خاطراتی با ‌دسته‌های ‌‌شکسته

کمی خسته شده‌ام و بچه را روی پایم می‌نشانم و تکیه می‌دهم به دیوار سرد و سنگی راهروی میانی پاساژ که درست همین لحظه چشمم می‌خورد به یک دسته بازی قدیمی که پشت ویترین یکی از آن فروشگاه‌ها فقط نقش دکوری دارد. همان یک دسته پلاستیکی مرا می‌کشد به سمت جایی که نمی‌دانم و می‌چرخاند و می‌چرخاند و پرت می‌کند به جایی که خوب می‌دانم کجاست. یک جایی وسط خاطرات کودکی. بهتر بگویم پرتم می‌کند بر فراز لذتی که منشعب شده از یک دسته آتاری سالم بود. آنقدری برای من مهم بود که وسط بازی برایم حکم سکان کشتی توفان‌زده دنیا را داشت و من هم شوالیه تکتاز لاغر و خردسالی بودم در یکی از محله‌های جنوب شهر تهران که از همان‌جا کنترل همه دنیا در دستم بود. یادم هست توی محله ما یک مغازه کوچکی بود که دو تلویزیون 21 و 29 اینچ لامپی داشت و هرکدام به یک دستگاه سیاه‌رنگ به نام آتاری متصل بودند. آن مغازه در حقیقت یکی از اتاق‌های خانه عباس بود. عباس که چند سالی از ما بزرگ‌تر بود و از همان ابتدا فکر اقتصادی خوبی داشت، توانسته بود ساعت سوغات مکه پدرش را با این آتاری‌ها تاخت بزند و در مقابل کتکی که از پدرش خورده بود این کاسبی را راه بیندازد. مغازه که کار گیم‌نت‌های امروزی را می‌کرد به مغازه عباس‌آتاری معروف بود.

عباس‌آتاری در نقش گوگل...

بازی‌های کودکانه در حقیقت کلاس آموزش نسل آینده هستند و بازی‌های زمان ما همین نقش را در تربیت نسل ما ایفا کردند. وقتی بازی جدیدی وارد کلوپ‌ها می‌شد، اول از همه سعی داشتیم ترفند و راه‌های دور زدن آن را یاد بگیریم. شاید تمرین سیاسی کاری و رفتار برخی مردم همین آموزش‌ها بوده و شاید هم نبوده، اما هر چه بود به این سری ترفندها که cheat code گفته می‌شود همه جای دنیا هم طرفدار دارد. این روش‌ها یاد می‌دهد چطور از میانبرها یا ایرادات فنی بازی برای دور‌زدن مراحل آن استفاده کنید. امروزه که بازی‌ها رایانه‌ای‌تر شده‌ است، نرم‌افزارهایی مانند cheat support این کار را رونق داده‌اند. آن وقت‌ها که چیزی به اسم اینترنت معنی نداشت و عباس‌آتاری نقش گوگل را برایمان ایفا می‌کرد تا هر پرسشی داریم با مکث کوتاهی جواب بدهد، دفترچه کدهای مخفی هر بازی یک گنجینه محسوب می‌شد. برای تجدید خاطرات کدهای تقلب بازی فوتبالیست‌ها یا همان کاپیتان سوباسا 2 در نینتندو عبارتند از: دروازه‌بان = واکی (0300-01-21 ) یا صفر کردن گل‌خورده ( 0029-01-00).

آتاری هر 10 دقیقه 5 تومان...

وقت‌هایی که پولی دستم می‌رسید همه را خرج کاسبی همان عباس‌آتاری می‌کردم و می‌رفتم سراغ آتاری، سگا و میکروئی که برای سرزمین آرزوها بود. اما این آتاری چه سرگذشتی دارد؟

به گفته بچه‌های کافه بازی در سال ۱۹۷۲ آتاری ناگهان وارد دنیای بازی‌های رایانه‌ای شد، هنوز برای بسیاری از بازی خورها، آتاری ۲۶۰۰، یک نوستالژی دائمی ‌است. سال ۱۹۷۷ این کنسول خاطره‌انگیز به طور رسمی توسط مگنووکس اودیسه ارائه و همه‌گیر شد. چهاردهم اکتبر که فرا برسد، مصادف با سی‌و پنجمین سالگرد ورود آتاری است.

آیا می‌دانستید نام اولیه آتاری وی. سی. اس بود؟

«آتاری» نام اولیه این کنسول نبود. زمانی که این محصول در حال تسخیر بازار‌ بود به آن آتاری وی.سی.اس می‌گفتند و در سال ۱۹۸۲ بود که نام آن تغییر کرد.

