بازی با آمار

اما همیشه آمار دادن به‌سادگی جمله گفته شده، نیست، جمع‌آوری آمار درست و قابل اعتماد سازوکاری کاملا علمی دارد و از طرفی هر کسی در جایگاه اعلام آمار نیست.

با وجود این، آمار دادن در کشور ما به یک عادت تبدیل شده که همه سعی می‌کنند برای مستند نشان دادن اطلاعاتشان عدد و رقم اعلام کنند، عددهایی که گاهی واقعی نیستند، گاهی نیاز به اعلام عمومی ندارند و در برخی مواقع حتی بهتر است، اعلام نشوند.

مدتی است آمارها در بحث آسیب‌های اجتماعی زیاد شده است و نمونه آن آماری است که روز گذشته از سوی دکتر ابهری به عنوان یک آسیب ‌شناس اعلام می‌شود و می‌گوید: 76 درصد مردان خیابانی متاهل بوده و تعدادشان هفت برابر زنان خیابانی است و هر مرد خیابانی در طول روز به طور میانگین صد بار برای زنان نجیب بوق می‌زند.

درخصوص این آمارها و نمونه‌های دیگری نظیر «65درصد از جوانان ایرانی دچار حالت جوگیری می‌شوند»، «شیوع افسردگی 10 برابر نسل‌های پیش» و یا «یک طلاق به ازای سه ازدواج» شاید اصل موضوع درست به نظر برسد، اما اغراق و حتی ابهام در این عددها خودش را بیشتر از موضوع نشان می‌دهد.

موضوع مردان و زنان خیابانی موضوع جدیدی نیست و همه می‌دانیم که باید با این مساله به عنوان یک آسیب‌اجتماعی و ریشه‌ای و نه قهری برخورد کرد، با این تفاسیر اعلام این عدد و رقم‌ها درخصوص درصدد تاهل این زنان و یا مردان اگر همراه با فرهنگ‌سازی، ریشه‌یابی و حل‌موضوع نباشد، نه تنها به جایی نمی‌رسد بلکه می‌تواند حس بی‌اعتمادی، ناامنی روانی و تردید را در خانواده‌ها ایجاد کند.

ضمن این که هدف از ارائه عمومی چنین آماری چیست؟ آیا این آمار باید در رسانه‌ها منتشر شود یا به گوش مسوولان برسد و اصولا چه نتیجه‌ای از ارائه این آمار تخمینی و قطعا نه چندان دقیق خواهیم گرفت؟

در اغلب کشورهای توسعه یافته مراکز مطالعاتی دقیقی برای به دست آوردن آمار خصوصا در حوزه‌های علوم انسانی وجود دارد، اما در کشور ما نه تنها این نوع مراکز معتبر انگشت‌شمار است، بلکه آمارها تحریف شده اعلام می‌شود و بی‌مناسبت از سوی مسئولان و برخی کارشناسان غیر مسئول اعلام می‌شود.

هرچند این انتقاد به رسانه‌های ما نیز وارد است که به دلیل عدم دسترسی سریع به اطلاعات و آمار دقیق و شفاف از سوی مسئولان مربوط، به درج آمار غیرواقعی و غیردقیق از زبان کارشناسانی مبادرت می‌ورزد که جز خبرسازی و دامن زدن به ناامنی روانی در جامعه حاصلی در بر ندارد.

مستوره برادران‌نصیری - گروه جامعه