شیشه، مغز را تعطیل می‌کند

 به طور معمول همه ما برای لحظاتی به ذهنمان خطور می کند که مرتکب رفتارهای تکانشی و خشونت بار شویم که البته بیشتر مواقع این فقط در ذهن و تفکر ما باقی می ماند چون مغز، نقشش را بخوبی انجام می دهد و بویژه قسمت های پیشانی مغز، تفکر آسیب رسان و ضداجتماعی ما را مهار می کند. اما در کسانی که مواد مخدر بویژه محرک ها را مصرف می کنند، قضیه فرق می کند، به طوری که قسمت پیشانی مغز این افراد ـ که مسئول کنترل رفتارها و هیجانات است ـ آسیب می بیند و نمی تواند در مواقع لزوم بدرستی کار کند. به این ترتیب وقتی این افراد عصبانی می شوند یا تفکرات خشونت زا به ذهنشان خطور می کند، قادر به کنترل رفتارهای خشن و ضداجتماعی شان نیستند، حتی اگر قرار باشد قتلی به دستشان انجام شود.

از سوی دیگر همه ما انسان ها افکار و خاطرات ناخوشایندی را در طول زندگی تجربه می کنیم که می توانیم واقعی یا غیرواقعی بودنشان را از هم تشخیص دهیم. برای مثال من می توانم نسبت به همکارم بدبین شوم و فکر کنم اگر اتفاق بدی در محیط کار رخ می دهد، بر اثر رفتار اوست. اگر من تفکر و مغز سالمی داشته باشم، می توانم براساس نشانه ها و شواهد موجود، شرایط را تجزیه و تحلیل کنم و برمبنای تجربیات گذشته و وضع فعلی نتیجه گیری کنم که تفکر بدبینی نسبت به همکار ـ که در ذهنم ساخته شده ـ واقعی است یا غیرواقعی. اما کسانی که مواد مخدر مصرف می کنند، بویژه مصرف کنندگان شیشه و کوکائین، مرز واقعیت در ذهنشان گسسته می شود و در نتیجه نمی توانند بین امور واقعی و غیرواقعی تفاوت قائل شوند. این که گفته می شود افراد شیشه ای دچار توهم می شوند، ناشی از این مساله است، به طوری که این افراد وقتی به کسی بدبین می شوند بدون این که درباره این قضیه تجزیه و تحلیل داشته باشند، کاملا می پذیرند که فرد مورد نظر با آنها دشمن است، کسانی می خواهند به او صدمه بزنند، همسرشان قصد خیانت دارد یا همسایه ها او را زیر نظر دارند. در واقع این افراد گرفتار تفکر هذیانی می شوند. آنها در عین حال صداهایی را می شنوند که مدام تکرار می کند عده ای قصد صدمه زدن به تو را دارند، عده ای مشغول کنترل تو هستند و این صداها را به طور کاملا واضح و ملموس می شنوند، در حالی که نمی توانند واقعی بودن یا نبودن این صداها را تشخیص بدهند.

در چنین شرایطی فرد بدبین می شود و به دلیل آسیب دیدن بخش پیشانی مغز قادر به کنترل رفتارش نیست و احتمال روی آوردنش به رفتارهای خشونت آمیز بیشتر می شود.

دکتر رضا دانشمند / روانپزشک