روز استعفا

اگر هم شرایط کاندیداشدن را ندارید یا اصلا مایل به آن نیستید باز خوب است بدانید که مراحل اجرایی نهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی که از چندی قبل آغاز شده است، گام به گام در حال طی شدن است و نهم تیر یکی از تاریخ‌هایی است که براساس تقویم انتخاباتی مجلس نهم، برای کسانی که می‌خواهند شانس خود را برای ورود به مجلس نهم امتحان کنند روز قابل اهمیتی است.

براساس روزشماری که در تاریخ سوم خرداد از سوی وزارت کشور منتشر شده است، زمان برگزاری انتخابات مجلس نهم و انتخابات میاندوره‌ای خبرگان که به طور همزمان برگزار خواهند شد، 12 اسفند سال جاری است و مردم ایران که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، به استثنای سال 89، هر سال در یک انتخابات شرکت کرده‌اند، تجربه‌ای دیگر را در این زمینه کسب خواهند کرد.

در همین راستا وزارت کشور که براساس قانون اساسی مجری انتخابات است از مدتی قبل با فعال کردن ستاد انتخابات کشور، عملا کار خود را آغاز کرد و با انتصاب سیدصولت مرتضوی، معاون سیاسی وزیر کشور به عنوان رئیس ستاد انتخابات کشور در تاریخ 27 اردیبهشت، این فعالیت‌ها کلید خورد.

برابر تبصره 6 ماده 29 قانون انتخابات، وزارت کشور موظف است حداقل 7 ماه قبل از ثبت‌نام داوطلبان مراتب را از طریق رسانه‌های عمومی به آگاهی مردم برساند و از آنجا که وزارت کشور تاریخ سوم دیماه را به عنوان زمان آغاز ثبت‌نام داوطلبان انتخابات مجلس تعیین کرده است وزیر کشور در تاریخ سوم خرداد در کنفرانسی خبری، تقویم انتخاباتی مجلس را اعلام کرد.

در این تقویم، داوطلبان از 3 تا 9 دی به مدت یک هفته فرصت دارند تا با مراجعه به استانداری‌ها و فرمانداری‌ها برای حضور در انتخابات ثبت‌نام کنند.

اما اولین شرط پذیرش تقاضای داوطلبان برای شرکت در انتخابات مجلس این است که اگر دارای برخی مشاغل مطرح در اولین اطلاعیه ستاد انتخابات کشور هستند 6 ماه قبل از آغاز زمان ثبت‌نام از این مشاغل استعفا دهند و بنا بر اعلام وزارت کشور، آخرین فرصت آنها برای این کار، 9 تیر است.

داوطلبان حضور در انتخابات مجلس، این نکته را نیز باید مدنظر داشته باشند که یکی از اولین شرایط این کار دارا بودن مدرک کارشناسی‌ارشد یا معادل آن است. این شرط براساس تغییری است که براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در قانون انتخابات ایجاد شده است و با حذف تبصره 9 از ماده 28 قانون، شرط برخورداری داوطلبان از مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن عمومیت یافته است و برابر قانون فقط برای جانبازان و آزادگان و کسانی که یک دوره سابقه نمایندگی مجلس را دارند، برخورداری از مدرک کارشناسی کفایت خواهد کرد.

شورای نگهبان هم تاکید کرده است مدارک معادل باید مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم قرار گیرد و مدارک معادلی که فقط داخلی و غیرعلمی و جهت ارتقا در همان دستگاه است، مورد قبول نیست.

علاوه بر این شرط که توسط نمایندگان برای انتخابات مجلس گذاشته شده است، وزارت کشور نیز لایحه‌ای با عنوان نظام جامع انتخابات تدوین کرده است که پس از تصویب در مجلس می‌تواند تغییراتی در شرایط انتخابات ایجاد کند که البته براساس اخبار منتشر شده، این لایحه به انتخابات مجلس نهم نخواهد رسید.

این لایحه که به گفته وزیر کشور، تدوین آن در ستاد انتخابات کشور به پایان رسیده و در انتظار است تا از سوی دولت به مجلس ارائه شود بیشتر مبحث استانی‌شدن انتخابات را دربر ‌می‌‌گیرد و یکی دیگر از مباحثی هم که مطرح می‌شود شرایط انتخاب‌شوندگان است.

این لایحه در بحث شرایط کاندیداها مواردی را مطرح می‌کند که نمایندگان به صورت تخصصی‌تر و علمی‌تر بتوانند در انتخابات شرکت کنند و از طرفی شرایط را برای شورای نگهبان آسان‌تر کرده تا این شورا احراز صلاحیت‌ها ـ که کار وقتگیری به شمار می‌رود ـ را با توجه به زمان محدود در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهد تا برخی از احراز صلاحیت‌ها ناقص نماند.

