از چاقی تا رژیم نامناسب‌

انواع همبرگر و پیتزا، ضمن‌ اشتهاآور بودن، فاقد مواد مغذی لازم برای حفظ سلامتی بدن هستند و باعث انباشته شدن انرژی اضافی در بدن و بروز چاقی می‌شوند.

چاقی در زنان و مردان بالای 40 سال زمینه‌ بروز بیماری‌های متعدد متابولیکی را فراهم می‌کند.

گرایش جوانان به پشت میزنشینی در محل کار، مصرف بیش از حد موادی مانند چیپس، پفک، عدم دسترسی گروهی از افراد به سبزیجات، میوه و لبنیات و گرایش به مصرف مواد انرژی‌زا و پرچرب، زمینه افزایش بیماری‌های متعدد را فراهم کرده است.
فشار خون بالا، انواع بیماری‌های قلبی، تنگی رگ‌ها، دیابت نوع دوم، بالا رفتن اسیداوریک خون، قطع نفس و خرناس کشیدن در هنگام خواب وبیدار شدن با صدای آن، ناباروری و انواع سرطان‌ دستگاه گوارش و اندام‌های دیگر بدن، از جمله عوارض چاقی است و حدود 35 تا 40 درصد افراد بالای 40 سال کشور ما اضافه وزن دارند یا چاق هستند.
اگر عدم تناسب بین وزن و قد ایجاد شود، این عدم تناسب را چاقی یا لاغری می‌گویند که در اغلب موارد تغییرات قابل توجهی نیز در مقادیر بیوشیمیایی مایعات بدن ایجاد می‌شود که خود زمینه‌‌ساز اغلب بیماری‌ها و ناتوانی‌ها در فرد می‌شود.
برای مبارزه با هر نوع چاقی، روش خاصی وجود دارد. علت هر چاقی پرخوری نیست؛ بلکه زمینه ژنتیکی در بروز چاقی در فرد موثر است. پدر و مادری که هر دو لاغر هستند، احتمال چاق بودن فرزند آنها 9 درصد و پدر و مادری که یکی از آنها چاق و دیگری لاغر باشد، 40 تا 50 درصد و پدر و مادری که هر دو چاق باشند 60 تا 80 درصد احتمال این که فرزندشان چاق شود، وجود دارد. افرادی که از پدر و مادر چاق به دنیا می‌آیند، باید نسبت به سایر افراد بیشتر مراقب غذا خوردن خود باشند، زیرا کوچک‌ترین غفلت در عدم تناسب انرژی دریافتی موجبات چاقی آنها را فراهم می‌کند. در ضمن اصولا این افراد در مقایسه با همسالان و همجنسان خود به انرژی کمتری نیاز دارند.
اختلالات غدد درون‌ریز هم می‌تواند در ایجاد چاقی موثر باشد، کم‌کاری غدد تیروئید، وجود کیست تخمدان، اختلالات هیپوتالاموس، هیپوفیز و غدد فوق کلیوی می‌تواند موجبات چاقی را فراهم کند.

اندازه‌گیری تناسب وزن و قد

یک متخصص تغذیه با اشاره به تاثیرات کوتاه‌مدت رژیم‌‌های غیرعلمی تجاری برای لاغری می‌گوید: این رژیم‌ها غالبا دارویی و برگشت‌پذیر هستند.
دکتر پروین میرمیران، روش جراحی لیپوساکشن را روش غیرعلمی و غالبا با هدف زیبایی عنوان می‌کند؛ رژیم درمانی مناسب‌ترین شیوه برای درمان چاقی است.
وی ادامه می‌دهد: استفاده از غذا‌های سالم طبیعی، گیاهی و مصرف غذا‌های بخارپز، آب‌پز، گیاهی و نه سرخ کردنی، در ایجاد لاغری موثر است.
وی از شیوه تغذیه،‌ فعالیت بدنی مناسب و عوامل ژنتیک به عنوان عوامل موثر در بروز چاقی یاد می‌کند: 2 عامل نخست جزو مهمترین عوامل بروز در چاقی به شمار می‌روند.
دکتر میرمیران، کنترل و پیشگیری از چاقی را منوط به فعالیت جسمانی و الگوی تغذیه‌ای مناسب می‌داند و می‌گوید: با 2 عامل فوق‌الذکر کنترل عوامل ژنتیکی نیز امکانپذیر است.
به گفته او، برای محاسبه آن از نسبت وزن به قد به توان 2 استفاده می‌شود. چنانچه نمایه توده بدن بین 19 تا 9/24 باشد، فرد به لحاظ بدنی در وضعیت مناسبی قرار دارد. حال آن که در نمایه بالاتر از 25 تا 9/29، فرد دچار اضافه وزن و بالاتر از 30 به بیماری چاقی مبتلاست. فرد نمایه پایین‌تر از 19 به لاغری مبتلاست.

تغذیه درست و ورزش‌

اگر علت چاقی ناشی از اختلال غدد درون‌ریز نباشد، بهترین روش کم کردن وزن، کاهش مقدار انرژی روزانه و افزایش فعالیت بدنی است. کاهش وزن مناسب و استاندارد، در هفته نیم تا یک کیلو و در یک ماه 2 تا 4 کیلو است.
این مقدار کاهش وزن به سلامتی بدن لطمه‌ای وارد نمی‌کند. هر یک کیلو اضافه وزن (چربی بدن) معادل 7000 کیلوکالری انرژی ذخیره شده است و فردی که در هفته یک کیلو وزن خود را کاهش می‌دهد، در واقع روزانه 1000 کالری از مقدار نیاز انرژی روزانه خود را کاهش داده و کاهش بیش از این مقدار انرژی در روز، اگرچه موجب کاهش سریع وزن می‌شود؛ ولی باعث مقاومت بدن در برابر کاهش پیوسته وزن و بروز عوارضی مثل ناراحتی‌‌های عصبی، خشکی پوست، ریزش مو، افت شدید فشار خون، ابتلا به کم‌خونی شدید و آسیب به ارگان‌‌های حساس بدن می‌شود.

برای کاهش وزن باید مصرف انرژی کم شود

هر انسانی در روز به 50 ماده حیاتی نیازمند است که باید از طریق گروه‌های مختلف غذایی تامین شود. بنابراین برای کاهش وزن باید مصرف مواد انرژی‌زا کاهش یابد؛ ولی سایر مواد حیاتی باید به نحو مطلوبی تامین شوند.

>> جام جم/ چاردیواری