هشدار جنبش عدم تعهد به آژانس انرژی اتمی

به گزارش ایسنا، این جنبش در آخرین بیانیه شان درباره فعالیت‌های هسته‌‌ای ایران با حمایت از استمرار مذاکرات میان ایران و آژانس برای حل بلند مدت موضوع هسته‌ای ایران، دو طرف را بر ادامه این مباحث به منظور نهایی کردن موافقتنامه‌ای جامع تشویق کردند.

متن بیانیه جنبش عدم تعهد درخصوص اجرای موافقتنامه‌های پادمان معاهده عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) و قطعنامه‌های ذی‌ربط شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در خرداد 1392 به شرح زیر است:

1- جنبش عدم تعهد مایل است مراتب تشکر خود را از آقای یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به خاطر گزارش وی در خصوص اجرای موافقتنامه پادمان در جمهوری اسلامی ایران مندرج در سندGOV/2013/27ابراز کند.

2- جنبش عدم‌تعهد مایل است اعتماد به حرفه‌ای و بی‌طرفی بودن دبیرخانه آژانس در انجام فعالیت‌هایش نسبت به اجرای پادمان‌های معاهده عدم‌ اشاعه هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران را مجدا بیان کند.

3-قبل از بیان نقطه نظراتش در خصوص گزارش مدیرکل، جنبش عدم تعهد مایل است مواضع اصولی خود را درباره این موضوع مورد تاکید قرار دهد:

الف. جنبش عدم تعهد برحق اولیه و غیر قابل انکار کلیه کشورها برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌آمیز، بدون هر گونه تبعیض و منطبق با تعهدات قانونی مترتب، تاکید می‌نماید؛ بنابراین، هیچ موردی نباید به گونه‌ای تفسیر شود که منجر به ایجاد ممنوعیت یا محدودیت حقوق کشورها در توسعه انرژی اتمی برای مقاصد صلح‌آمیز شود. انتخاب‌ها و تصمیمات کشورها، شامل موارد ( مربوط به ) جمهوری اسلامی ایران، در زمینه استفاده‌های صلح‌آمیز از فن‌آوری هسته‌یی و سیاست‌های چرخه سوخت می‌بایست محترم شمرده شوند.

ب‌. جنبش عدم تعهد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان تنها مرجع ذیصلاح برای راستی آزمایی تعهدات پادمانی مترتب بر اعضا مورد شناسایی قرار داده و تاکید می‌کند که هیچ فشار یا مداخله غیرمقتضی در فعالیت‌های آژانس به ویژه در فرآیند راستی‌آزمایی که می‌تواند کارایی و اعتبار آژانس را به مخاطره اندازد، نمی‌باید وجود داشته باشد.

پ. جنبش عدم تعهد بر تفاوت بنیادین میان وظایف قانونی کشورها وفق موافقتنامه‌های پادمان مربوط به آن‌ها با هرگونه اقدامات اعتمادساز که به طور داوطلبانه اتخاذ می‌گردند و این که این امر موجد تعهدات قانونی پادمانی نمی‌گردد تاکید می‌کند.

ت‌. جنبش عدم تعهد تاسیس منطقه عاری از سلاح هسته‌یی (NWFZ) در منطقه خاورمیانه را به عنوان گامی مثبت در راه نائل شدن به هدف خلع سلاح هسته یی جهانی مورد توجه قرار داده و مراتب حمایت خود از تاسیس چنین منطقه ای مطابق با قطعنامه های مربوطه مجمع عمومی و شورای امنیت را تکرار می‌کند.

ث‌. جنبش عدم تعهد مصونیت فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز را مورد تایید مجدد قرار داده و تاکید می‌کند هرگونه حمله یا تهدید به حمله بر علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز اعم از در حال فعالیت یا در حال ساخت که بشریت و محیط زیست را در معرض خطر جدی قرار داده و نقض عمده حقوق بین‌الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و آئین‌نامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محسوب می‌شود، تاکید می‌کند. جنبش عدم تعهد نیاز به تدوین سند مذاکراتی چندجانبه جامع برای اعلام ممنوعیت حملات یا تهدید به حملات بر تاسیسات هسته‌ای مختص استفاده‌های صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را تصدیق می‌کند.

ج‌. جنبش عدم‌تعهد قویاً معتقد است که کلیه پادمان‌ها و موضوعات راستی‌آزمایی از جمله موارد مربوط به ایران می‌باید در چارچوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بر اساس مبانی حقوقی و فنی حل و فصل گردد. علاوه بر آن جنبش عدم‌تعهد تاکید دارد که آژانس می‌باید به کار خود برای حل موضوع هسته‌ای ایران در چارچوب اختیاراتش ذیل اساسنامه آژانس ادامه دهد.

