«بیماری‌حرکت» و چگونگی مقابله با آن

این حرکت‌های نامعمول که به‌صورت مداوم در طول سفر ادامه دارند، سبب برهم خوردن مایع گوش میانی و رسیدن پیام‌هایی به مغز می‌شود که طی آن فرد احساس از دست دادن تعادل، ناامنی، تهوع و استفراغ می‌کند. از دیگر علائم شایعی که به‌واسطه آنها می‌توان بیماری حرکت را تشخیص داد، عرق کردن، افزایش و سرازیر شدن بزاق دهان، سردرد، احساس سرما و رنگ‌پریدگی است. در موارد شدید گاه اضطراب، بوی قوی غذا یا بنزین و حتی خواندن کتاب یا نقشه نیز می‌تواند آغازگر بیماری حرکت باشد. این بیماری بیشتر در کودکان و همچنین زنان دیده می‌شود. بیشتر کودکان در بزرگسالی درمان می‌شوند، اما اکنون افراد بزرگسال بسیاری از بیماری حرکت در طول سفر رنج می‌برند. با انجام کارهای پیشگیرانه می‌توان علاوه بر جلوگیری از این بیماری و آسیب‌های آن، سفری خوش را در کنار همسفران تجربه کرد.

چگونگی پیشگیری از بیماری حرکت

برخی از راهنمایی‌های کلی برای جلوگیری از بیماری حرکت عبارتند از:

حرکت و تکان‌ها را به حداقل برسانید. برای این منظور در طول سفر با ماشین بهتر است در صندلی جلو بنشینید. صندلی‌های جلوتر از بال در هواپیما نیز برای افراد مبتلا به این بیماری مناسب‌تر است. افراد نیز بیمار هنگام سوار شدن بر قایق، بهتر است در وسط آن قرار گیرند.

در طول مسیر بهتر است از هوای آزاد بهره ببرید. برای مثال در ماشین شیشه‌ها را پایین بیاورید. بستن چشم‌ها و استراحت یکی از گزینه‌های مناسب است. توجه داشته باشید که افراد مبتلا هرگز نباید در طول مسیر به خواندن کتاب یا نگاه کردن فیلم مشغول شوند.

توصیه می‌شود در طول مسیر به‌هیچ‌وجه به سوژه‌های متحرک موجود در اطراف همچون دیگر ماشین‌های در حرکت، یا موج‌های دریا نگاه نکنید. بهترین توصیه جهت تماشای مناظر اطراف، خیره شدن به یک خط ثابت کمی بالاتر از افق است.

قبل از سفر و در طول مسیر از خوردن غذاهای سنگین و اجتناب کنید. خوردن غذاهای چرب و ادویه‌دار به‌افزایش مشکلات احتمالی کمک خواهد کرد.

استفاده از دارو

داروهای بسیاری جهت پیشگیری و کاهش نشانه‌های بیماری حرکت وجود دارد. بیشتر این داروها پایه آرام‌بخشی دارند و برای همین ممکن است سبب خواب‌آلودگی شوند، پس در صورت مصرف آنها از قبول مسئولیت‌های مهمی چون رانندگی که جان دیگران را به خطر خواهد انداخت، پرهیز کنید. بر این اساس بهتر است پیش از اقدام به خرید به پزشک مراجعه کرده تا بتوانید مناسب‌ترین داروی متناسب با شرایط فردیتان را دریافت کنید. پیشنهاد می‌شود داروهایتان را یک نصفه روز پیش از شروع سفر، آغاز کنید تا از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری شود؛ در غیر این صورت با بروز عوارض بیماری حرکت نیز می‌توانید از داروهای مرتبط استفاده کنید.