آیا می‌دانستید‌ روزگاری آتاری ابتدا چیزی حدود 775 دلار قیمت داشته است.آیا می‌دانستید‌ آتاری رکورد صد میلیون دلار فروش را زده بود؟

آتاری با داخلی‌کردن بازی «مهاجمان فضا» به بازی‌های داخل کنسول، با فروش صد میلیون دلاری خود، چشم‌ها را خیره کرد.‌ نیک ماور، کسی است که مهاجمان فضا را برای آتاری ۲۶۰۰ برنامه‌نویسی کرد. او دیگر هرگز هیچ برنامه‌ای برای آتاری ننوشت.

آیا می‌دانستید آتاری یک شخصیت ماندگار شده است؟

در سال ۲۰۰۷، آتاری ۲۶۰۰ به تالار مشاهیر اسباب‌بازی‌ها وارد شد. تنها ۴۶ اسباب‌بازی هستند که افتخار ورود به این تالار را پیدا کرده‌اند. تنها کنسول بازی دیگر که مفتخر به این عنوان شده، نینتندو گیم بوی است.

آیا می‌دانستید پک من پرفروش‌ترین بازی بود؟

پک من که به شکل یک دایره ناتمام بود در یک مسیر مشخص حرکت می‌کرد و باید از دست هشت‌پاها یا ارواح فرار می‌کرد و هم دانه‌ها رنگی را می‌خورد و با فروش هفت میلیون نسخه‌ای توانست پرفروش‌ترین بازی این کنسول شود. در آستانه سالگرد تولید این بازی، گوگل لوگوی خود را به یک بازی تعاملی تبدیل کرد و پک‌من را در یک آدرس برای همه فعال کرد. طبق آمار وبلاگ گوگل بیش از یک میلیارد بار این بازی روی صفحه اصلی گوگل بازی شد.

آیا می‌دانستید هالیوود یک میلیون دلار به آتاری ضرر زد؟

فیلم ای‌تی که داستان یک آدم فضایی جا مانده در زمین و ساخته اسپیلبرگ است در زمان خودش یک فیلم پرفروش بود. شرکت آتاری امتیاز بازی را که بر اساس آن ساخته شده بود، یک میلیون دلار خرید، اما این خرید تماما ضرر بود و هیچ سودی برای آتاری نداشت.

آیا می‌دانستید یک نسخه از بازی آتاری حدد صد میلیون تومان می‌ارزد؟

کلکسیونرها تشنه هز چیز کمیابند و تنها ۱۳ نسخه شناخته شده از کمیاب‌ترین بازی آتاری ۲۶۰۰ با نام حمله هوایی در دنیا وجود دارد و قیمت هرکدام 31 هزار دلار برآورد می‌شود.

بازی‌هایی که مارا به خاطر خواهد سپرد

بعضی بازی‌ها آنقدر در مقابل ما بودند و آنقدر با دسته بازی‌های گوشکوبی و خلبانی و قایقی آنها را بر اساس امیالمان حرکت دادیم که گمانم آنها هم ما را به خاطر سپرده باشند. یکی از آنها بازی حمله به رودخانه یا همان River Ride است. ریورراید یک بازی ویدئویی تیراندازی و هواپیمایی بود که در سال 1982 توسط Activision برای آتاری 2600 منتشر شد و بعد از آتاری 5200، آتاری 8 بیتی، C64، ColecoVision، آی‌بی‌ام PCjr، Intellivision، اسپکتروم ZX و MSX هم کپی شد. بازیکن یک هواپیما را با یک نگاه از بالا به پایین روی رودخانه به پیش می‌برد و امتیاز برای تیراندازی به هواپیماهای دشمن، هلیکوپتر، کشتی و بالن را جمع کرده و با پرواز بر فراز ایستگاه سوخت، مخزن هواپیما را پر می‌کرد. بازیکن می‌تواند هواپیما را به طرف راست و چپ هدایت کند. این بازی توسط کارول شاو، یکی از برنامه‌نویسان شرکت Activision که قبلا در آتاری کار می‌کرد، برنامه‌ریزی شد.‌ دزد و پلیس هم بازی بسیار ساده اما گیرایی بود که یک شخصیت با لباس کلیشه‌ای دزدها بدون این‌که کسی از او کار بدی دیده باشد مدام از دست یک مامور پلیس فرار می‌کرد و مامور پلیس هم با همان لباس کلیشه‌ای پلیس‌ها همیشه دنبال دزد بود. البته از نعمت دست‌و‌پاچلفتگی بازیکنان در خیلی موارد دزد که جرمش ثابت نشده بود فرار می‌کرد، اما گاهی هم بخت با او یار نبود.

