مراقب نگاه خورشید خانوم باشید

این نگاه سوزان برای بچه‌ها و سالمندان از همه خطرناک‌تر است.اگر بالای ۵۰ سال داشته باشید در فصول گرم و در مناطق مرطوب ممکن است دمای مرکزی بدن به بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد برسد که در این وضع شما در خطر گرما‌زدگی قرار می‌گیرید.

دکتر حمیدرضا ریحانی، عضو گروه طب اورژانس می‌گوید: در شرایط گرما‌زدگی سیستم بدن از تنظیم دمای آن ناتوان می‌شود و حرارت ایجاد شده را نمی‌تواند دفع کند و شخص علائمی را تجربه می‌کند که گرما‌زدگی نام دارد.

وی می‌افزاید: گرفتگی عضلات، پوست خشک و داغ، تهوع یا استفراغ، سنکوپ، تشنج، اختلالات ریتم قلب، اختلال تکلم، افت فشار خون، رنگ‌پریدگی، نبض ضعیف، هذیان، کاهش حجم ادرار و در موارد پیشرفته عدم هوشیاری، خستگی و سردرد ازجمله علائم ابتلا به گرمازدگی به شمار می‌رود.عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: بیماران قلبی ـ عروقی، بیماری‌های مزمن و استفاده‌کنندگان از بعضی داروهای آرامبخش، خواب‌آور و داروهای مدر از گروه‌هایی به شمار می‌روند که بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند.

برای مقابله با گرما بهترین روش این است که از آن بگریزید، اما اگر با گرما‌زده‌ای مواجه شدید مهم‌ترین اقدام این است که فرد را به محیطی خنک منتقل کرده، لباس‌های او را خارج کنیم و مایعات خنک به وی بنوشانیم.استحمام با آب چند درجه خنک‌تر از دمای بدن ضمن شوک واردنکردن به بیمار بر اثر مواجهه با آب سرد، دمای بدن وی را نیز خنک‌تر می‌کند.

تابستان را سعی کنید با لباس‌های راحت و خنک و با رنگ‌های روشن بگذرانید و اگر علاقه به آب‌خوردن ندارید در تابستان این عادت را کنار بگذارید و آب فراوان بخورید.در سایه حرکت کنید و ظرفی از آب یخ به همراه ببرید. سعی کنید بین ساعات 10 صبح تا 5 بعدازظهر در آفتاب نباشید. از کلاه‌های بزرگ لبه‌دار و لباس‌های نخی استفاده کنید.

در مورد داروهای خود و خطر گرما‌زدگی با پزشک ​ مشورت کنید.سعی کنید وعده‌های غذایی‌تان را سبک و به مقدار کم میل کنید.

در آب و هوای گرم یا مرطوب فعالیت شدیدی انجام ندهید، بخصوص اگر به این آب و هوا عادت ندارید.

اگر ورزش می‌کنید جای خنکی را هنگام صبح زود یا غروب انتخاب کنید و هر نیم ساعت یکبار، به مدت پنج تا ده دقیقه در سایه استراحت کنید و اگر احساس خستگی کردید، سرعت ورزش خود را کاهش دهید. در فرهنگ ایرانیان استفاده از انواع عرقیات رواج بسیاری داشته است.

سعیده ولایی، مدرس طب سنتی از شاتره و کاسنی به عنوان دو عرق گیاهی قوی که خاصیت بسیار خنک‌کننده دارد، نام می‌برد که برای کسانی که بسیار در معرض گرما و آفتاب هستند تجویز می‌شود.

عرق خارشتر و بیدمشک از دیگر عرقیات سرد یا خنک‌کننده است و بیشتر به سالمندان توصیه می‌شود.

خاکشیر نیز مانع از گرمازدگی می‌شود و برای رفع عطش در تابستان بسیار مناسب است.

استفاده از شربت سکنجبین به عنوان یکی دیگر از روش‌های مناسب مقابله با گرمازدگی است که طبع سرد و خنکی دارد و التهابات ناشی از گرما را کاهش می‌دهد و همچنین صفرابر بوده و از التهاب حرارت معده می‌کاهد و بلغم معده و روده را خارج می‌کند.

