیادی مشکل شما را مهار کند. هر روز صبح پیش از بیدار شدن از رختخواب به آرامی دست‌ها را ماساژ بدهید. انگشت‌ها را باز و بسته کنید. مچ دست را حرکت دهید، چند بار در جهت عقربه‌های ساعت و چند بار برعکس. برای مدتی به وضع تغذیه‌تان دقت کنید و ببینید مصرف چه خوراکی‌هایی ممکن است باعث بروز این حالت شود. از کار منزل کم کنید و به دست‌ها استراحت بدهید. به وضع فشار خون‌تان حساس باشید و تقریبا هر روز یا یک روز در میان آن را اندازه بگیرید. اما همه اینها روش‌هایی برای کنترل موقتی تورم دست است. بهتر است برای رفع این مشکل حتما به متخصص مراجعه کنید تا وضع جسمی شما به دقت بررسی شود.