استقلالی برای مصرف گاز

راههایی برای دیدن آسمان آبی در شهرهای بزرگ وجود دارد. بدون این که بخواهیم برای همیشه با وسایل نقلیه ای که با سوختهای فسیلی حرکت می کنند، خداحافظی کنیم هم می شود آسمان را آبی دید.

کد خبر: ۴۱۰۴۲

پیش از این که فکر تبدیل کردن خودروهای دودزا با برقی یا بادی به ذهن خطور کند، به این فکر می کنیم که چطور می توان جانشینی برای بنزین پیدا کرد.
چند سالی است که خودروهای گازسوز کم کم جای خود را میان دیگران باز کرده اند و مزیتهای فراوانشان بیشتر افراد را به سوی خودشان کشانده است.
همه ما کپسول های بزرگ گاز را در صندوق عقب خودروهای گازسوز دیده ایم.
طراحی چنین سیستمی مدتها در کشور میسر نبود و ما همچنان به دنبال خرید انواع خارجی بودیم ، اما بتازگی خبرها مژده ساخت چنین مخازنی را در کشور به وسیله متخصصان داخلی می دهند.
برای آشنایی بیشتر با روند طراحی مخازن CNG خودروهای گازسوز پای صحبت یکی از متخصصان این طرح ، مهندس محمدرضا سلیمی نیکویی نشسته ایم:

ممکن است بگویید شما در این پروژه دقیقا چه هدفی را دنبال می کردید؛
پروژه ای که ما انجام دادیم. تدوین ، طراحی و فناوری ساخت مخازن CNG از نوع دوم بود.

برای شروع این پروژه چه ایده ای داشتید؛ با همکاری چه سازمانی اقدام کردید؛
پروژه طراحی و ساخت مخازن تحت فشار گاز طبیعی (CNG) با هدف تامین نیازهای بخش خودروی کشور در زمینه گازسوز کردن خودروهای تولیدی و بهینه سازی مصرف سوخت با همکاری پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزی و وزارت صنایع اجرا شد.

منظور شما از مخازن نوع دوم چیست؛
در حال حاضر 4 نوع مخزن گاز طبیعی وجود دارد. نوع اول که جنس آن کاملا فلزی است ، نسبت وزن به حجمی حدود یک تا 2/1 کیلوگرم بر لیتر دارد.
این نسبت در مخازن نوع دوم که آستری فلزی دارد و استوانه آن با پوشش کامپوزیتی تقویت شده حدود 6/0 تا 8/0 کیلوگرم بر لیتر و در مخازن نوع سوم و چهارم که به ترتیب استوانه و کل مخزن آنها کامپوزیتی است 3/0 تا 4/0 کیلوگرم بر لیتر است.
در نوع سوم مخازن ، آستری فلزی را کماکان داریم اما تمام قسمت آستری به وسیله کامپوزیت تقویت شده و در نوع چهارم اصلا آستری فلزی نداریم ، بلکه پلیمری داریم که کل آن را کامپوزیت تقویت کرده است.

چرا این مخازن را با کامپوزیت تقویت می کنید؛
استفاده از کامپوزیت در مخزن از وزن کل آن می کاهد. در مخزن نوع اول که تمام فلزی است وزن بشدت بالا می رود و با توجه به این که چنین مخازنی برای نصب روی خودرو طراحی شده هرچه وزن کمتر باشد بهتر است.
نوع دوم هم 30 درصد وزن کمتری دارند و به همین ترتیب.

کامپوزیت چه جور ماده ای است؛
کامپوزیت ترکیبی از فایبر و رزین است که فایبر را به صورت پیوسته دور مخزن می پیچیم و با این پیچش ، استوانه را تقویت می کنیم.
فایبر خودش نوع شیشه ای و کربنی دارد و کامپوزیت به این شکل تولید می شود که فایبرها را از رزین عبور می دهند، سپس آن را دور مخزن می پیچند. عملیات پیچش به روش فیلامنت صورت می گیرد.

