پرستاری ،از سختی کار تا کمبود نیرو

محمد شریفی‌مقدم در گفت‌وگو با «جام‌جم» مهم‌ترین مطالبات پرستاران را اجرای قانون ارتقای بهره‌وری، تعرفه‌گذاری خدمات پرستاران، کمبود نیروی پرستاری و ارتقای جایگاه و شأن پرستاران اعلام و اظهار می‌کند: حتی استخدام 18 هزار نیروی پرستار که آزمونش اسفند گذشته برگزار شد، نمی‌تواند جوابگوی همه مشکلات باشد.

به گفته دبیرکل خانه پرستار، استخدام این تعداد نیروی پرستاری تنها جوابگوی نیاز لازم برای اجرای قانون بهره‌وری خواهد بود و کمبود نیروی پرستاری را جبران نخواهد کرد.

قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی نظام سلامت، فروردین سال 88 به تصویب رسید و در پی آن دولت آیین‌نامه اجرایی این قانون، را با پیگیری‌های وزارت بهداشت تصویب کرد. براساس این قانون قرار شد تا با استخدام نیروی جدید ساعت کاری پرستاران کاهش یابد.

در حال حاضر براساس قانون پرستاران در طول هفته حدود 44 ساعت کار می‌کنند که به اعتقاد کارشناسان این حوزه با کمبود نیرویی که در این بخش وجود دارد، این مساله سبب شده تا کیفیت خدمات درمانی ارائه شده در سطح قابل قبولی نباشد.

تنها اقدام انجام شده در جهت اجرایی شدن این قانون، برگزاری آزمونی بوده که طبق آن قرار است 18 هزار پرستار به نظام سلامت اضافه شود، اما حتی نتایج این آزمون نیز اعلام نشده و معلوم نیست این تعداد نیرو چه زمانی شروع به کار خواهند کرد.

شریفی‌مقدم بر همین اساس می‌گوید: با اجرای این قانون فقط کمبود نیرو در خصوص کاهش ساعت کاری پرستاران جبران خواهد شد در حالی که کمبود نیرو در این بخش همچنان معضل اساسی خواهد بود.

ظاهرا با اجرای قانون ارتقای بهره‌وری که به همان قانون کاهش ساعت کار پرستاران معروف شده است، ساعت کاری پرستاران حدود 8 ساعت در هفته کاهش خواهد یافت و برای پرستارانی که به شکل ثابت در شیفت شبانه مشغول به کار هستند، این میزان به حدود 15 ساعت می‌رسد.

اما به گفته دبیرکل خانه پرستار، با وجود این همچنان کمبود نیرو خواهیم داشت چراکه نسبت تعداد پرستار به هر تخت بیمارستانی در کشور ما 5/0 است در حالی که این عدد باید حداقل 2 پرستار به ازای هر تخت باشد.

طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری با بیش از 400‌ نوع خدمت انجام شده و حدود 4 سال پیش در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است. تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در 2 بخش، شرح وظایف تخصصی (بخش‌های تخصصی مراکز درمانی) و عمومی (بخش‌های عمومی مراکز درمانی) تعریف شده است.

برخی از خدمات پرستاری به صورت منحصر، برخی در ارتباط با فعالیت سایر گروه‌های درمانی و برخی به صورت مشترک با سایرین از جمله پزشکان و بهیاران است.

قرار است با اجرایی شدن این طرح، ضمن تعریف تمامی خدمات پرستاری و ثبت آن در پرونده بیماران و خدمات‌گیرندگان، پرستاران بتوانند کارانه‌های واقعی خود را دریافت کنند.

طرح کارانه که به منظور تشویق پزشکان برای حضور در بخش دولتی از سال 1374 اجرا می‌شود، 65 درصد از درآمد بیمارستان‌های دانشگاهی به پزشکان، 5 درصد دانشگاه، 10 درصد بیمارستان و 20 درصد را به همه پرسنل شامل پرستاران، سایر گروه‌های پیراپزشکی و بخش‌های اداری قرار می‌دهد.

بر همین اساس تا چند سال پیش همه خدمات ارائه شده در بیمارستان‌ها حتی خدمات نقلیه هم تعرفه مشخصی داشت، جز خدمات پرستاری که مجلس این خدمات را هم 4 سال پیش تعرفه‌گذاری کرد.اما هنوز از اجرای آن خبری نیست، دبیرکل خانه پرستار با اعتراض نسبت به تفاوت کارانه‌ها در بیمارستان‌ها تا بیش از 100 برابر معتقد است که باید با اجرای این طرح تبعیض‌های موجود را به حداقل رساند.

مسوولان پرستاری معتقدند بزرگ‌ترین دستاورد این طرح رضایت شغلی کادر پرستاری است که با اجرایی شدن این قانون، ابعاد مادی، معنوی، حقوقی و قضایی و شرح وظایف پرستاران مشخص خواهد شد.

پرستاری از مشاغل نادر موجود در نظام کاری کشور است که اتفاقا بیکاری ندارد، یعنی اگر پرستار بیکاری پیدا کردید بدانید که او به دلخواه خود یا بهتر بگوییم به خاطر سختی شغل، عطای شغل را به لقای بیکاری بخشیده است.

به گفته شریفی‌مقدم هرچند که پرستار بیکار نداریم، اما شمار پرستار خانه‌نشین با وجود زیاد بودن تعداد فارغ‌التحصیلان بالاست. در واقع به خاطر سختی کار و کم بودن درآمد‌ها بیشتر فارغ‌التحصیلان این رشته مجبورند خانه‌نشین شوند.

بجز این مساله، تفاوت نحوه ارائه خدمت، میزان درآمد و شأن و جایگاه پرستاران در بخش‌های خصوصی و دولتی هم حکایت پیچیده‌ای دارد و همه آنچه در خصوص ارتقای بهره‌وری یا تعرفه‌گذاری خدمات عنوان می‌شود اصولا به بیمارستان‌های خصوصی نمی‌رسد و معمولا پرستاران در این بخش‌ها با اجحاف بیشتری مشغول به کار هستند، ضمن این‌که باید با ارباب رجوع و همراهان بیماران با ملاحظه بیشتری رفتار کنند.

شاید در بررسی مشکلات پرستاران عنوان شود که همه مشاغل مشکلات و مطالبات خودشان را دارند و بهتر است توجه به مطالبات مشاغل و حرفه‌های مختلف به همین اندازه عنوان شود.اما ماجرا در خصوص مشکلات پرستاری به چند دلیل متفاوت است، اول این‌که این شغل در همه جای دنیا تحت عنوان مشاغل سخت مورد بررسی قرار گرفته و ثانیاً، در این مشاغل جایگاه معنوی و مالی با دقت نظر بیشتری تعریف می‌شود.

علاوه بر آن رسیدگی به امور پرستاران ارتباط مستقیمی با پروسه درمان بیماران و در واقع همه مردم دارد. مسلما کیفیت خدمات در بخش‌های مختلف نظام سلامت و درمان، با پرستارانی که رضایت بیبشتری از شغلشان دارند، دوچندان خواهد شد.