یک رویارویی جدید با دستاویزی کهنه

شاید بتوان این قطعنامه را پاسخ کاخ سفید به تلاش ایران برای به چالش‌ کشیدن وضعیت حقوق بشر در آمریکا و غرب در اجلاس گذشته این شورا دانست؛ تلاشی که در‌نهایت به قرار گرفتن بررسی وضعیت حقوق بشر در آمریکا، در دستور کار شورای حقوق بشر سازمان ملل برای نخستین بار منجر شد که خود، نوعی شکست برای آمریکا به شمار برود .

آنچه در نطق کشورهای بانی و مخالف ایران در این اجلاس بر آن تمرکز شد چند مورد خاص همچون حبس خانگی سران فتنه، زندانی شدن تعدادی از اذناب این جریان و وجود مجازات اعدام در ایران بود؛ مواردی که مشابه آن نیز در سخنان نوروزی اوباما خطاب به ایرانیان تکرار شده بود.

این رویه‌ای است که آمریکا آن را در مقابله با جمهوری اسلامی در پیش گرفته و در گزارش 70 صفحه‌ای سالانه حقوق بشر خود نیز با انتقاد از ایران، اتهامات گسترده‌ای را به کشورمان وارد کرده است.

عملکرد آمریکا در کمیسیون سابق حقوق بشر باعث ناکامی آن نهاد بین‌المللی شد و موجب گشت جامعه بین‌المللی عضویت آمریکا را در آن پایان دهد. حالا با عضویت مجدد آمریکا در شورای حقوق بشر این کشور روندی تخریبی را در سازوکار شورا آغاز کرده است.

رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به این‌که اخیرا پرونده حقوق بشری آمریکا در شورای حقوق بشر مورد بررسی قرار گرفت و ایرادات بسیاری بر وضعیت حقوق بشر در این کشور وارد شد، می‌گوید: آمریکا که از این وضعیت راضی نیست، می‌خواهد این مسیر را تغییر دهد. این کشور با این گونه اقدامات و برخورد گزینشی درصدد است در روند اغراض سیاسی خود بر برخی کشورها تمرکز ایجاد کند.در مجموع این قطعنامه در شرایطی کاملا سیاسی و با وجود عدم تمایل برخی کشورها، تحت فشار آمریکا به تصویب رسید و این تصور دور از ذهن نیست که برخی از کشورهای کوچک که هیچ گونه مناسباتی با ایران ندارند با دریافت کمک‌های نقدی از آمریکا درصدد همسویی با واشنگتن علیه ایران برآمدند.

علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان این که آمریکا برای فشار آوردن به ایران از طریق مساله حقوق بشر، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای کرده است، تصریح کرد: آمریکا در صدور قطعنامه ضدایرانی شورای حقوق بشر نقش اصلی را ایفا کرد و فشار بسیاری به دیگر کشورهای عضو شورای حقوق بشر اعمال کرد تا رای مثبت همه اعضا را برای قطعنامه ضدایرانی به دست آورد.

شماری دیگر از چهره‌های سیاسی نیز در این باره اظهارنظر کرده‌اند، ازجمله محمد کرمی‌راد، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که در این باره معتقد است: معمولا آمریکا و غربی‌ها قبل از صدور قطعنامه علیه ایران رایزنی سنگینی انجام می‌دهند و متاسفانه کشورهای تحت نفوذ آنان هم مطابق با میل آمریکا رفتار می‌کنند. آمریکا در راستای این تلاش گسترده پارا فراتر گذاشته و در گزارش سالیانه حقوق بشر خود اتهامات گسترده‌ای را به ایران وارد کرده است.

بخش مربوط به ایران در گزارش حقوق بشر وزارت امور‌خارجه آمریکا حدود 70 صفحه است و در آن اتهامات بی‌اساسی ازجمله اعمال محدودیت‌های شدید علیه حق شهروندان برای تغییر دولت از طریق انتخابات آزاد و منصفانه به کشورمان وارد شده است.

