نیمی از دلایل ناباروری مربوط به مردان است

دکتر صفیه عشوری مقدم، متخصص زنان و نازایی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: معمولا آقایان سلامت عمومی خود را در تائید سلامت جنسی ملاک قرار می‌دهند و به این دلیل از بررسی‌های تشخیصی مربوط به سلامت سیستم جنسی‌شان غفلت می‌کنند، در حالی که نیمی از مشکلات ناباروری مربوط به مردان می‌شود.

متخصصان نازایی تاکید می‌کنند که آگاهی از توانایی برای بچه‌دار شدن حتی از طریق پیشرفته‌ترین راه‌های تشخیصی، به طور قطعی ممکن نیست و فقط آگاهی از مجموعه عوامل خطر می‌تواند هریک از زوجین را به سمت پیگیری‌های دقیق‌تر و در بسیاری موارد رفع مشکل سوق دهد.

دکتر عشوری مقدم در این باره می‌گوید: نیمی از مشکلات ناباروری به مردان و نیم دیگر به خانم‌ها مربوط می‌شود، اما حتی از طریق بررسی‌های تشخیصی چون سونوگرافی رحم و تخمدان و آزمایش اسپرموگرام (تعداد و قدرت حرکتی اسپرم) در آقایان باز هم نمی‌توان تمام موارد ناباروری را تشخیص داد. با این حال یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های خطر باروری در خانم‌ها داشتن قاعدگی نامنظم و بروز نشانه‌هایی از تخمدان پلی‌کیستیک است که با درمان‌های دارویی قابل رفع است.

دکتر عشوری مقدم با اشاره به این‌که نبود سلامت دستگاه تناسلی به مشکلات سیستم جنسی مردانه، مشکلات مربوط به انسداد لوله‌های رحمی، نبود تخمک‌گذاری یا مشکلات مربوط به دهانه رحم و رحم بازمی‌گردد، می‌افزاید: به تعویق افتادن عادت‌های ماهانه یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های تخمک‌گذاری نامنظم در یک خانم است که باید هرچه سریع‌تر مورد بررسی و درمان قرار بگیرد. در برخی موارد نیز وجود سابقه سقط مکرر در افراد درجه یک خانواده می‌تواند به عنوان یک عامل خطر محسوب شود.

این متخصص زنان ادامه می‌دهد: دردهای شدید طی دوران قاعدگی یا وجود لکه‌بینی در زمان‌های نزدیک این دوران نیز باید از لحاظ وجود بیماری آندومتریوز (در آندومتریوز بافت‌هایی همانند رحم در جاهایی از بدن و بیرون از رحم رشد می‌کند) مورد بررسی قرار گیرد. گرچه این نشانه‌ها همیشه به معنای وجود این بیماری نیست. البته داشتن سابقه عفونت‌های مکرر یا انجام جراحی داخل لگن و جراحی کیست تخمدان نیز می‌تواند از دلایل عمده بروز ناباروری در یک خانم تلقی شود.

متخصصان نازایی تاکید می‌کنند حدود ۳۰ درصد مشکلات ناباروری به مردان مربوط می‌شود. به بیان دیگر گرچه مردان میلیون‌ها اسپرم در روز تولید می‌کنند، اما عوامل بیرونی مانند بالا رفتن درجه حرارت محیط، ابتلا به برخی بیماری‌های تب‌دار، مصرف دخانیات و مواد مخدر و ابتلا به دیابت به دنبال چاقی می‌تواند سلامت اسپرم‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و از آنجا که حدود ۷۵ روز طول می‌کشد تا اسپرم رشد کند، آسیب رسیدن به آن می‌تواند بر قدرت ناباروری مردان تاثیر بگذارد.

به گفته متخصصان نازایی، همان اندازه که قدرت باروری خانم‌ها مهم است، سلامت سلول‌های جنسی مردان نیز اهمیت دارد. معمولا آقایان از بررسی‌های تشخیصی مربوط به سلامت سیستم جنسی‌شان غفلت می‌کنند، در حالی که نیمی از مشکلات ناباروری مربوط به مردان می‌شود.

دکتر عشوری مقدم با اشاره به این‌که اکثر مردان از انجام بررسی‌های مربوط به تائید سلامت باروری‌شان طفره می‌روند و بهره‌گیری از درمان‌های موثر را با تاخیر مواجه می‌کنند، می‌گوید: برخی از علل ناباروری در مردان هیچ نشانه و علامت خاصی ندارد و تنها با بررسی تاریخچه ابتلا به برخی بیماری‌ها یا انجام برخی مشاغل پرخطر بازمی‌گردد.

به عنوان مثال ابتلا به بیماری اوریون در سنین نوجوانی یا سابقه جراحی بیضه یا وارد شدن ضربه به بیضه‌ها می‌تواند از عوامل ناباروری مردان محسوب شود. وی می‌افزاید: تماس با مواد سمی و فلزات سنگین چون جیوه و سرب یا اشعه و مواد رادیواکتیو، کار کردن در محیط‌های بسیار گرم مانند نانوایی‌ها می‌تواند در بروز ناباروری موثر باشد. البته از وجود سابقه ناباروری در خانواده درجه اول نیز نباید غافل شد، چون ناباروری در برخی موارد جنبه ارثی دارد.

چاقی و داشتن اضافه وزن نه‌تنها به دلیل اثرات منفی که بر تناسب اندام می‌گذارد، بلکه به دلیل تبعاتی که بر سیستم متابولیکی بدن دارد، یعنی احتمال بروز بیماری دیابت، چربی و فشار خون را افزایش می‌دهد و بر کارکرد قلب و کلیه‌ها نیز اثر منفی دارد، از نقطه نظر عوامل ناباروری قابل بررسی است.

به گفته دکتر عشوری مقدم، چاقی چه در خانم‌ها و چه مردان، بدون شک از عوامل خطر باروری محسوب می‌شود و بر این اساس داشتن تغذیه سالم و اصولی و بهره‌گیری از برنامه تحرکی منظم، رمز حفظ سلامت باروری نیز محسوب می‌شود.