عباس دوران در «آخرین پرواز»

ناجی گفت: تولید این فیلم مستند از سال 1388 آغاز شد و پس از گذراندن مراحل تولید و فنی به مدت دو سال، جهت پخش در سالروز شهادت سرلشکر خلبان شهید عباس دوران آماده شده است.

وی با بیان این‌که این فیلم مستند در ژانر دفاع مقدس تولید شده است، افزود: این مستند سرگذشت یکی از قهرمانان هشت سال مقاومت و پایداری را به تصویر می­‌کشد؛ مردی که رهبر معظم انقلاب او را قهرمان ملی ایران نامید.

ناجی ادامه داد: این فیلم از سال­‌های کودکی شهید دوران آغاز و با روایت همرزمانش و بازسازی صحنه­‌های عملیات هوایی تولید شده است.

وی تصریح کرد: برای اولین بار در ایران از سیستم جلوه‌­های ویژه پرده سبز در ژانر فیلم‌‌های هوایی استفاده شده است که بر اساس آن عوامل تولید توانستند صحنه‌­ها را به صورت مجازی به گونه­‌ای بازسازی کنند که به واقعیت نزدیک باشد.

ناجی بیان کرد: دو سال کار تصویربرداری در شیراز، تهران، اصفهان و بوشهر (پایگاه ششم شکاری شهید یاسینی) و هشت ماه کار پویانمایی توسط یک تیم شش نفره انجام شد.

کارگردان آخرین پرواز درباره داستان این فیلم مستند ـ داستانی هم گفت: سال 1361 قرار بود کنفرانس سران غیرمتعهدها در بغداد انجام شود، با توجه به این‌که این کشور در حال جنگ با ایران بود، حفاظت از شهر بغداد اهمیت بسیار زیادی داشت. صدام در یک پیام رادیویی و تلویزیونی شهر بغداد را دومین شهر امن دنیا خواند و این تبلیغات، همراه با نصب موشک‌­های سام، رولند فرانسوی و استینگر آمریکایی در جای جای حریم هوایی بغداد بود.

همچنین پوشش ضدهوایی بسیار مستحکم و قوی نیز از آن پشتیبانی می‌­کرد. در چنین شرایطی که حتی یک کبوتر از دید رادارها و موشک‌های رژیم بعث عراق در امان نبود، چند روز مانده به اجلاس سران غیرمتعهدها در بغداد، عملیات بزرگی طراحی شد.

ابتدا 14 فروند هواپیما عهده‌دار انجام عملیات شدند، اما سرانجام تعداد جنگنده­‌ها به دو فروند کاهش یافت و فرمانده اسکاتران، شهید دوران همراه امیرمنصور کاظمیان و دو خلبان دیگر، داوطلب حمله به بغداد شدند.

این عملیات ساعت پنج و چهل دقیقه بامداد 30 تیرماه 1361 در اولین روز ماه مبارک رمضان انجام شد و پس از ورود دو فروند هواپیما به حریم هوایی بغداد، عباس دوران پالایشگاه الدوره بغداد را بمباران کرد و سپس وارد شهر بغداد شد. با آتش گرفتن موتور هواپیما، امیرمنصور کاظمیان از هواپیما بیرون پرید و عباس دوران که هیچ‌­گاه نمی‌­توانست اسارت را تحمل کند با یک عملیات شهادت‌طلبانه هواپیما را به یکی از ساختمان­‌های شهر بغداد کوبید.

وی ادامه داد: این عملیات باعث شکست سخت تبلیغات بعث عراق شد و در آن زمان تمام خبرگزاری­‌ها آن را پوشش دادند. از این رو کنفرانس سران غیرمتعهدها در بغداد لغو و به هندوستان منتقل شد.

این بزرگ­‌ترین عملیات نظامی ـ سیاسی نیروی هوایی ایران بود که تا پایان جنگ نظیر آن اجرا نگردید. در 30 تیرماه 1361 ساعت شش و چهل دقیقه بامداد عباس دوران به شهادت رسید و درست 20 سال بعد در 30 تیر 1381 ساعت شش و چهل دقیقه بامداد، پیکر او با افتخار از مرز خسروی همراه 570 شهید گلگون کفن وارد ایران شد.

حسین ناجی، محمدابراهیم دوران و علی دوران در این فیلم مستند به ایفای نقش پرداخته‌­اند. در ساخت این فیلم سروان حمیدرضا تندرو (ناظر نظامی)، عبدالرضا رضایی (ناظر تلویزیونی)، صادق هاشمی، مژده شایگان (صدابردار) و خسرو شمشیرگران (گوینده متن) همکاری کرده‌اند.