در این گزارش که محدود به ایران نیست آمریکا با هدف قرار دادن کشورهای مخالف خود از این موضوع بهره‌برداری سیاسی کرده و همان طور که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا تلویحا در سخنان خود یادآور شده استفاده از حربه حقوق بشر را به عنوان یک ابزار جدید در سیاست خارجی آمریکا مدنظر قرار داده است.

با نگاهی به کشورهای مخالف و موافق و بیانیه‌های قرائت شده مشخص شد که کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد مخالف طرح قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران بودند و این اقدام را سیاسی تلقی کردند. پاکستان به نمایندگی از کشورهای اسلامی، همچنین سفرای کوبا، چین، موریتانی و اروگوئه از جنبش غیرمتعهدها علیه قطعنامه طرح شده علیه ایران سخنرانی کردند. نماینده جنبش عدم تعهد در سازمان ملل متحد نیز ضمن تاکید بر مخالفت این سازمان با قطعنامه حقوق بشر علیه ایران تاکید کرد که ایران همکاری خوبی با شورای حقوق بشر درخصوص بررسی دوره‌ای وضع حقوق بشر دارد و دیگر نیازی به چنین قطعنامه‌هایی دیده نمی‌شود.

با این حال بودند کشورهایی چون مالزی و برزیل که رای ممتنع آنها تناسبی با مناسبات این کشورها با ایران نداشت و دلیل این امر را می‌توان در تاثیر لابی صهیونیستی و برخی از فعالیت‌های به ظاهر حقوق بشری مدافعان حقوق بشر جستجو کرد.

در این میان جالب این که موثرترین ابزار غرب در موضوع حقوق بشر ایران عناصری هستند که کشور به کشور سفر کرده و توهماتی را با مقامات کشورها در قالب حقوق بشر در میان می‌گذارند.

زهره الهیان، رئیس کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به این‌که گروهی از منافقین و ضدانقلاب‌های فراری در خارج از کشور تبدیل به عوامل شبکه‌های اطلاعاتی آمریکا و غرب شده‌اند و روی خود نام مدافع حقوق بشر گذاشته‌اند در‌این باره به «جام‌جم» گفت: این افراد تلاش‌های متعددی داشتند که کشورهای مختلف ازجمله کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین را تحت تاثیر قرار دهند و در این راستا موارد کذب و موضعگیر‌ی‌های بسیار ناشیانه‌ای را علیه جمهوری اسلامی ایران به مقامات کشورهای دیگر ارائه داده‌اند که مواردی از آن را در پرونده‌های سکینه محمدی و زهرا بهرامی شاهد آن بوده‌ایم.

الهیان افزود: این گروه با چهره‌سازی از افرادی که جرم و جنایت آنها محرز بود در اتحادیه اروپا و برخی از کشورهای آمریکای لاتین سعی کردند چهره ضدحقوق بشری علیه ایران ترسیم کنند تا جایی که رئیس‌جمهور برزیل خانم دیلما‌روسف مصاحبه‌ای علیه ایران داشت و در دفاع از سکینه محمدی که خیانت او به همسرش و شراکت در قتل وی ثابت شده است نوشت و اعلام کرد مدافع سکینه محمدی است. نمایندگان به خانم روسف رئیس‌جمهور برزیل نامه‌ای را بعد از موضعگیری ایشان نوشتند و در این نامه اظهار کردند کسانی که شما آنها را زندانی سیاسی می‌نامید در پروندهای خود همکاری با گروه‌های تروریستی و جرائم امنیتی با ایران دارند و شرایط پرونده سکینه محمدی را برای وی تشریح کردند که ایشان این نامه را مطالعه و بعد از آن اعلام کردند که در رابطه با مسائل ایران و مباحث حقوق بشری رویکردی دوگانه و تبعیض‌آمیز وجود دارد.

وی با اشاره به این‌که این افراد در اتحادیه اروپا هم چنین شگردی را به کار بردند و در نتیجه برخی از وزیران زن اروپایی به دفاع از سکینه محمدی پرداختند، خاطرنشان کرد: تمام این جار و جنجال‌های رسانه‌ای درباره مسائل اینچنینی و معلوم‌الحال برای این بود که فضاسازی منفی علیه جمهوری اسلامی ایران صورت بگیرد که متاسفانه برخی از مقامات کشورهای دیگر تحت تاثیر این فضای کذب و جار و جنجال رسانه‌ای قرار گرفتند.

