یک دنیا تجهیزات برای یک صعود موفق

اگر برای انجام یک مسابقه فوتبال یک جفت کفش، یک لباس ورزشی و یک توپ کافی است، برای صعود از یک کوه، گاهی اوقات شاید تعداد تجهیزات مورد نیاز حتی از صد قلم هم عبور کند؛ وسایلی که وجود هر یک از آنها حیاتی و سرنوشت‌ساز است.

تقریبا همه کوهنوردان معتقدند در میان تمامی تجهیزات کوهنوردی، دوتای آنها بیشترین اهمیت را دارد؛ یکی کفش کوهنوردی و دیگری کوله‌پشتی. صرف نظر این‌که در چه فصلی به کوه می‌رویم یا برنامه ما چند روز به طول می‌انجامد، این دو وسیله همراه همیشگی ما هست. فراموش نکنید برای خرید یک کوله‌پشتی به ظاهر ساده در کوهنوردی باید نکات بسیاری مانند جنسیت کوهنورد (زن یا مرد)، حجم یا همان لیتر کوله (حجم بار)، میزان وزنی که قرار است داخل کوله قرار بگیرد (وزن بار) و نوع فعالیت یا برنامه را مد نظر قرار داد.

کوله‌های مناسب خانم‌ها با آقایان به سبب تفاوت‌های فیزیکی بین این دو گروه با هم متفاوت است. میزان حجم باری که درون یک کوله می‌توان قرار داد نیز اهمیت دارد که به دو واحد مختلف لیتر یا اینچ مکعب بیان می‌شود. در واقع حجم دقیق یک کوله با واحد اینچ مکعب بیان می‌شود و به دلیل قابل فهم بودن آن برای همه گاهی از واحد لیتر هم برای بیان آن استفاده می‌شود.

حالا سوال اصلی که موقع خرید کوله پیش می‌آید این است که چه حجم کوله خریداری شود؟ حجم مناسب کوله‌پشتی به سه عامل بستگی دارد: مدت زمان برنامه، فصل اجرای برنامه و حجم وسایل کوهنورد. به عبارتی کوله یک برنامه یک روزه با کوله یک برنامه چند روزه تفاوت دارد، همان‌طور که کوله یک برنامه تابستانه با کوله یک برنامه زمستانه فرق می‌کند.

علاوه بر حجم باری که قرار است داخل کوله قرار بگیرد، وزن بار هم مهم است. کوله‌پشتی‌هایی با حجم یکسان می‌تواند برای حمل وزن‌های مختلفی از بار طراحی شده باشد. شرکت‌های معتبر معمولا حداکثر وزن قابل تحمل توسط کوله را در دفترچه یا برگه معرفی محصول قید می‌کنند. البته حداکثر وزن مشخص شده به این معنا نیست که مثلا اگر وزن بیشتری داخل کوله قرار دادیم کوله پاره شود بلکه به معنی این است که دیگر کوهنورد آن احساس راحتی را با آن کوله‌پشتی نخواهد داشت و دیگر سیستم طراحی کوله برای انتقال وزن به روی بدن به صورت صحیح جوابگو نخواهد بود.

نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد نوع برنامه‌ای است که کوله برای استفاده در آن ساخته می‌شود. مثلا کوله‌های طبیعت‌گردی دارای جیب‌های مختلفی در اطراف آن است و در برخی مدل‌ها یک کوله کوچک به کوله اصلی متصل است که می‌شود آن را جدا کرد و در هنگام گشت و گذار در اطراف کمپ همراه خود برد. کوله‌های کوهنوردی برای حمل بار در ساعت‌های طولانی مناسب است. این کوله‌ها ظاهری کشیده‌تر دارد و جیب‌های کمتری در اطراف آن وجود دارد. کوله‌های فنی و آلپی کشیده‌ترین شکل را دارد و گاهی در اطراف آنها از جیب هم خبری نیست و برای حمل وسایلی مانند چوب اسکی، کرامپون و تبرهای یخ دارای قسمت‌های مختلف ویژه‌ای است. به صورت کلی هرچه وزن خود کوله سبک‌تر و در عین حال توان آن برای تحمل وزن بار بیشتر باشد قیمت آن گران‌تر است.

نکته آخر این‌که مجموع وزنی که یک فرد مجاز به حمل آن است برای افراد با تناسب اندام حداکثر یک سوم وزن شخص و برای افراد عادی حداکثر یک چهارم وزن فرد است. فراموش نکنید کوله‌ای که در برنامه‌های مختلف از آن استفاده می‌کنید باید دارای رنگی مخالف رنگ محیط باشد تا از فواصل دور دیده شود. در این میان استفاده از روکش کوله (کاور) با رنگ‌های مختلف پیشنهاد می‌شود. برای مثال در محیط برفی از روکش قرمز، در جنگل از نارنجی یا زرد و در شب یا محیط‌های تاریک از رنگ سفید یا روکش شبرنگ استفاده کنید. کاور کوله برای جلوگیری از آسیب به پارچه کوله ضروری است. قیمت کوله‌های موجود در بازار از 60 هزار تومان تا 650 هزار تومان متغیر است. کاور کوله هم قیمتی بین 15 تا 50 هزار تومان دارد.

