یادداشت

از کییف تا بحرین

آرامش به میدان استقلال کی‌یف بازگشته است. همان میدانی که بیشتر از سه‌ماه است شاهد درگیری مخالفان دولت اکراین با نیروهای پلیس بوده است. اما حالا با واسپاری موقتی اختیارات یانوکوویچ رئیس‌جمهور این کشور به الکساندر تورچینف که دو روز قبل با اکثریت آرا به عنوان رئیس جدید پارلمان انتخاب شد، به‌نظر می‌رسد تلاش‌ها برای جلوگیری از تبدیل ناآرامی‌ها در اکراین به یک جنگ داخلی و افزایش تلفات غیرنظامیان به نتیجه رسیده است.

کد خبر: ۶۴۹۲۱۲

تلاش‌های اتحادیه اروپا برای دور نگه‌داشتن کی‌یف از مسکو، حالا کفه سنگین‌ ترازوی مناسبات قدرت در اکراین را متمایل به غرب کرده تا جنگ سردی که در این کشور به راه انداخته شده بود، موقتا به سود غربی‌ها فیصله یابد.

با این حال آنچه در این سه‌ماه در اکراین گذشت، بی‌شباهت به برخی اعتراضات مردمی در کشورهای خاورمیانه نبود. اعتراضات مسالمت‌آمیز در کی‌یف و دیگر شهرهای اکراین هرچند بعضا به خشونت کشیده شد، اما با فشار و دخالت کشورهای غربی که مخالفان دولت حاکم را مورد حمایت قرار می دادند دولت در مسیر سرنگونی قرار گرفت؛ دولتی که خود را منتخب و نتیجه رای و انتخاباتی دموکراتیک می‌دانست.

با این همه در برخی دیگر از کشورها از جمله بحرین، نه همچون اکراین در سه‌ماه، بلکه حتی بیش از سه سال است که اعتراضاتی فراگیر جریان دارد، اما نه تنها گروه‌های حقوق‌بشری و دولت‌های غربی بهایی به این اعتراضات مسالمت‌آمیز نمی‌دهند، بلکه با سکوت خود، دست حاکمان این کشورها را برای سرکوب مخالفان بازگذاشته و برای نقض حقوق بشر، چراغ سبز نشان می‌دهند.

سیاست‌های دوگانه و متناقض غرب در قبال اعتراضات در اکراین و بحرین نشان می‌دهد که حمایت‌های حقوق بشری از معترضان نسبت مستقیمی با وابستگی‌ آنان به منافع دولت‌های غربی داشته و عملا آن معترضانی «معترض خوب» و شایسته حمایت تا سرحد رسیدن به هدف محسوب می‌شوند که دارای پیوندهایی پنهان و آشکار با برخی کشورهای اروپایی و آمریکا بوده و در سوی مقابل، «معترض بد» حتی اگر با شدیدترین سرکوب‌ها و مستبدانه‌ترین رفتارهای دولتی نیز مواجه شود، به‌دلیل نداشتن نزدیکی استراتژیک با دولت‌های موردنظر، شایسته حمایت و حداقل دفاع از حقوق اولیه انسانی خود نیست.

بر همین اساس، برخی صاحب‌نظران، برخوردهای دوگانه آمریکا و متحدانش در قبال مساله حقوق بشر در خاورمیانه را پاشنه آشیل واشنگتن در این منطقه دانسته و تاریخ این خطه از جهان نیز بخوبی نشان می‌دهد که چگونه منافع نفتی و سیاسی غرب، مسائل حقوق‌بشری و دموکراتیک در خاورمیانه را وجه‌المصالحه مصالح ژئواستراتژیک ساخته است.

سه سال پس از قیام مردم بحرین برای دستیابی به حقوق شهروندی خود در این کشور، معترضان در این کشور می‌پرسند که چرا پس از تنها سه‌ماه اعتراض، میدان استقلال کی‌یف مورد توجه دولت‌های غربی قرار می‌گیرد، اما چشم‌ها روی میدان مروارید منامه، سه سال پس از آغاز درگیری‌های خونین همچنان بسته مانده است؟

پاسخ به همین پرسش ساده می‌تواند بخوبی نشان‌دهنده چرایی پیگیری برخی راهبردهای غیردموکراتیک در کشورهای متحد غرب در خاورمیانه باشد.