موفقیت‌های جمهوری اسلامی در مورد مسائل منطقه‌ای مانند پیش‌بینی بن‌بست آمریکا در عراق و بن‌بست ناتو در افغانستان، کنترل فتنه 88 و نفوذ معنوی ایران در میان مسلمانان جهان و در عین حال مقاومت ایرانیان در موضوع هسته‌ای و موارد مهم دیگری چون پیشرفت‌های علمی کشور و وجود الگوی مردمسالاری دینی که امروز مورد توجه مردم مسلمان کشورهای منطقه قرار گرفته است ازجمله مهم‌ترین مسائلی است که دشمنان را به بازگشایی جدی‌تر پرونده‌ای تازه‌تر با موضوع حقوق بشر علیه ایران مشتاق کرده است.

همچنین تحولات اخیر در خاورمیانه و شمال آفریقا، انحراف افکار عمومی از برخورد متناقض و توام با معیارهای دوگانه آمریکا با این تحولات و به جای آن تمرکز بر ایران از دیگر اهداف و اغراض سیاسی در ورای صدور این قطعنامه و گزارش اخیر وزارت خارجه آمریکا است.

در شرایطی که منطقه خاورمیانه و جهان اسلام شاهد خیزش مردمی است و اغلب این خیزش‌ها به مردم‌سالاری دینی تمایل دارند،‌ غربی‌ها تلاش می‌کنند الگوی ایران‌اسلامی را ناموفق جلوه دهند.

به همین دلیل‌ جواد جهانگیرزاده، نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، صدور قطعنامه علیه ایران را در راستای انحراف افکار عمومی دنیا از واقعیات منطقه می‌داند.

وی با بیان این‌که آمریکایی‌ها در تدوین استراتژی دچار مشکلات عدیده هستند و هنوز نتوانسته‌اند به استراتژی مشخصی در مورد ایران دست یابند، افزود: این تاکتیک‌ها را اتخاذ می‌کنند تا بتوانند مانع‌ تأثیرگذاری ایران بر مسائل منطقه‌ای شوند و ما را با خود درگیر کنند‌ که البته هوشیاری ملت و مسوولان ایرانی و عطش و زمینه موجود نزد ملت‌های منطقه برای درک هرچه بهتر واقعیات و پیام روشن انقلاب اسلامی و معنوی مردم ایران، کار و دستیابی به نتیجه را برای آنها بسیار دشوار می‌سازد.

اگرچه برخی‌ قدرت‌های حاضر در شورای حقوق بشر سازمان ملل معتقدند این قطعنامه تنها به منظور نقض حقوق بشر در ایران صادر شده، اما بر آگاهان امور روشن است که علت صدور این قطعنامه پاسخ به بن‌بستی است که کشورهای غربی در پرونده هسته‌ای ایران با آن مواجه شده‌اند؛ بن‌بستی که با طرح قطعنامه و اعمال فشار پس از آن برای آنها رفع نشده است و آنها اکنون با گشایش پرونده‌ای در رابطه با نقض حقوق بشر و بال و پر دادن به آن که پیش از این هم بارها مطرح شده و اکنون تبدیل به یک قطعنامه حقوق بشری شده است سعی در بازگشایی جبهه‌ای جدید برای مرتفع‌کردن گرفتاری‌های خود دارند.

طراحان غربی‌ این قطعنامه علاقه‌مندند پرونده‌های جدیدی را علیه ایران مطرح کنند تا در پناه آنها دست پری علیه ایران داشته باشند و به همین علت است که می‌توان گفت این پرونده هم در راستای همان پرونده هسته‌ای گشوده شده است. به گفته جواد جهانگیرزاده ، نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی، تنها راهی که مجامع بین‌المللی به همراه سرویس‌های اطلاعاتی غرب توانسته‌اند برای دخالت در امور داخلی ایران پیدا کنند، این است که بر یکی از موضوعات جمهوری اسلامی ایران متمرکز شوند؛ یک زمان موضوع هسته‌ای و زمان دیگر موضوع حقوق بشری.

