موجی که به «افق» می‌رسد

با این‌که تاکنون تنها چند برنامه افق روی آنتن رفته، ولی به دلیل به روز بودن خبرها و رویدادهای جامعه قرآنی کشور و پیگیری مشکلات و مسائل علوم قرآنی تا رسیدن به پاسخ منطقی از طرف مسئولان ذی‌ربط و برطرف شدن چالش‌ها و مشکلات پیش‌رو در همین مدت کوتاه مخاطبان خاص خودش را پیدا کرده، به گونه‌ای که مساله مطرح شده در برنامه، هفته‌های گذشته موجب شد یکی از مصوباتی که در حوزه علوم قرآنی کشور مدت‌ها روی آن بحث بود، به تصویب برسد.

***

ساعت 14 است. وارد استودیوی پخش رادیو قرآن می‌شوم. اخبار نیمروزی پخش می‌شود. عوامل برنامه در حال گفت‌وگو هستند، ولی نگران به ‌نظر می‌رسند، چون مجری ـ کارشناس برنامه، محمدرضا پورمعین به دلیل بارانی بودن تهران در ترافیک خیابان ولیعصر گیر کرده است. چشم‌ها به ساعت دیجیتال استودیوست. دقایق بسرعت سپری می‌شود. گلی‌زاده، مدیر پخش و تولید برنامه‌های رادیو قرآن هم در استودیو حضور دارد. بار دیگر با تلفن همراه پورمعین تماس گرفته می‌شود.

او می‌گوید، وارد محوطه سازمان صدا و سیما شده است. همگی نفس راحتی می‌کشند، گرچه برنامه با دقایقی تأخیر روی آنتن می‌رود.

کارشناس حضوری برنامه امروز، حجت‌الاسلام حمید محمدی، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. دیگر کارشناس برنامه ـ که از طریق تلفن روی آنتن می‌آید ـ مهدی قره شیخ‌لو، رئیس سازمان دارالقرآن است. در این برنامه همچون هفته گذشته وضع شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور، اهداف و راهبردهای آن و همچنین آموزش عمومی قرآن کریم در کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اولین پرسشی که مطرح می‌شود، درباره فعالیت‌ شورای توسعه است. حجت‌الاسلام حمید محمدی، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در پاسخ به این پرسش می‌گوید: هفته گذشته، اهداف آموزش عمومی قرآن کشور برای اولین بار به تصویب رسید که می‌‌تواند راهنمای وزارت آموزش و پرورش و دستگاه‌های قرآنی کشور باشد. وی از نهادینه شدن فرهنگ انس با قرآن و تربیت ده میلیون حافظ قرآن کریم به‌عنوان چشم‌انداز آموزش عمومی قرآن کشور یاد می‌کند و می‌گوید: ایجاد توانایی خواندن، همراه با فهم و تدبر قرآن و بهره‌گیری از تعالیم آن در زندگی، رسالت آموزش عمومی قرآن در کشور است.

حجت‌الاسلام محمدی درخصوص وظایف کلی شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور همچنین می‌افزاید: جامعه قرآنی بیش از 30 سال در آرزوی جایگاهی برای تمرکز برنامه‌ریزی کلان قرآنی در کشور بود که این آرزو سال 88 محقق شد و منشور توسعه فعالیت‌‌های قرآنی کشور به تصویب رسید. در این منشور 9 هدف و راهبرد مشخص و ارگان‌های اجرایی و اعضای آن نیز تعیین شده است. شورای توسعه فرهنگ قرآنی به‌عنوان بالاترین مقام قرآنی کشور در این منشور مشخص شده است. در نهمین بند این منشور تصریح شده، همه مصوبات قرآنی کشور در شورای توسعه فرهنگ قرآنی تعیین شده و برای تمامی دستگاه‌ها لازم‌الاجراست. در ادامه برنامه، مهدی قره شیخ‌لو رئیس سازمان دارالقرآن نیز روی خط تلفنی برنامه می‌آید و درباره موضوع مورد بحث توضیحاتی می‌دهد.

***

در فواصل برنامه با پخش تلاوت‌های کوتاه و شاخص همچنین کلیدواژه​هایی از سخنان رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت انس با قرآن، بر قرائت و فهم و تدبر در قرآن کریم تاکید می‌شود.

کارشناسان معتقدند، تعدد روش‌های آموزش قرآن مانعی برای رسیدن به نقطه کمال و مطلوب نیست، بلکه وحدت رویه در تدریس قرآن شرط پیشرفت قرآنی جامعه است.

***

محمدرضا گلی‌زاده استاد، مدیر تولید و پخش رادیو قرآن که در استودیو حضور دارد، با عوامل و مهمان برنامه در حال گفت‌وگوست.

وی می‌گوید: این برنامه با هدف پیگیری امور قرآنی و رصد فعالیت‌های قرآنی کشور و همچنین تسریع کار در بخش‌های مختلف مرتبط با جامعه قرآنی روی آنتن می‌رود، زیرا برنامه‌ریزی منسجم در هر کاری سبب تسریع در انجام کار می‌شود.

