بهترین زمان یادگیری قبل از خواب است

دانشمندان تصور می‌کنند خواب می‌تواند از تاثیر بسیار خوبی بر عملکرد حافظه برخوردار باشد و برای این که درستی این فرضیه را مورد بررسی قرار دهند آزمایش‌هایی را در مراحل مختلف خواب روی افراد انجام داده‌اند. خواب شامل 5 مرحله است. یکی از این مراحل REM نام دارد. در این مرحله خواب دیدن را تجربه می‌کنیم و در حالی که خواب هستیم حرکت سریع چشم‌ها در زیر پلک‌ها محسوس است. در مدت زمانی که می‌خوابیم ممکن است هر یک از این مراحل را چند بار پشت سر بگذاریم. اما تنها در مرحله REM است که خواب می‌بینیم و همین مرحله است که تاثیری عمیق بر حافظه و عملکرد آن دارد. اگر فردی که خواب است را با دقت زیر نظر بگیرید متوجه می‌شوید زمانی که او مرحله REM را پشت سر می‌گذارد می‌توانید براحتی حرکت مردمک چشم‌هایش را تشخیص دهید.

در یک طرح تحقیقاتی از گروهی از داوطلبان خواسته شد چند ساعت پیش از خوابیدن مطالبی را به خاطر بسپارند. روز بعد، از آنها خواسته شد آنچه را شب قبل آموخته بودند بازگو کنند. بر این اساس می‌توان گفت خواب و استراحت شبانه می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد حافظه داشته باشد. به گفته محققان اگر افراد پیش از این که وارد مرحله REM شوند از خواب بیدار شوند هیچ تغییری در عملکرد حافظه آنها ایجاد نمی‌شود در حالی که اگر افراد بتوانند مرحله REM را پشت سر گذارند، حتی در شرایطی که در دیگر مراحل خواب آنها را از خواب بیدار کنیم هم، توانایی آنها در یادگیری و یادآوری آموخته‌ها و اطلاعات ثبت شده در حافظه به مراتب بیشتر می‌شود. به این ترتیب می‌توان به این نتیجه رسید که عبور از مرحله REM یا حتی خواب دیدن از جمله عوامل مهمی است که در ثبت اطلاعات در حافظه از اهمیت زیادی برخوردار است. اما شرط مهم این است که هیچ عاملی در عبور از این مرحله از مراحل پنج‌گانه خواب اختلالی ایجاد نکند.

در اغلب موارد حقایقی که در خواب با آنها مواجه می‌شویم یا حتی صدایی که ناگهان می‌شنویم موجب می‌شود در حین عبور از این مرحله ناگهان از خواب بیدار شویم. اگر فکر می‌کنید بتوانید در شب خواب آرامی داشته باشید، بهتر است برای این که مطلبی را بهتر یاد بگیرید، چند ساعت قبل از این که بخوابید آن را بخوانید و مطمئن باشید اگر شب را در آرامش بخوابید، صبح روز بعد آن مطلب را به آسانی به خاطر می‌آورید.

فرانک فراهانی‌جم