تخم شربتی هم دارای خاصیت مشابهی است؛ این شربت برای روزهای داغ بسیار مفید است. انرژی‌زا و دارای آنتی‌اکسیدان قوی و برای رفع التهاب مجاری ادراری بسیار مناسب است. شربت بهار نارنج از دیگر نوشیدنی‌هایی است که می‌تواند حرارت بدن را فرو بنشاند.

در منابع طب سنتی آمده است بهترین دارو برای رفع گرمازدگی دمکرده عناب و زرشک است که همراه با مقداری شکر میل می‌شود.

در این فصل مصرف آب هندوانه، آب هویج و حتی آب گوجه‌‌فرنگی تهیه شده در منزل به علت میزان قند پایین برای رفع عطش بسیار مناسب است.

‌دوغ کم‌نمک و ترش نیز از نوشیدنی‌های مناسب فصل گرماست.

سالمندان و روزه داری

سالمندان و مبتلایان به بیماری‌های سخت جسمی و بویژه بیماری‌های گوارشی حتما قبل از روزه‌گرفتن با پزشک خود در مورد شرایط جسمی و روحی خود در ایام ماه رمضان مشورت کنند.

سه نوبت غذا در روزهای روزه‌داری در وعده‌های سحر، افطار و شام در این روزها نباید حذف شود.

حذف یا ساده‌انگاشتن وعده سحر به افت قند خون در طول روز و در نتیجه بی‌حالی، سرگیجه و کاهش تمرکز و سقوط منجر می‌شود.

توصیه می‌شود در وعده افطار، غذای سبک و کم‌حجمی خورده شده و وعده شام با فاصله دست‌کم دو ساعت از وعده افطار میل شود.

در این روزهای بسیار گرم تابستان و ایام بلند ماه رمضان سالمندان باید در سه وعده سحری، افطار و شام از مایعات مختلف به میزان حداقل ده لیوان استفاده کنند تا آب مورد نیاز بدن آنان تامین شود، زیرا کاهش میزان آب در بدن سالمندان و کاهش قند خون ممکن است به بروز سرگیجه و به دنبال آن عدم تعادل و سقوط منجر شود که از عوامل مهم فوت آنها به شمار می‌رود.

مصرف میوه رنده شده، لبنیات کم‌چرب و بویژه شیر، استفاده از سوپ و آش در افطار و سحر و نوشیدن چای کمرنگ برای سالمندان مفید است.

سالمندان باید از نوشیدن چای پررنگ، قهوه، کاکائو و نوشیدن بیش از حد مایعات شیرین خودداری کنند.

اما نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات قبل از اذان صبح به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، زیرا منجر به بروز مشکلاتی از قبیل نفخ معده، معده‌درد، بازگشت محتویات معده به مری، از دست‌دادن و رقیق شدن املاح و ضعف و بی‌حالی می‌شود. پیشنهاد می‌شود سالمندان، آب مورد نیاز خود را در فاصله زمانی افطار تا سحر و به تناوب میل نمایند.

نوشیدن مایعات بسیار سرد یا چای داغ نه‌تنها کمکی به رفع تشنگی نمی‌کند، بلکه تمایل به نوشیدن آب را در افراد بیشتر می‌نماید.

نوشیدن یک لیوان شیر نیم‌گرم به همراه عسل یا خرما بهترین نوشیدنی برای بازکردن روزه است، زیرا علاوه بر تامین آب بدن، انواع ویتامین‌ها، مواد ریزمغذی از قبیل منیزیم و آهن و نیز پروتئین و کلسیم را در اختیار سلول‌ها قرار می‌دهد.سالمندانی که به مصرف شیر حساسیت دارند، می‌توانند از سوپ جو رقیق شده حاوی سبزیجات و آبمیوه‌های طبیعی استفاده کنند. سالمندان برای پیشگیری از خطر یبوست بر اثر روزه‌داری، از خوردن سبزیجات و میوه‌ها، بخصوص​ هلو و آلو غافل نشوند.