***

در ادامه برنامه، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که در آموزش قرآن دچار عقب‌ماندگی تاریخی هستیم، می‌گوید: به‌رغم پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه قرآنی هنوز خلأهایی وجود دارد و میان کشورهای اسلامی، کشورهایی هستند که از شش میلیون نفر جمعیت خود، یک میلیون حافظ قرآن کریم دارند، در حالی که ما هنوز به این جایگاه نرسیده‌ایم.

او در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: من با تنوع روش‌ها موافق هستم و نمی‌توانیم همه را به اجرای یک روش واحد وادار کنیم. تنوع در روش‌های آموزش قرآن کریم خوب است، زیرا افراد سلیقه‌های مختلفی دارند و هر کس براساس ذوق خود می‌توانـد روش مورد نظر خویش را انتخاب کند، اما لازم است این تنوع مبتنی بر اصول علمی و مطلوب باشد. در غیر این صورت موثر واقع نمی‌شود.

***

محمدرضا پورمعین، مجری ـ کارشناس برنامه همیشه در کار خود، ریزبین و نکته‌سنج است و به گفته خودش، وسواس خاصی دارد. او اجرای برنامه را به دلیل رویکرد جدید و متفاوتی که نسبت به دیگر برنامه‌های رادیو قرآن دارد، پذیرفته است.

پورمعین می‌گوید: وقتی برنامه‌ای در سطح عام و خاص این‌گونه مورد استقبال قرار می‌گیرد، نشان‌دهنده موفقیت آن در سطحی گسترده است و هدف ما در زمان اجرا، رسیدن به پاسخ صحیح است. او در این فرصت، از همه افرادی که در سطح ملی دارای روش نوین آموزش قرآن هستند، دعوت می‌کند تا ایده‌ها و روش‌های خود را ارائه کنند.

***

فاطمه رحمانی، تهیه‌کننده و سردبیر برنامه «افق» می‌گوید: رهبر معظم انقلاب در دیدارهایی که با جامعه قرآنی داشته‌اند و همچنین بیاناتشان در دیدارهای عمومی، همواره اتفاقات حوزه قرآنی کشور را رصد می‌کنند و رهنمودهایی درباره نقش و جایگاه قرآن در تمام مراحل زندگی شخصی و اجتماعی داده‌اند که ما برنامه «افق» را براساس آنها بنا کرده‌ایم.

در این برنامه، موضوعات مختلف و مطالبات قرآنی دسته‌بندی شده‌ که در هر قسمت از برنامه براساس موضوع برنامه، از کارشناسان و مسئولان دعوت می‌شود با حضور در این برنامه زنده، راهکارهای مناسب برای برون‌رفت از مشکلات ارائه ‌شود.

***

در بخش پایانی برنامه، درباره عنوان آن صحبت می‌شود. پورمعین می‌گوید: حروف کلمه افق (عنوان برنامه) برای عوامل برنامه دارای این معناست؛ الف: آگاهی، اطلاع‌رسانی و اعتماد​بخشی در حوزه فعالیت‌های علوم قرآنی است. ف: فکر، اندیشه و تدبر در حوزه طرح و برنامه‌های قرآنی است و ق: قضاوت کارشناسان و مخاطبان برنامه؛ اما مهران رهبر حقیقت، مدیر روابط عمومی رادیو قرآن در این زمینه می‌گوید: سه حرف تشکیل‌دهنده کلمه افق، حروف اول آینده فعالیت‌های قرآنی است.

رحمانی هم معتقد است در این برنامه، افق پیش روی جامعه قرآنی و رسیدن به نقطه مطلوب بررسی می‌شود و به همین دلیل، عنوان افق برای این برنامه انتخاب شده است.

***

در فرصتی که دست می‌دهد، با گلی‌زاده، مدیر تولید و پخش رادیو قرآن ـ که تا اتمام برنامه در استودیو حضور دارد ـ همکلام می‌شوم.

او معتقد است، اجرا و ارائه برنامه‌های رادیویی به نظر ساده می‌آید، ولی برنامه‌سازی فرآیندی پیچیده است. در این فرآیند برای این که برنامه‌ای جذاب و شنیدنی شود، نیاز است عوامل علاوه بر دانستن علم و اصول کار، خلاق و نوآور هم باشند که این بخش مشترک برنامه‌سازی در شبکه‌های مختلف رادیویی است، اما در شبکه‌های تخصصی همچون رادیو قرآن نیاز است به منظور ترویج فرهنگ علوم قرآنی در همه سطوح آموزه‌های قرآنی در حوزه برنامه‌سازی رادیویی به گونه‌ای طراحی شود تا ضمن این‌که برای مخاطب آموزنده است، او را به سمت فرهنگ قرآنی سوق بدهد و روی سبک زندگی اقشار مختلف جامعه نیز تاثیرگذار باشد.

سیما پویا