چ. عدم تعهد تاکید می‌کند که دیپلماسی و گفت‌وگو از طریق صلح‌آمیز و همچنین مذاکرات محتوایی بدون پیش‌شرط بین طرف‌های ذیربط می‌باید به عنوان تنها روش‌هایی که از طریق آن‌ها یک راه‌حل فراگیر و پایدار برای موضوع هسته‌ای ایران قابل دستیابی است، باقی بماند.

4- جنبش عدم‌تعهد تاکید می‌کند که موضوع عدم‌اشاعه باید از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک حل و فصل گردد و اقدامات و ابتکاراتی که در این رابطه اتخاذ می‌گردند باید در چهارچوب حقوق بین‌الملل، کنوانسیون‌های ذیربط و منشور سازمان ملل باشند.

5- جنبش عدم تعهد ملاحظه می‌کند که مدیرکل باردیگر بیان داشته که آژانس قادر بوده است به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اظهار شده در ایران در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از این تاسیسات که مواد هسته‌ای به طور عرفی استفاده می‌شود (LOFs) همانگونه که توسط ایران ذیل موافقتنامه پادمان‌هایش اعلام شده، ادامه دهد.

6- جنبش عدم تعهد از تمایزی که مدیرکل بین تعهدات ایران ذیل موافقتنامه‌های پادمان و سایر درخواست‌ها توسط شورای امنیت سازمان ملل استقبال می‌کند. در این رابطه جنبش عدم تعهد ملاحظه می‌کند که مدیرکل در گزارشش اظهار داشته که ایران شماری از تعهداتش برخاسته از مقررات مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را اجرا نمی‌کند. جنبش عدم تعهد یاد آوری می کند که مدیرکل قبلا اظهارات ایران را گزارش کرده مبنی بر این‌که برخی از درخواست‌های آژانس «هیچ مبنای قانونی ندارند زیرا آنها در چهارچوب مواقفتنامه پادمان قرار نمی‌گیرند» اظهاراتی که توسط ایران نیز در سند INFCIRC/810تشریح شده‌اند. جنبش عدم تعهد ایران را ترغیب می‌کند به منظور فراهم آوردن اطمینان‌های معتبر مبنی بر فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران مطابق با حقوق بین‌الملل، همکاریش با آژانس را تقویت کند.

7- جنبش عدم تعهد دبیرخانه را ترغیب می‌کند همچنان از درج جزئیات فنی گسترده در رابطه با اطلاعات حساس در گزارش مدیرکل خودداری کند.

8- عدم‌تعهد از همکاری مستمر بین آژانس و ایران همان‌گونه که در آخرین گزارش مدیرکل ذکر شده استقبال کرده و در این رابطه موارد زیر را متذکر می‌شود:

الف. ایران ذیل موافقتنامه پادمان‌هایش، 16 تاسیسات هسته‌ای و 9 LOFs را به آژانس اعلام کرده و آژانس همچنان عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در این تاسیسات و LOFsرا تحت راستی آزمایی دارد.

ب. فعالیت‌های تولید مواد هسته‌ای، خصوصاً مواردی که به غنی سازی مربوط می‌شود همچنان تحت اقدامات کنترلی و نظارتی آژانس قرار داشته و تاکنون کارخانه غنی‌سازی سوخت FEPدر نطنز و کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت (PFEP) همان‌طور که اعلام شده‌اند مشغول فعالیت هستند.

پ. آژانس راستی‌آزمایی کرده است که کارخانه غنی‌سازی تولید سوخت فردو ( FFEP) مطابق با آخرین اطلاعات طراحی ارائه شده از سوی ایران ساخته می‌شود مطابقت داشته است، گرچه آژانس همچنین اظهار داشته که اطلاعات بیشتری از سوی ایران در رابطه با این تاسیسات لازم است.

ت. آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول‌های داغ در تاسیسات هسته‌ای مربوطه در ایران ادامه داده و تایید می‌کند که ایران فعالیت‌های بازفرآوری در هیچیک از تاسیسات اعلامی ذیل موافقتنامه پادمان‌های ایران انجام نداده است.

ث‌. آژانس در تاریخ 6 مارس 2013 راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در رآکتورآب سنگین را در اراک (IR-40)انجام داد. طبق اظهارت ایران، پیش‌بینی می‌شود عملیات راکتور IR-40برای فصل سوم سال 2014 آغاز گردد.

