غیبت سینمای ایران در اتاق فکر جهانی

حضور شما در جشنواره فیلم کن برای نخستین بار اتفاق می‌افتد؟

از آنجا که به عنوان عضو کوچکی از شورای ساماندهی صنوف که مسوولیت زنده نگه داشتن کار صنفی را به عهده دارد، در این جشنواره حضور داریم، وظیفه ماست که در سرزمین کانون‌های فرهنگی، روابط آدم‌ها، تلقی نوینی از کار صنفی، چگونگی انتظام فعالیت صنفی را تقدیم مردم کنیم. ما با موضوع فعالیت‌های صنفی، تعیین منافع فردی در دل منافع جمعی حدود 100 سال پیش آشنایی پیدا کردیم و حدود 50 سالی است که بی‌واسطه آن را در جامعه تجربه کردیم. جای آن داشت که این مساله ابتدا در صنوف فرهنگی طرح می‌شد تا مردم به حقوقشان بیشتر آگاه بودند. کاش دولت این بخش را ساماندهی نمی‌کرد. ما درون خانواده سینما نیاز داریم تعریف واقعگرایانه‌ای از فعالیت صنفی داشته باشیم تا کارکرد آن را بشناسیم و بدانیم مراد از کار صنفی، بیمه و کارت جشنواره نیست و تعریف وسیع‌تری دارد. قوانین صنفی در کشور ما وجود دارد، ولی ناآشنایی ما با حقوقمان گاه ما را به کجراهه می‌برد. در واقع دموکراسی تامین نمی‌شود، مگر این‌که صنوف تاسیس شود و افراد نسبت به آن آگاه شوند و با التزام به آن رفتار کنند.

در کشورهای غربی، سینما علاوه بر استطاعتش در کنترل و ساماندهی نفوس انسانی که شامل فضاسازی، ایجاد آرامش و انتقال انرژی زندگی دارد، کار اصلی‌تر آن، حل و فصل معادلات اقتصادی و بحث سرمایه‌گذاری است. در این حوزه، کلیشه‌ها تعیین‌کننده بازگشت سرمایه در سینمای ایران هستند؛ در حالی که در دنیای غرب ریسک، نوگرایی و گام نوین تضمین‌کننده سرمایه‌گذاری است. درگام نخست باید بدانیم هدف از مراودات فرهنگی در سینمای ایران چیست. جزو بدیهیات است که هر حرکت فرهنگی، سیاسی و تولید صنعتی یک بار سیاسی حمل می‌کند، در این جریان ما باید مختصات بازار مصرف و توانایی مدیریت آن را همراه و همگن کنیم.

جذابیت در یک فیلم ایرانی در تصویرکردن انسان با حذف الزامات و واقعگرایی خلاصه می‌شود. در حالی که تصویر قرن 21 از انسان و بازار مصرف جهانی، هوشمندانه‌تر و شاخص‌تر است. در این شرایط ما نباید وابسته به لاتاری شانس سینمایی‌مان باشیم و در حد سینمایی احساساتی پیش رونده باشیم. ما از طریق سینما باید سهم خودمان را در اتاق فکر جهانی طلب کنیم و صرفا درپی مخاطب قرار دادن سهم شانسی که از لاتاری خود طلب می‌کنیم، نباشیم. مخاطب سینمای ایران صرفا در مقابل عواطف و احساسات قرار می‌گیرد، ولی سینمای روز جهان شعور و دانش را به مخاطب عرضه می‌کند. از این روست که معتقدم ما احتیاج به شکل بدیع و تازه‌ای در سینمایمان داریم. این موقعیت می‌تواند از طرف کارگردانان شناخته شده‌ای مثل اصغر فرهادی و داریوش مهرجویی فراهم شود. مثلا ببینید تا چه حدی سخن 2 فیلم آخر مهرجویی جهانی است او جهان‌موازی و هولوگرام را طرح می‌کند که مبحث جدیدی است که جهان آن را مورد توجه قرار داده است.

آزاده کریمی ‌/‌ گروه فرهنگ و هنر