کفش، مهم‌تر از کوله

اما از کوله‌پشتی مهم‌تر در کوهنوردی، کفش کوه است. در صورتی که قصد کوهنوردی داشته باشید، تهیه‌ یک کفش کوهنوردی مناسب برای شما ضروری است. کفش در تمام رشته‌های کوهنوردی، یخ‌نوردی، سنگنوردی، جنگل‌پیمایی، کوهپیمایی سبک، سنگ‌نوردی سالنی و... بدون تردید اولین و مهم‌ترین وسیله به حساب می‌آید.

در گذشته‌ای نه چندان دور فقط از کفش‌های چرمی استفاده می‌شد، اما امروزه کفش‌هایی با طرح‌های جدید و رویه‌هایی از الیاف مصنوعی و دیگر مواد نو بازار را تسخیر کرده‌اند. اگرچه این تغییرات برای راحتی و ایمنی بیشتر یک کوهنورد بوده اما وظایف و کارایی‌های یک کفش کوه در تمام این سال‌ها تغییر پیدا نکرده است. برخی از مهم‌ترین خصوصیاتی که یک کفش کوه باید داشته باشد در زیر آمده است:

ضد آب باشد، قابلیت تعریق داشته باشد، ضربه‌گیر باشد، تا حدی قابل انعطاف باشد، اصطکاک خوبی داشته باشد، محکم باشد، قابل ارتجاع باشد، مقاوم به سرما، گرما و عوامل محیطی باشد، بندها تا نزدیکی پنجه پا ادامه داشته باشد و البته تا روی پا و قوزک‌ها را بپوشاند.

امروزه در کوهنوردی صحبت از کفشی که بتوان از آن در برنامه‌های مختلف در طول یک سال استفاده کرد، کاملا بیهوده است و باید برای هر برنامه خاص کوهنوردی، کفش مخصوص آن را تهیه کرد. قابلیت فنی کفش (کوهنوردی در تابستان، صعودهای زمستانه، هیمالیانوردی، سنگنوردی، یخ‌نوردی و...)، استحکام و جنس رویه و درجه سختی زیره کفش از جمله مواردی است که در نوع کاربری کفش اهمیت دارد.

به صورت کلی کفش کوهنوردی باید یک شماره از پایتان بزرگ‌تر باشد. فراموش نکنید کفش‌های کوهنوردی استاندارد به هیچ‌وجه جا باز نمی‌کند. هشدار دیگر این‌که هیچ‌گاه برای اولین بار کفش نو را در یک برنامه سنگین استفاده نکنید.

کفش راهپیمایی برای استفاده از مسیرهای ساده، کفش کوهپیمایی برای صعود از ارتفاعات بدون برف، پیمایش کویرها و جنگل‌ها، کفش کوهنوردی برای صعودهای چند روزه سه فصل و صعودهای زمستانی یک روزه، کفش کوهنوردی سنگین یک پوش برای صعودهای زمستانه در ارتفاعات کمتر از 5000 متر، کفش کوهنوردی سنگین دوپوش برای صعود به قله‌های 7000 متری در بهار و تابستان یا صعود به قله‌های کمتر از 7000 متر در پاییز و زمستان، کفش‌های هیمالیانوردی برای صعود به ارتفاعات 8000 متری هیمالیا یا صعود به ارتفاعات بالای 7000 متر در زمستان، کفش یخ‌نوردی برای مسابقات و صعودهای سرعتی در یخ‌نوردی و بالاخره کفش سنگنوردی برای صخره‌نوردی، دیواره‌نوردی و سنگ‌نوردی داخل سالن کاربرد دارد. این گونه‌های مختلف قیمت‌های مختلفی هم دارد که ارزان‌ترین آن حدود 200 هزار تومان و گران‌ترین بیش از سه میلیون تومان قیمت دارد.

یک کوهنورد علاوه بر پوشاک مناسب (از لباس‌های ضد آب و بادگیر گرفته تا دستکش، کلاه و دیگر ملزومات) بسته به نوع فعالیتش به تجهیزات متعددی نظیر کیت کمک‌های اولیه، GPS، فندک، بادگیر اجاق، دفترچه ضد آب، دستگیره، قاشق و چنگال چند منظوره، بطری حمل سوخت، سرشعله بادگیر، بخاری جیبی، سنگ چخماخ، الکل جامد، شارژ کپسول، محافظ فلاسک، انواع چراغ قوه، پد داغ‌کننده آب، اسپری دافع حشرات، ماسک محافظ، دوربین‌های دید در شب، دوربین‌های دوچشمی و کاور کیسه خواب نیاز دارد.

آنچه در ادامه می‌آید اسامی و حدود قیمت برخی از تجهیزات مهم کوهنوردی است: