بضاعت اندک سینمای ایران برای اسکار ۲۰۱۵

برخورداری از کمپانی معتبر بین‌المللی پخش نظیر سونی پیکچرز، برخورداری از بازیگر مطرح بین‌المللی، برخورداری از یک کارگردان شناخته در سطح جهانی که اعضای آکادمی را به دیدن فیلم ترغیب می‌کرد تا این اثر را ببینند و امتیاز دهند، بخشی از ویژگی‌های مثبت فیلم «گذشته» بود و از همه اینها مهم‌تر، توجه به مفاهیمی بود که جنبه جهان شمول دارد،‌‌ همان گونه که برخی مفاهیم «جدایی نادر از سیمین» جهان شمول بود.

با این حال «گذشته» که تحسین منتقدان مشهور تایمز، گاردین، سایت‌اند ساوند، ورایتی و... را داشت، تنها به لیست بلند نامزدهای بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان راه یافت و در مرحله دوم خط خورد و به لیست ۹ تایی نیز نرسید، حال آنکه برخی گمان می‌کردند این فیلم دست کم توان گذر از مرحله سوم و راهیابی به لیست پنج تایی را دارد و اگر فرهادی در مراسم رسمی اسکار برنده نباشد، حتماً نامش به عنوان نماینده ایران خوانده می‌شود.

مراسم اسکار برای ایران، همواره پرفراز و نشیب بوده و در برخی سال‌ها، شمار گزینه‌های پیش روی، آنچنان وسیع بوده که انتخاب به دشواری گراییده و حتی میان منتقدان نیز دیدگاه غالبی وجود نداشته؛ اما در برخی سال‌ها همچون سال پیش روی، فیلمی که بتوان برایش درصدی شانس برد جایزه اسکار ۲۰۱۵ را قائل شد، وجود ندارد و به نظر می‌رسد حتی راهیابی نماینده‌ای از ایران به لیست ۹ تایی نیز دور از دسترس باشد، با این حال، همیشه برخی مدعی هستند.

بنا بر این گزارش، اگر فیلم‌هایی را که از نهم مهرماه ۱۳۹۲ در حکم پایان آخرین مهلت برای اکران فیلم‌های نامزد اسکار ۲۰۱۴ و آغاز دوره اکران فیلم‌ها برای اسکار ۲۰۱۵ را در نظر گرفت، از نهم مهرماه ۱۳۹۲ تا روزهای آغازین مهرماه ۱۳۹۳ این فیلم‌ها اکران شده و می‌شوند و بضاعت سینمای ایران برای اسکار ۲۰۱۵ از این قرار است و کمیته انتخاب نماینده ایران برای اسکار با این گزینه‌ها روبه روست؛

«گناهکاران (فرامرز قریبیان)، بشارت به یک شهروند هزاره سوم (محمدهادی کریمی)، ۵۸۷ روز انتظار (احمد عبداللهیان)، خاک و مرجان (مسعود اطیابی)، آزادراه (عباس رافعی)، تنهای تنهای تنها (احسان عبدی‌پور)، ترنج (مجتبی راعی)، استرداد (علی غفاری)، آسمان زرد کم‌عمق (بهرام توکلی)، نازنین (مهدی گلستانه)، عملیات مهد‌کودک (فرزاد اژدری)، سر به مهر (هادی مقدم‌دوست)، ابرهای ارغوانی (سیامک شایقی)، جیب‌بر خیابان جنوبی (سیاوش اسعدی)، خسته نباشید! (محسن قرایی، افشین هاشمی)، بوی گندم (محمدرضا خاکی)، روز روشن (حسین شهابی)، سگ‌های پوشالی (رضا توکلی)، برلین منفی هفت (رامتین لوافی)، اکباتان (مهرشاد کارخانی)، پنج‌شنبه آخر ماه (ماشاله شاهمرادی‌زاده)، چارسو (فرهاد نجفی)، سه نفر روی خط (خسرو ملکان)، صبح خاکس‌تر (حسن ناظر)، دل بیقرار (قربان محمد‌پور)، فیلادلفی (اسماعیل رحیم‌زاده و سیدمجتبی اسدی‌پور)، دو ساعت بعد، مهرآباد (علیرضا فرید)، بزرگمرد کوچک (صادق‌ صادق‌دقیقی)، شرقی (عبدالرضا منجزی)، خط ویژه (مصطفی کیایی)، چ (ابراهیم حاتمی‌کیا)، با دیگران (ناصر ضمیری)، طبقه حساس (کمال تبریزی)، معراجی‌ها (مسعود ده‌نمکی)، زندگی جای دیگری است (منوچهر هادی)، پنج ستاره (مهشید افشارزاده)، اشباح (داریوش مهرجویی)، متروپل (مسعود کیمیایی)، زندگی خصوصی آقای محمودی و بانو (روح‌الله حجازی)، پنجاه قدم آخر (کیومرث پوراحمد)، دربست آزادی (مهرشاد کارخانی)، رد کارپت (رضا عطاران)، ‌برف (مهدی رحمانی)، رها‌تر از دریا (حمید طالقانی)، تجریش ناتمام (پوریا آذربایجانی)، اینجا شهر دیگری است (احمدرضا گرشاسبی)، آذر شهدخت پرویز و دیگران (بهروز افخمی)، فرشته‌ها با هم می‌آیند (حامد محمدی)، امروز (رضا می‌رکریمی)، کلاشینکف (سعید سهیلی)، ننه قلی (پرویز صبری)، خواب‌زده‌ها (فریدون جیرانی)، شهر موش‌ها (مرضیه برومند)، آتش‌بس ۲ (تهمینه میلانی)، خانوم (تینا پاکروان)، آرایش غلیظ (حمید نعمت‌الله)».

واقعیت این است که بیشتر این فیلم‌ها حتی در یک جشنواره بین‌المللی کوچک نیز نبوده‌اند و منتقدان بین‌المللی و سینماگران مطرح جهان نیز‌ شناختی از آن‌ها ندارند، چه رسد به اعضای آکادمی اسکار که قرار است به نماینده سینمای ایران رأی دهند. برای تقریباً همه این فیلم‌ها نیز پخش کننده معتبر و بزرگی چون سونی پیچکرز، میراماکس و فاکس وجود ندارد و بنابراین، یکی از ارکان اصلی دیده شدن فیلم‌ها نیز نیست و البته از همه‌ این‌ها پراهمیت‌تر، برخوردار نبودن بیشتر این فیلم‌ها از مضامین جهان شمول است.

البته برخی فیلم‌ها ظرفیت حضور در این رویداد را دارند که با گذشت اندکی و مشخص شدن مدعیان اصلی به آن‌ها خواهیم پرداخت، ولی این فیلم‌ها که به تعداد انگشتان یک دست نیز نمی‌رسند، با بسیاری از این چالش‌ها روبه رو و البته با چالش عدم اکران در ایران روبه روهستند؛ هرچند حتی در صورت اکران نیز در پایان شانس بسیار اندکی برای اسکار ۲۰۱۵ خواهند داشت. (تابناک)