پیشرفت‌های علم پزشکی در سال 2013

هر چند شاید نتایج این یافته‌ها بسرعت دیده نشود، اما در طولانی مدت می‌تواند کمک بسیاری در درمان بیماری یا پیشگیری از آنها کند. در همین باره نشریه تایم، فهرستی از ده پیشرفت علم پزشکی در سال 2013 میلادی را منتشر کرده که اینجا به اختصار هر کدام از آنها را بررسی و تاثیرشان را در آینده پزشکی و سلامت تحلیل می‌کنیم.

تشخیص زود هنگام پارکینسون

به گفته متخصصان اگر بیماری‌های فاسدکننده نرون‌ها (neurodegenerative) همچون آلزایمر و پارکینسون در مرحله ابتدایی تشخیص داده شده و درمانش شروع شود، احتمال درمان آن به شکل قابل ملاحظه‌ای بیشتر می‌شود. به‌طور مثال زمانی که بیماری پارکینسون شروع می‌شود، برای اولین‌بار در انگشت، لب، حس بویایی یا عکس‌العمل‌های صورت نسبت به احساسات مختلف خود را نشان می‌دهد. اگر شرایط بهبود نیابد، وضع بدتری را برای بیمار رقم می‌زند. در همین باره محققان بتازگی متوجه شده اند اگر بیماری شخص در مرحله ابتدایی تشخیص داده شود، درمان آن به شکل بهتری انجام می‌شود. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد با بررسی مایع نخاعی بیماران، می‌توان متوجه شد آیا پارکینسون در مرحله ابتدایی خود قرار دارد یا خیر. دانشمندان در ادامه توضیح داده‌اند باید با انجام آزمایش‌های بعدی متوجه این موضوع شوند که آیا می‌توان بیماری‌های پیشرفته‌تر از نوع پارکینسون یا آلزایمر را به‌وسیله دارو‌های مختلف درمان کنند یا فقط این شکل از تشخیص در مرحله ابتدایی امکانپذیر است.

کشف ژن‌های جدید مرتبط با آلزایمر

دانشمندان موفق شده اند تعدادی ژن جدید و مرتبط با آلزایمر را کشف کنند که تعداد آنها به 24 عدد می‌رسد. از سوی مراکز پزشکی توضیح داده شده ژن‌های جدید با سیستم ایمنی و التهاب بدن ارتباط مستقیم دارد که سرانجام به آلزایمر منتهی می‌شود. هر چند این به معنی پیدا شدن درمانی برای آلزایمر نیست، اما کشف ژن‌های جدید می‌تواند در ادامه به تهیه داروی مناسب که از دست دادن حافظه و سرانجام آلزایمر را درمان می‌کند، تاثیرگذار باشد.

ارتقای تخمک‌ها

کیفیت پایین تخمک‌ها امروزه به عنوان یکی از دلایل اصلی باردار نشدن تعداد زیادی از زنان شناخته می‌شود. این در حالی است که تعدادی از محققان دانشگاه استنفورد موفق به پیدا کردن روشی شده‌اند که به زنان کمک می‌کند تخمک‌های مناسبی تهیه کرده و بعد باردار شوند. طی این روش که فعالسازی آزمایشگاهی نام دارد، دانشمندان بخشی از بافت تخمدان را جدا کرده و آن را در آزمایشگاه به‌وسیله پروتئین‌ها و البته مراحلی خاص ترمیم می‌کنند تا قابلیت تولید تخمک را به‌دست آورند. در‌نهایت نیز بافت ترمیم شده برای بار دیگر در کنار لوله فالوپ قرار می‌گیرد تا بیمار قادر به تولید تخمک باکیفیت شود. تاکنون 27 زن در این آزمایش شرکت کرده اند که پنج نفر از آنها موفق به تولید تخمک سالم شده‌اند، یکی از آنها اکنون باردار است و دیگری حتی صاحب فرزندی سالم شده است.

قرص مدفوع

اشتباه نکنید، خبری از قرص‌های ساخته شده از مدفوع نیست. دانشمندان موفق شده‌اند قرصی طراحی کنند که حاوی باکتری‌های مدفوع است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد معده انسان حاوی تعداد زیادی باکتری است که بسیاری از آنها حتی برای سلامت بدن لازم بوده و در هضم و از بین رفتن بیماری‌ها به بدن کمک می‌کند. تعدادی از باکتری‌های موجود در معده انسان از بیماری کلستردیوم دیفیشیل که مسبب اسهال و التهاب شدید روده است، جلوگیری می‌کند. دکتر توماس لویی، محقق دانشگاه کالگاری برای اولین‌بار ایده جمع کردن و تبدیل باکتری‌های داخل معده به قرص را مطرح کرد. بعد از انجام آزمایش‌های مختلف، مشخص شد 27 نفری که از این کپسول جدید استفاده کرده‌اند، هیچ‌کدام به بیماری کلستردیوم دیفیشیل مبتلا نشده‌اند. پیش از این تنها روش ممکن برای انتقال این باکتری‌ها به معده از طریق لوله‌ای به معده بود. حال با معرفی قرص مدفوع دیگر نگرانی برای وارد شدن مواد سمی به بدن وجود ندارد.

