نام‌ها و نشانه‌ها؛ رقابت علمی ‌در اوج سادگی

اگر در آرشیو ذهنتان خوب بگردید و جستجو کنید به نام سه مسابقه مطرح آن روزگار برمی‌خورید؛ مسابقه «نام‌ها و نشانه‌ها» با اجرای شادروان رضا معینی، مسابقه «یک مسابقه، سی سوال» با اجرای شادروان حسین باغی و مسابقه «جدول‌های تصویری» که اجرایش را زنده‌یاد کمال‌الحق ‌سلامی‌ برعهده داشت. هر سه مسابقه از قاعده گفته شده پیروی می‌کردند و اتفاقا محور مشترک هر سه برنامه هم سنجش میزان اطلاعات عمومی‌ شرکت‌کنندگان بود. محدود بودن تعداد مسابقات و اهمیت بالای آنها موجب شده بود که شرکت‌کنندگانی مطلع و آگاه پا به عرصه این رقابت‌ها بگذارند. برخلاف برنامه‌های امروزی که می‌بینیم جوانانی کم‌سن و سال گوشی تلفن را برمی‌دارند و با چند تماس فوری شرکت‌کننده یک مسابقه زنده می‌شوند. این‌گونه شرکت‌کننده‌ها صرفا دنبال این هستند که صدایشان از تلویزیون پخش شود و دست آخر جایزه نقدی و معنوی برنامه را هم تصاحب کنند. اما مسابقاتی چون نام‌ها و نشانه‌ها حکایت دیگری داشتند. افرادی که وارد میدان این رقابت می‌شدند افراد نخبه‌ای بودند که از پس پاسخگویی به سخت‌ترین پرسش‌های مطرح شده برمی‌آمدند. اگر یادتان باشد مجری برنامه پاکت نامه‌ای در اختیار داشت که پرسش‌ها را از داخل آن بیرون می‌کشید. این برگه‌ها شامل پرسش‌های معماگونه، چیستان، علمی، فرهنگی و هنری می‌شد و شرکت‌کننده‌ها در قالب دو گروه دو نفره در مقام پاسخگویی برمی‌آمدند. برخی از پرسش‌ها هم در قالب تصویر به رقبا ارائه می‌شد. مثلا مجری عکس شتری را نشان می‌داد و شرکت‌کننده باید ضرب‌المثل مربوط به آن عکس (شتر در خواب بیند پنبه دانه) را بیان می‌کرد.

از مسابقه نام‌ها و نشانه‌ها صدای رسا و پخته زنده‌یاد رضا معینی در ذهنمان مانده است. او از گویندگان توانای رادیو بود که در مقطعی اجرای برنامه‌های صبح جمعه با شما و قصه شب رادیو را برعهده داشت.

اجرای برنامه نام‌ها و نشانه‌ها که پنجشنبه شب‌ها از شبکه یک پخش می‌شد، مدت هشت سال ادامه داشت. رمز استمرار و تداوم این برنامه را باید در جذابیت‌های محتوایی آن و اجرای خوب رضا معینی جستجو کرد.

امروز در بین این همه مسابقه رنگارنگ با دکورهای عظیم و جوایز آنچنانی، دلمان برای یک مسابقه جمع و جور همچون نام‌ها و نشانه‌ها تنگ می‌شود.