ایران در رابطه با مسائل حقوق بشری و اتهام‌های واهی که بعضا علیه کشورمان مطرح می‌شود، تعاملات مثبت و سازنده‌ای با مجامع حقوق بشری و شورای حقوق بشر سازمان ملل داشته و گزارش‌های مفصلی را بر اساس اسناد و مدارک ارائه داده است، در گذشته رینالدو گالیندوپل (از سال ۶۵ تا ۷۳) و موریس کاپیتورن (از سال ۷۴ تا ۸۰) به عنوان نمایندگان ویژه حقوق بشر سازمان ملل چند بار به ایران سفر و گزارش‌های متعددی در مورد وضعیت حقوق بشر در این کشور تهیه کردند.

در ایران مسوولانی چون رئیس‌جمهور و دیگر دست‌اندرکاران بر این باورند که قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل فاقد هرگونه ارزش حقوقی است در عین حال قاطبه کارشناسان سیاسی مطلع و همچنین نمایندگان مجلس تاکید دارند جمهوری اسلامی نباید گزارشگر پیشنهاد شده در این قطعنامه را برای تهیه گزارش از وضعیت حقوق بشر کشورمان بپذیرد، چون تعیین نماینده ویژه در شرایط کنونی اقدامی سیاسی و فاقد وجاهت حقوقی و بشردوستانه است و این رای نتیجه یک بررسی و تعامل همه‌جانبه و از موضع فنی و منصفانه نبوده است.

زهره الهیان، رئیس کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است تعیین بازرس ویژه یا ناظرین بین‌المللی دستاورد جدیدی برای طراحان قطعنامه ندارد چرا که ما تا به حال گزارش‌های حقوق بشری و پیوست‌های متعددی به شورای حقوق بشر ارسال کرده‌ایم و این مسیر هم بهره جدیدی برای آنها به دنبال نخواهد داشت.

وی با اشاره به گفت‌وگوها و دعوتی که ایران از ناوی بیلای، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل داشته است، گفت: قرار شد ایشان ابتدای سال 90 به ایران سفر کنند و از نزدیک شاهد مسائل حقوق بشری در ایران باشند، از بازداشتگاه‌ها بازدید کنند و درباره مسائلی که مدنظر دارند با ایشان گفت‌وگو داشته باشیم.

این گفته‌ها نشان از اعتماد به نفس دست‌اندرکاران و مطلعین موضوع در داخل ایران و در عین حال تن ندادن به بازی‌ها و طراحی‌های غربی در این زمینه با حفظ هوشیاری‌های لازم دارد. البته روشن است که دستگاه دیپلماسی ایران همچون موضوع هسته‌ای ‌ ‌باید طراحی و تحرکات ویژه و روشنگری را در این زمینه در دستور کار داشته باشد و البته از همکاری و همراهی مراجع ذی‌ربط در داخل نیز کاملا بهره‌مند باشد چرا که رویارویی حقوق بشری خصوصا در دوره زمامداری دموکرات‌ها در آمریکا قطعا یک رویارویی جدی و سنگین خواهد بود و شواهد و قرائن نیز حاکی از همین مساله است.

برای مقابله با اثرات چنین قطعنامه‌ای فعالیت دیپلماتیک ایران و روشنگری ایران برای مجامع حقوق بشر و بین‌المللی در مورد قوانین و مقررات ایران می‌تواند حداقل در میان کشورهای مستقل و کشورهای غیرمتعهد و دیگر بلوک‌های بین‌المللی تاثیرگذار باشد.

واضح است که در این راستا روشنگری و تعامل حقوق بشری مستمر با کشورهای مختلف دنیا مدنظر بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران سیاسی است.

از سوی دیگر واکاوی در کشورهای غربی و افشای نمونه‌هایی از نقض گسترده حقوق بشر در این کشورها، همان‌گونه که مدتی است در دستور کار دولت‌های نهم و دهم قرار دارد ‌ ‌باید با جدیت بیشتری پی گرفته شود چون می‌تواند در این رویارویی به ظاهر نرم ولی جدی و در باطن خشن‌ مثمرثمر باشد.