جادوی کاشت مو

روش جدید کاشت مو برخلاف گذشته که مو را از بخش پشتی سر به قسمت‌های از بین رفته منتقل می‌کرد، شرایطی را به‌وجود آورده است که مو در بخش‌های به اصطلاح طاس سر دوباره رشد کند. در روش جدیدی که محققان دانشگاه کلمبیا به آن دست پیدا کرده‌اند، بخشی از پوست سر همراه سلول‌های زیری آن برداشته شده و در آزمایشگاه عملیاتی روی آن انجام می‌شود. در ادامه نیز سلول‌های کشت شده مو به سر تزریق و رشد مو در نقطه‌های مورد نظر شروع می‌شود. اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که ریزش مو به معنی نابودی کامل آن نیست، بلکه همچنان موها به شکل پرز روی پوست قرار گرفته و تنها توانایی رشد خود را از دست می‌دهند. محققان دانشگاه کلمبیا برای اولین بار از این روش روی یک موش استفاده کرده و بخشی از پوست جلوی سر را که به خودی خود هیچ «برگه» مویی ندارد به آن پیوند زده و جواب مثبت گرفته‌اند.

واکسن کمتر، درمان بهتر

واکسن ویروس پاپیلومای یا همان HPV بهترین راه پیشگیری برای زگیل‌های تناسلی و دهانه رحم است. تحقیقی که روی تعدادی از پسرها و دخترهای یازده و دوازده ساله انجام شد، نشان داد این افراد پس از سه دوز تزریق این واکسن، نیازی به دوزهای بعدی ندارند. اما آزمایش دیگری که روی تعدادی از زن‌های کاستاریکایی انجام شده، نشان می‌دهد تنها یک دوز از این واکسن 24 برابر بیشتر از ویروس اصلی آنتی‌بادی تولید می‌کند. هر چند این موضوع به‌طور قطعی تائید نشده که این مقدار از آنتی‌بادی، بدن را در مقابل آلودگی به ویروس حفظ می‌کند یا خیر، اما نتایج جدید نشان از این دارد که تنها یک دوز از واکسن می‌تواند از مبتلا شدن به HPV جلوگیری کند.

کلون‌ها به حقیقت می‌پیوندند؟

17 سال طول کشید دانشمندان موفق به انجام کاری شوند که سال‌ها پیش به وسیله گوسفند انجام شده بود. شوختار میتالیپو که در دانشگاه دانش و سلامت ارگان مشغول به کار است، موفق شده به‌وسیله سلول‌های پوست انسان قدم جدیدی را در ساخت کلون بردارد. با وجود این‌که چند سال پیش دانشمندان کره جنوبی ادعا کرده بودند موفق به انجام این کار شده‌اند، اما بعد از مدتی مشخص شد آنها به‌جای یک هسته بالغ، از هسته یک سلول تخم که با لقاح آزمایشگاهی به‌وجود آمده بود،‌ استفاده کرده‌اند. هر چند پژوهش‌های انجام شده به منظور ساخت انسان کلون شده صورت نگرفته، اما مطمئنا در جهت ترمیم سلولی نقش پر رنگی ایفا خواهد کرد.

تست حاملگی و تخمین سن نوزاد

تست حاملگی امروزه با پیشرفت علم به‌قدری آسان است که هر کسی می‌تواند آن را در خانه‌اش انجام دهد. با این حال تخمین مدت زمان بارداری به روشی خاص نیاز دارد و از سوی افراد معمولی انجام‌پذیر نیست. محققان موفق شده‌اند نوعی تست حاملگی طراحی کنند که مدت زمان بارداری را نیز نشان می‌دهد. هر چند این تست فقط در هفته‌های ابتدایی بدرستی کار می‌کند، اما همین موضوع نیز می‌تواند به کسانی که قصد دارند اطلاعاتی در رابطه با زمان دقیق بارداری خود به دست آورند، کمک شایانی خواهد کرد.

تشخیص درست کلسترول

وقتی صحبت از کلسترول به میان می‌آید بیشتر پزشک‌ها به این موضوع اشاره می‌کنند که تنها تعیین سطح کلسترول به وسیله آزمایش‌ می‌تواند به عنوان عامل اصلی تجویز دارو نقش داشته باشد. با این حال بتازگی مشخص شده فاکتور‌های بسیاری در سطح کلسترول و ارتباط آن با مشکلات قلبی تاثیرگذار است. طبق نتایج جدید به‌دست آمده مشخص شد عواملی همچون سن، جنسیت، سیگاری بودن، دیابت، فشارخون و در نهایت سطح کلسترول باید در تشخیص پزشک برای خطر‌های احتمالی قلب و تجویز دارو تاثیر بگذارد. همین موضوع در طولانی مدت می‌تواند در نحوه تجویز دارو و درمان کلسترول بالا و البته مشکلات قلبی کمک بسزایی کند. / ضمیمه سیب

مترجم: محمد طالبیان