ج‌. ایران اطلاعاتی را در رابطه با محفظه راکتور که اخیرا وارد سایت IR-40شده فراهم کرده است.

9- جنبش عدم تعهد درخواست‌های دبیرخانه برای اطلاعات بیشتر در رابطه با طراحی و زمان بندی ساخت تاسیسات هسته‌ای جدید و پرسشنامه به روز شده اطلاعات طراحی برای IR-40را مورد توجه قرار می‌دهد. جنبش عدم تعهد ایران را به ارائه اطلاعات به روز شده طراحی به آژانس درباره تاسیسات هسته‌ای‌اش مطابق با موافقتنامه پادمان جامع این کشور ترغیب می‌کند.

10- جنبش عدم تعهد توجه می‌کند که مدیرکل در گزارش خود متذکر شده که موضعش مبنی بر نیاز به برداشتن گامهایی (از سوی ایران) به سوی اجرای کامل موافقتنامه پادمان و سایر تعهداتش به منظور ایجاد اعتماد بین‌المللی به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای‌اش را برای ایران تکرار کرده است. در این رابطه جنبش عدم تعهد ایران را تشویق می کند به همکاری کامل خود ادامه دهد.

11- جنبش توجه می‌کند که از زمان گزارش قبلی مدیرکل، یک دور دیگر مذاکره بین آژانس و ایران در تاریخ 15 مه 2013 در وین جهت حل همه موضوعات محتوایی باقی مانده انجام شده است. جنبش عدم تعهد همچنین توجه دارد که در گزارش مدیرکل برجسته شده که با وجود گفت‌وگوی فشرده بین آژانس و ایران از ژانویه 2012 تاکنون، نتیجه ملموسی نائل نشده است؛ بنابراین، جنبش ادامه این مباحث به منظور نهایی کردن موافقتنامه‌ای بین آژانس و ایران را تشویق می‌کند.

12-جنبش عدم تعهد همچنین توجه دارد که ایران هنوز اسناد مربوط به مطالعات ادعایی را دریافت نداشته است. در این چهار چوب جنبش عدم‌تعهد از درخواست‌های پیشین مدیرکل خطاب به آن دسته از اعضایی که اطلاعاتی را در ارتباط با « مطالعات ادعایی» به دبیرخانه ارائه کرده‌اند، برای موافقت با این‌که آژانس تمامی اسناد مربوطه را با ایران ارائه کند، کاملا حمایت می‌کند. جنبش عدم تعهد یکبار دیگر نگرانی‌های خود را نسبت به ایجاد موانع در این خصوص که فرآیند راستی‌آزمایی آژانس را با مانع مواجه می‌سازد، ابراز می‌دارد. جنبش عدم تعهد در این رابطه، خاطرنشان می‌سازد که مدیرکل قبلا طی سند GOV/2009/55گزارش کرده:

الف. آژانس به طور مستقل ابزارهای محدودی را برای اثبات صحت مدارک ارائه شده که اساس مطالعات ادعائی را تشکیل می‌دهند در اختیار دارد.

ب‌. محدودیت‌های اعمال شده از سوی برخی اعضا در قبال در اختیار گذاشتن اطلاعات به ایران، انجام مذاکرات مشروح را با ایران در این خصوص برای آژانس مشکل‌تر می‌سازد.

13- جنبش عدم تعهد از تصمیم ایران برای ادامه همکاری با آژانس استقبال می‌کند و کماکان منتظر است که اجرای پادمان در ایران به صورت معمول به انجام برسد. در این چهارچوب، جنبش عدم تعهد، آژانس و ایران را تشویق می‌کند، تلاش‌ها را مضاعف کنند، به منظور فراهم کردن روشنگری در خصوص موضوعات شناسایی شده در گزارش و با نظر حل و فصل سریع این موضوعات مطابق برنامه عمل «تفاهم‌نامه جمهوری اسلامی ایران و آژانس در خصوص مدالیته حل و فصل موضوعات باقی مانده» ((INFCIRC/71l، به فوریت به گفت‌وگوی محتوایی خود ادامه دهند.

14- جنبش عدم تعهد موضع اصولی خود را مبنی بر این‌که دیپلماسی و گفت‌وگو تنها راه برای حل بلندمدت موضوع هسته‌ای ایران است، تصریح می‌کند. جنبش عدم‌تعهد بدین منظور همه کشورهای عضو را نسبت به مشارکت مثبت، تشویق می‌کند.