صنعت سودآور اسب یورتمه می‌رود

البته در سال‌های اخیر دولت به این بخش و ضرورت توسعه آن، توجه بیشتری نشان داده است و آن‌طور که معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی به جام‌جم می‌گوید: اکنون مسئولان سازمان جهاد کشاورزی این استان درصدد توسعه و حمایت جدی از این بخش هستند.

غفور عبداللهی درباره دلایل بی توجهی به جایگاه این صنعت می‌افزاید: آنچه تاکنون برای مسئولان حائز اهمیت بود، تامین پروتئین و خوراک مردم بود. در حالی که امروزه جایگاه واقعی این حیوان و مزایای متعدد آن در بخش‌های مختلف مشخص شده و علاوه بر توجه به مزایای اقتصادی این صنعت، با بهبود وضع اقتصادی مردم و نیاز به ورزش و تفریح سالم، ضرورت پرورش اسب برای این کاربرد نیز ضروری به نظر می‌رسد.

وی به برخی موانع و مشکلات موجود در مسیر توسعه این بخش اشاره می‌کند و می‌گوید: نبود اتحادیه و تشکل خاص همچون اتحادیه مرغداران یا دامداران که پیگیر رفع مشکلات و حق و حقوق اسبداران باشد، نبود بانک ژنی از اسب‌های ایرانی و امکانات تلقیح مصنوعی و نبود میدان کورس و سوارکاری حرفه‌ای در برخی استان‌ها از جمله آذربایجان شرقی از موانع توسعه این صنعت است.

به گفته وی، نبود متولی مشخص در این بخش نیز مانع دیگری برای توسعه اصولی آن است، زیرا اکنون سه سازمان تربیت بدنی، فدراسیون اسب سواری و جهاد کشاورزی همزمان متولی آن هستند و البته هر کدام نیز به صورت جزیره‌ای و گاه بدون تعامل با یکدیگر فعالیت می‌کنند؛ هرچند این مشکل اکنون در سطح وزارتخانه در حال رفع شدن است و قرار شده بزودی وظیفه هر سازمان جداگانه مشخص شود.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به وضع روبه رشد این صنعت در این استان نیز یادآور می‌شود: اکنون خانوارهای زیادی در سطح استان برای تفریح و سرگرمی به خرید این حیوان روی آورده‌اند، به طوری که می‌توان همه‌روزه خانوارهای زیادی را در مسیر جاده قدیم اهر در حال سوارکاری مشاهده کرد و افراد زیادی نیز در منطقه آرپا دره سی، به پرورش این حیوان روی آورده‌اند. همه این موارد نشان‌دهنده ظرفیت این استان برای توسعه این بخش است که خوشبختانه اکنون نیز مورد توجه و حمایت مسئولان جهاد کشاورزی قرار گرفته است.

وی با بیان این‌که اکنون هر اسب بسته به نژاد، کارآیی و کیفیت آن از پنج تا 800 میلیون تومان معامله می‌شود، یادآور می‌شود: پرورش و استفاده از اسب در ورزش و تفریحات، علاوه بر اشتغالزایی و درآمدزایی، در جامعه نیز شادی و نشاط ایجاد می‌کند، بنابراین جهاد کشاورزی نیز از سرمایه‌گذاری در این بخش حمایت کرده و به افرادی که مجوزهای لازم را از دیگر ادارات دریافت کرده باشند، تسهیلات ارائه می‌کند.

نبود حمایت جدی

اکنون پرورش اسب در 14 استان کشور انجام می‌شود که خراسان شمالی یکی از این استان هاست که در پرورش اسب ترکمن در کشور پیشتاز است.

البته پرورش اسب در این استان بیشتر توسط بخش خصوصی و به صورت سنتی و بومی انجام می‌گیرد.