همچنین با توجه به تقسیمات جدید در کشور و ایجاد استان‌ها و شهرستان‌های جدید و تاکید قانون اساسی برای افزایش نمایندگان در هر 10 سال یک بار، این موضوع نیز در لایحه نظام جامع انتخابات پیش‌بینی شده است که البته با توجه به تعلل دولت در تدوین و ارائه آن به مجلس، در انتخابات آینده تاثیری نخواهد داشت.

علاوه بر وزارت کشور، نهادهای دیگری چون شورای نگهبان، نیروی انتظامی و ثبت‌احوال نیز در اجرای انتخابات نقش دارند که در این میان شورای نگهبان نیز همپای وزارت کشور کار خود را آغاز کرده است.

در همین زمینه مدتی قبل سخنگوی شورای نگهبان از تشکیل هیات مرکزی نظارت بر انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی خبر داد.

اعضای این هیات که در جلسه 4 خرداد شورای نگهبان تشکیل شد عبارتند از آیت‌الله جنتی، آیت‌الله یزدی، محمدرضا علیزاده، محمدرضا میرشمسی و عباسعلی کدخدایی.

اعضای این هیات که وظیفه نظارت بر انتخابات نهمین دوره‌ مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارند در اولین جلسه خود آیت‌الله جنتی را به ریاست این هیات برگزیدند و آیت‌الله محمد یزدی هم به عنوان نایب‌رئیس، میرشمسی به عنوان دبیر و کدخدایی نیز به عنوان سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی انتخاب شدند.

در مرحله بعد، شورای نگهبان تشکیل هیات‌های نظارتی استانی را در دستور کار دارد و این کار در جلسات هفتگی شورای نگهبان انجام خواهد شد. کدخدایی درباره زمان تعیین هیات‌های نظارت استانی اعلام کرده بعد از این که استان‌ها اسامی اعضا را برای ما ارسال کنند در دستور کار جلسات هیات مرکزی نظارت قرار می‌گیرد و سپس اعلام می‌شود.

شورای نگهبان و وزارت کشور در هر انتخابات کمیته مشترکی هم تشکیل می‌دهند که به گفته کدخدایی سخنگوی این شورا، این کمیته کارشناسی در دوره نهم هم مدت‌هاست شکل گرفته است. هدف این کمیته ایجاد تفاهم و بررسی‌های بیشتر در جهت اجرا و نظارت است و یکی از مسائلی که در انتخابات‌های اخیر در این کمیته مورد بحث قرار گرفته، بحث رایانه‌ای‌شدن انتخابات است.

قانونگذار به وزارت کشور اجازه داده است که با همکاری شورای نگهبان هر چقدر از مراحل را که می‌تواند به صورت رایانه‌ای برگزار کند، اما رایانه‌ای برگزارکردن انتخابات نیاز به فراهم‌کردن زیرساخت‌های کلان دارد و در همین زمینه وزارت کشور با شرکت مخابرات هماهنگی‌های لازم را به عمل آورده‌ است که تا حد امکان و مطابق قانون، انتخابات را رایانه‌ای برگزار کند و به گفته وزیر کشور احتمال دارد انتخابات رایانه‌ای به صورت آزمایشی در چند استان برگزار شود.

مصطفی محمدنجار تاکید کرده وزارت کشور در زمینه رایانه‌ای برگزارشدن انتخابات با شورای نگهبان هماهنگ است.

کدخدایی هم با اشاره به تلاش وزارت کشور برای برگزاری رایانه‌ای انتخابات افزود: هر بخشی را که دوستانمان در وزارت کشور بتوانند بحث‌های فنی، امنیتی و اجرایی آن را تامین کنند، ما هم آمادگی داریم که نظارت داشته باشیم.

با وجود این اظهارنظرها،‌ بررسی تجربه انتخابات رایانه‌ای در دوره‌های قبل و نگاهی به زیرساخت‌های موجود در کشور حکایت از این دارد که هنوز تا برگزاری انتخابات کامل رایانه‌ای، فاصله زیادی داریم.

به هر حال قطار اجرایی انتخابات دوره نهم با نقشه راه و ایستگاه‌های معین به راه افتاده است تا سرانجام در اسفندماه به ایستگاه نهایی و روز برگزاری انتخابات برسد. از 9 تیر می‌شود گفت قطار انتخابات نامزدها و داوطلبان، مسافران اولیه خود را خواهد شناخت، تا در پیچ و خم مسیر معلوم شود چه کسانی به ایستگاه آخر و بعد از آن خانه ملت می‌رسند.