مشکلات سفر با هواپیما

تقریبا بین 2 تا 5 درصد افرادی که از سیستم حمل و نقل هوایی بهره می‌برند، در طول پرواز دچار «حال به‌هم‌خوردگی» و آشوب می‌شوند. برخی از این مسافران مضطرب سعی می‌کنند با خوردن داروهای آرام بخش در طول سفر خود را آرام نگه دارند غافل از این‌که این درمان‌ها خود عاملی جهت افزایش اضطرابشان خواهد بود.

«درمان‌شناختی» یکی از بهترین روشی درمانی پایه است که شیوه‌ای از دانش روان‌شناسی محسوب می‌شود. طی این روش درمانگر سعی می‌کند با تحلیل فرد مضطرب به ریشه‌های ترس وی از پرواز پی برده و در جهت رفع آنها اقدام کند. در روشی دیگر به نام vivo فرد در موقعیت مشابه با پرواز قرار گرفته، رفتارهایش تجزیه و تحلیل شده و سپس درمان‌هایی متناسب با موقعیت مذکور برای وی تجویز می‌شود.

جدا از درمان‌های روان‌شناختی که سعی در حل مشکل به صورت ریشه‌ای می‌کنند، مسافرانی که دچار ترس از پرواز هستند، می‌توانند پیش از سفر و در طول آن با انجام چند روش درمانی طبیعی به کم کردن اضطراب و افزایش آرامش و کنترل خود بپردازند. پیش از سفر استفاده از دمنوش‌های گیاهی که آرام‌بخش و تسکین‌دهنده است، می‌تواند در کم کردن میزان اضطراب شخص موثر باشد. استفاده از عصاره اسطوخودوس و چکاندن چند قطره از آن در آب در طول سفر می‌تواند به پایین آوردن تپش قلب و لرزش مسافران مضطرب کمک شایانی کند.

گوش دادن به موسیقی‌های آرام به همراه صدای طبیعت می‌تواند تا حد زیادی فضای ذهنی شخص را تغییر داده، وی را آرام آرام وارد مرحله خواب کند. تماشای فیلم و خواندن کتاب از دیگر روش‌های مشغول کردن ذهن محسوب می‌شود. مسافرانی که به ترس از پرواز دچار هستند به هیچ وجه نباید از پنجره به بیرون نگاه کنند و بهتر است در تمام طول سفر کرکره‌ها را بسته نگه دارند. پرهیز از نوشیدنی‌های کافئین‌دار از دیگر نکته‌های مهم درباره مسافران مضطرب است؛ زیرا کافئین ضربان قلب را بالا می‌برد و دگرگونی حال فرد بیمار را سرعت می‌بخشد. اگر پرواز بعد از وعده‌های غذایی است بهتر است فرد مضطرب به خوردن غذاهایی بپردازد که در آرام نگه‌داشتن وی در طول سفر کمک کند و در عین‌حال انرژی مورد نیاز وی را تامین کند. شیر، دانه کنجد، گوشت بوقلمون، کاهو و منابع غذایی کربوهیدرات دار در صورت نداشتن آلرژی‌های غذایی، می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.

بهره‌گیری از تکنیک‌های صحیح تنفس، در طول پرواز و هنگام بروز استرس می‌تواند تا حد زیادی از فشار وارده بر قلب کاسته و به آرام شدن مسافر مضطرب کمک کند. بسیاری از افرادی که ترس از پرواز دارند در دوره‌های مختلف یوگا و مدیتیشن شرکت کرده و سعی می‌کنند تنفس خود را تحت کنترل گرفته و بر اعصاب خود تسلط پیدا کنند.

در جریان قرار دادن خدمه پرواز درباره ترس از پرواز مهم‌ترین کاری است که هر مسافر مضطربی باید انجام دهد. اگر در ابتدای خرید بلیت یا هنگام صدور کارت پرواز، خدمه آگاه شوند، این امکان را خواهند داشت تا صندلی‌های مناسب‌تری را که به مهمانداران نزدیک‌تر است در اختیار این دسته از مسافران قرار دهند.

هستی یزدان‌پناه