در همین زمینه یک اسبدار در خراسان شمالی نیز که از حدود 15 سال پیش در مزرعه‌ای به مساحت 2000 هکتار، به پرورش اسب ترکمن در شهر پیش‌قلعه شهرستان مانه و سملقان این استان مشغول است، در گفت‌وگو با جام‌جم از نبود حمایت جدی و عملی مسئولان به این بخش گلایه کرده و می‌گوید: البته اخیرا استاندار این استان کارگروه ویژه‌ای برای رفع مشکلات و توسعه این صنعت تشکیل داده، اما تشکیل این کارگروه به تنهایی کافی نیست و باید حمایت‌های عملی از این بخش صورت گیرد و تسهیلات ویژه مالی با بهره‌های پایین و مدت زمان طولانی به پرورش‌دهندگان پرداخت شود، زیرا با وام‌هایی که اکنون با بهره‌های 30 تا 40 درصدی به این بخش داده می‌شود و از سویی هزینه بالای خوراک و نگهداری این حیوان، نمی‌توانیم شاهد توسعه این بخش باشیم.

حمیدرضا صالحی با اشاره به این‌که بیشتر روستاییان این استان در حیاط منزل خود حداقل یک اسب دارند که موجب افزایش درآمد خانوار می‌شود، به میزان درآمدزایی این حیوان اشاره می‌کند و می‌گوید: کره شیری هر مادیان، 15 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود، در حالی که از خود مادیان نیز می‌توان در ماه‌های اول بارداری، برای سوارکاری استفاده کرد و با توجه به این‌که هر ساعت سوارکاری حدود 40 هزار تومان است، دو ساعت سوارکاری در طول روز حدود 80 هزار تومان روزانه و دو میلیون و 600 هزار تومان در ماه عاید خانوار می‌کند.اسبدار نمونه کشور با بیان این‌که قیمت هر کره شیری شش ماهه از 15 تا 20 میلیون تومان است و نریانی هم که برای سیلمی (تولید نسل) کاربرد دارد، تا 120 میلیون تومان ارزش‌گذاری می‌شود، خاطرنشان می‌کند: به ازای هر کره اسب که متولد می‌شود، یک و نیم شغل ایجاد می‌شود و در کل با توسعه این بخش، 54 شغل همچون نعل‌بندی، نعل‌سازی، زین‌سازی، سوارکار، مدیر، مربی و... ایجاد می‌شود.

این در حالی است که صادرات آن نیز ارزآوری بالایی برای کشور خواهد داشت، به طوری که اگر بتوانیم سالی 50 اسب از استان صادر کنیم، با دلار 3000 تومان، حدود پنج میلیون دلار، معادل 15 میلیارد تومان درآمد نصیب جامعه اسبدار کشور خواهد شد و البته همه اینها در حالی است که نه تنها اکنون صادراتی نداریم، بلکه اسب به وفور وارد کشور هم می‌شود که لطمه‌ای است به جایگاه اسب ایرانی و این صنعت سودآور.به گفته وی، با توسعه این صنعت و توجه به آن، حتی می‌شود در بخش گردشگری نیز عایداتی به دست آورد و با برگزاری تورهای گردشگری خارجی و داخلی و بازدید از مزارع پرورش اسب، از این بخش نیز درآمدزایی کرد.

کشتزارهای همدان مناسب برای پرورش اسب

همدان نیز با داشتن شرایط مناسب و کشتزارهای وسیع یونجه می‌تواند یکی از بهترین استان‌های کشور برای نگهداری و پرورش اسب محسوب شود و حتی در جذب گردشگر موثر باشد.محمد فرزانه‌فر، یک کارشناس پرورش اسب در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به این‌که حدود 20 هزار راس اسب ثبت شده در کشور وجود دارد، به جام‌جم می‌گوید: حدود 2000 رأس اسب ورزشی و بومی و هفت واحد پرورش اسب و سوارکاری نیز در استان همدان وجود دارد که برخی از واحدها به صورت تلفیقی، برخی صرفا باشگاهی و بعضی صرفا پرورش اسب را انجام می‌دهند.

وی با اشاره به این‌که با وجود این‌که 70 تا 80 درصد هزینه نگهداری اسب‌ها مربوط به خوراک آنهاست، با این حال از نظر اقتصادی به شرط انجام اصولی کار جزو بهترین رشته‌های دامپروری است، می‌گوید: اکنون قیمت اسب‌های سیلمی، از 30 تا 500 میلیون تومان است که در صورت برخورداری از کیفیت بالا تا یک میلیارد تومان هم معامله می‌شود، به طوری که اکنون یک اسب عرب که گفته می‌شود نژاد ایرانی دارد، حدود یک میلیارد و 500 میلیون تومان ارزش‌گذاری شده است.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران