سمت خدا، فراتر از یک برنامه معارفی

پس از تقاضای او دعای فرد روحانی را می‌شنویم که ممکن است تک جمله‌ای یا مفصل باشد. به‌عنوان مثال گاه کارشناس به گفتن جمله «خدایا باران رحمتت را بر همه بلاد اسلامی نازل بفرما» اکتفا می‌کند و گاه نکات بیشتری را در دعایش می‌آورد. البته ناگفته نماند کارشناسان این برنامه همیشه حاج آقا نبوده و گاه کارشناسان زن همچون خانم‌ها نیلچی‌زاده و رحماندوست بر صندلی کارشناسی برنامه نشسته‌اند. در برنامه‌هایی که زنان به مردم مشاوره می‌دهند، محتوای کار رنگ و بوی خانوادگی به خود گرفته و مباحث به سمت موضوعاتی چون «آسیب‌های اخلاقی در محیط خانواده» می‌رود.

سمت خدا یکی از برنامه‌های گفت‌وگومحور تلویزیون در حوزه معارف است که در طول پنج سال توانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند. این برنامه ساختار ساده‌ای دارد و در آن یک مجری جوان (نجم‌الدین شریعتی) روبه‌روی کارشناسان مذهبی می‌نشیند و پرسش‌های مردم را با آنها مطرح می‌کند. تعامل دوسویه‌ای که بین مخاطبان و کارشناسان شکل گرفته ساختار آن را از فرم سخنرانی‌های رایج تلویزیون مجزا می‌کند. در این برنامه بینندگان، شنونده صرف نیستند و با پرسش‌هایشان سمت و سوی گفت‌وگوها را شکل می‌دهند. شریعتی تلاش می‌کند با پرسیدن سوالات پی در پی ضرباهنگ خوبی به کار ببخشد و جلوی طولانی شدن صحبت‌ها را بگیرد. محتوای پرسش‌ها نیز بیشتر ناظر بر مسائل روزمره زندگی است و گفت‌وگوها خیلی به سمت مسائل تخصصی و فقهی نمی‌رود.

پرسش‌های بینندگان ناظر بر تمام مسائل و مشکلات شخصی، اجتماعی و فرهنگی است؛ ولی نکته جالب اینجاست که کارشناسان از منظر آیات و روایات دینی پاسخ سوالات را می‌دهند. مثلا در چند برنامه پیش خانمی همزمان با روز مادر با لحنی سوزناک توضیح داد که چند سال است در حسرت مادر شدن به‌سر می‌برد. حجت‌الاسلام ماندگاری نیز با تکیه بر کلام معصومین سعی کرد مرهمی بر زخم‌های این زن جوان بگذارد.

نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر این که سمت خدا می‌خواهد فراتر از یک برنامه تلویزیونی عمل کند. در پایگاه اطلاع رسانی سمت خدا روی اینترنت، گنجینه‌ای ارزشمند از محتوای برنامه در طول پنج سال گذشته مشاهده می‌شود. این گنجینه شامل فایل‌های صوتی و تصویری صحبت‌های کارشناسان مذهبی است. علاقه‌مندان برنامه سمت خدا در این سایت اینترنتی می‌توانند آرشیوی غنی از گفته‌ها و شنیده‌های علمای دینی را در اختیار داشته باشند. نقطه قوت سایت این است که فردی مباحث بیان شده را به صورت مکتوب پیاده کرده و متن آن را در دسترس همگان قرار داده است. برای کسانی که بخواهند مباحث را با دقت و تامل بیشتری دنبال کنند خواندن متن نوشته شده مطلوب تر و دلپذیرتر است. چرا که متن مکتوب به خواننده اجازه می‌دهد برخی قسمت‌ها را با تاکید بیشتری مرور کند و همچنین نوشته ماندگاری بالاتری نسبت به صدا و تصویر دارد. در بخش‌های دیگر سایت می‌توانید فهرست کتاب‌های مذهبی توصیه شده از سوی کارشناسان را ببینید. مثلا حجت‌الاسلام و المسلمین نقویان کتاب‌های صمیمانه با عروس و داماد، بهشت خانواده و شرح رساله حقوق امام سجاد(ع) را معرفی کرده است.