منظور از حروف CNG چیست؛ مگر این فرآورده با گاز معمولی فرق دارد؛
CNG مخفف کلمات کمپرس نشنال گاز است که همان گاز طبیعی است ، در صورتی که تاکنون برای سوخت خودروها از گاز مایع استفاده می شد.

چطور شد که به فکر طراحی چنین مخازنی افتادید؛
با توجه به تجربیاتی که در موسسه جهاد تحقیقات روی ساخت مخازن کامپوزیتی داشتیم ، متوجه شدیم در دنیا از مخازن CNG کامپوزیتی استفاده می شود و به صرافت ساخت چنین مخازنی افتادیم ؛ اما در عین حال به دنبال کارفرمایی بودیم که بتواند منابع مالی ما را تامین کند.
طبق طرح ارائه شده وزارت صنایع موافقت کردند و ما وارد فاز تحقیقات شدیم که این مرحله به خوبی هم پیش رفت.

از این مخازن برای نصب روی خودروهای داخل کشور هم استفاده می شود؛
بله هدف ما هم همین بود که این طرح را کاربردی کنیم. 2 سال پیش سازمان بهینه سازی مصرف سوخت کشور طی یک مناقصه ساخت صد و هشتاد هزار مخزن CNG را به ما سفارش دادند و به دنبال آن شروع کردیم به راه اندازی کارخانه که ظرفیت تولیدی آن حدود 10هزار مخزن در سال است.

مخازنی که برای CNG مصرف می شود تفاوت خاصی با مخازن قدیمی تر دارند؛
خودروهای گازسوز حدود 2 سال پیش وارد عمل شدند که سوخت آنها بیشتر گاز مایع بود و به همین دلیل مشکل خاصی برای مخازن آنها وجود نداشت ، چون در گاز مایع فشاری که از گاز به مخزن وارد می شود قابل مقایسه با گاز طبیعی نیست و فشار پایین تری دارند؛ اما گاز طبیعی را باید به صورت فشرده وارد مخزن کنیم که به همین دلیل فشار به دیواره ها بسیار بالاست و گاهی تا 200 اتمسفر افزایش دارد.

پس به طور کلی مخازنی که شما طراحی می کنید کاملا جدید و متفاوت با آنچه تاکنون دیده ایم ، هستند؛
همین طور است. این مخازن از نظر ایمنی هم قابل مقایسه با مخازن مشابه نیستند بلکه از نظر ایمنی در حد بالایی قرار دارند.
گاز طبیعی تقریبا سوخت به روزتری است و استفاده از آن برای خودروها بتازگی در دنیا رواج پیدا کرده است.

فکر می کنید در کشور ما چقدر از این سوخت استقبال شود؛
ایران کشوری است که از نظر منابع گازی بسیار غنی است و در رتبه دوم قرار دارد و مطمئن هستیم مخازن گاز ما تا 350 - 400 سال آینده سوخت خودروها را تامین خواهد کرد.

با شرکتهای ایرانی هم برای گازسوز شدن خودروها قرارداد بسته اید؛
بله ، اصل کار ما همین است. ما با شرکتهای ایران خودرو و سایپا قرارداد بسته ایم که مخازن را برای آنها تولید کنیم.

مواد اولیه ای که در ساخت و طراحی مخازن از آنها استفاده می شود هم تولید داخل هستند؛
خیر. متاسفانه مواد اولیه را از خارج وارد می کنیم که هم شامل فولاد و هم کامپوزیت می شود؛ البته پیش بینی هایی هم شده که در آینده بتوانیم قسمت فلزی را از کارخانه های فولاد داخل تهیه کنیم.
یعنی قرار است فناوری ساخت لوله های مورد نظر شما تا آن زمان به کارخانه های داخل وارد شود؛ باتوجه به این که حداکثر قطر لوله های تولیدی کارخانجات کشور 10سانتیمتر است تاکنون امکان استفاده از آنها نبوده ، اما امیدواریم با راه اندازی کارخانه لوله سازی در حال احداث نیشابور و تامین داخلی مواد اولیه مورد نیاز قیمت مخازن هم به نحو چشمگیری کاهش یابد.