خوشبخت‌ترین لوله‌کش دنیا

ماریو، لوله‌کش ایتالیایی بود که در گردش روزگار به شخصیت بازی «قارچ خور» تبدیل شد و تا امروز پرفروش‌ترین بازی تاریخ محسوب می‌شود. این بازی که دارای نسخه‌های زیاد بود هنوز هم دستمایه بازی‌های دیگری است و اکنون نیز روی کنسول‌های بازی پیشرفته بازی می‌شود. می‌گفتند آخر سر این ماریو در آخرین مرحله می‌توانست پرنسس را نجات دهد، اما ما هیچ‌وقت به پرنسسی که در قصر انتظارمان را می‌کشید، نرسیدیم و پرنس بخت‌برگشته نمی‌دانست عمرش پای کودکی ما خواهد سوخت...

بنابر گزارش دیلی‌تلگراف، شرکت نینتندو که به طور رسمی امتیاز تجاری آرم ماریو را به عنوان بزرگ‌ترین آرم تجاری در بازی‌های ویدئویی در طول تاریخ در اختیار دارد، تبلیغات تلویزیونی را برای بزرگداشت این روز آغاز کرده است، این بازی در سیزدهم سپتامبر ۱۹۸۵ برای اولین بار در ژاپن به بازار عرضه شد و اکنون به عنوان شناخته‌شده‌ترین نام در میان نام‌های سرشناس بازی‌های ویدئویی خانگی شناخته می‌شود.

تبدیل گنجشک به قناری: تضمینی

حتما شنیده‌اید که می‌گویند فلانی گنجشک را رنگ کرده و جای قناری می‌فروشد! اگر شنیده‌اید این را هم بشنوید که دنیای کنسول‌های بازی هم یکی از این رنگ‌کارها دارد. در حقیقت این افراد وقتی تولیدکنندگان سخت‌افزار دست از تولید محصولات قدیمی بر می‌دارند، خود دست به بازسازی این محصولات می‌زنند.

به نوشته یکی از وبلاگ‌های تخصصی، فردی به نام بنجامین هکندورن تاکنون موفق شده است «آتاری 800» را به یک لپ‌تاپ و کنسول نینتندو را به یک پلی‌استیشن قابل حمل غیر رسمی تبدیل کند.

از همکاران دیگر بنجامین می‌توان به گروهی از توسعه‌دهندگان لهستانی نرم‌افزار با عنوان هی پوپوتام اشاره کرد. این گروه روی وب‌سایت خود که «پیکا پیک» نام دارد، تمام بازی‌های ویدئویی قدیمی را جمع‌آوری کرده‌ است. همچنین مدتی قبل گروه ایتالیایی ACube Systems نرم‌افزاری به نام Amiga OS 4.1 عرضه کرد. این برنامه نسخه مدرن سیستم‌عامل «کمودور آمیگا» است که زمانی مسئول عملکردهای کمودور 64 بود. (قبل از وجود چیزی به نام ویندوز این سیستم‌ها رایانه‌ها را راه‌اندازی می‌کردند).

بازی، بازی و باز هم بازی

زمان ما با تمام کمبودهایش بازی‌های زیادی را در خود داشت. بازی‌های زمان ما انواعی هم داشت که یکی عکس بازی بود، عکس‌ها را از داخل آدامس‌ها در می‌آوردیم و دسته‌بندی می‌کردیم و توی کوچه با دوستان بازی می‌کردیم و آنقدر روی آن با دست می‌زدیم که عکس‌ها برگردد و مال ما شود که دست‌ها ورم می‌کرد، اما مهم نبود و هدف، وسیله را توجیه می‌کرد. قهر‌ها و آشتی‌ها، دعوا و کشمکش‌ها هم جای خود را داشت. بازی‌های رایانه‌ای هم کم و بیش قسمت‌ ما می‌شد. کمبت، ماریو، شورش در شهر، رامبو، نینجا، تترس و صدها بازی دیگر که همه برایمان خاطره شدند. ‌اما بازی‌های جدید دیگر شکل و رسم قدیمی‌ها را ندارد. آرامش نمی‌آورد و هیچ چیزی ندارد غیر از هدفی که مشخص نیست به کجا می‌رسد.

زمانی ما در مدرسه تشتک نوشابه قاچاق می‌کردیم و تمام بدنمان از ترس مورمور می‌شد که نکند ما را دعوا کنند، اما بچه‌های امروز موبایل را یک وسیله عادی می‌دانند و از سرگرمی‌هایی که باید خلاقیت‌شان را بالا ببرد، خبری نیست. راستی نسل ما با بازی‌های مصنوعی به کجا خواهد رسید؟

امروز بسیاری از کارشناسان بر این باورند که صنعت بازی‌سازی سودی برابر با قاچاق مواد مخدر دارد.

سعید نوری آزاد ‌/‌‌ جام‌جم