رشته‌هایی که برایش سر‌و‌دست می‌شکنیم

هرچند که این روزها دانشگاه رفتن کار سختی نیست و در خیلی از دانشگاه‌ها و رشته‌ها نسبت تعداد ظرفیت‌ها و شرکت‌کنندگان برابر شده است، اما آنچه به عنوان کنکور، همان غولی که برای نبردش باید ساعت‌ها درس بخوانید و همه کلاس‌های آمادگی‌اش را رفته باشید و میلیون‌ها میلیون تست زده باشید، تنها به دانشگاه‌هایی خاص و البته رشته‌های خاصی محدود شده است. به مدد دانشگاه آزاد، غیرانتفاعی، نوبت دوم، شبانه و... دانشجو شدن آسان‌تر از گذشته است، اما اگر بخواهید بدون شهریه در رشته‌های محبوب تحصیل کنید، کار کمی سخت می‌شود.البته ممکن است رشته محبوب شما روزنامه‌نگاری باشد یا رشته صنایع دستی، اما متاسفانه یا خوشبختانه دست‌کم این مثال‌ها رشته محبوب همه نیست.

اتفاقا سازمان سنجش امسال تکلیف همه را روشن کرد و فهرست 13رشته پرطرفدار داوطلبان کنکور سراسری را اعلام کرد که البته عدد آن کمی نحس است، اما لابد اقبال کسانی که در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند، حتما بلند خواهد بود.

13 رشته پرطرفدار رشته‌های مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی صنایع در گروه آزمایشی ریاضی و فنی، رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی در گروه آزمایشی علوم تجربی و رشته‌های حقوق، روان‌شناسی، حسابداری در گروه آزمایشی علوم انسانی اعلام شده است.

این که چرا این رشته‌ها، رشته‌های پرطرفداری هستند به دلایل زیادی مانند بازار کار، شان اجتماعی، شان عرفی، میزان درآمد، مسائل و مشکلات روز و حتی نیاز جامعه بر‌می‌گردد، اما این‌که کدام یک از این دلایل، دقیقا توانسته رشته‌ای را محبوب کند، سوال پیچیده‌ای است.

هرچند که این رشته‌ها براساس انتخاب داوطلبان طی سال‌های اخیر به عنوان رشته‌های محبوب معرفی شده‌اند و در این مطلب هم به آنها خواهیم پرداخت، اما مسلما همه علاقه‌ها و موفقیت‌ها در همین رشته‌ها خلاصه نمی‌شود. اگر رشته مورد علاقه شما در این فهرست پیدا نمی‌شود، دلیلی بر انتخاب اشتباه شما نیست، بلکه نشان می‌دهد هدف شما متفاوت از علاقه عموم داوطلبان است و دلیل خوبی برای هدف دار بودن و هوشمندی شما در انتخابتان است.

شاید خنده‌دار به نظر برسد، اما رشته هم ازجمله چیزهایی است که مد می‌شود. مثلا یک دوره‌ای، دوره رشته‌های علوم پزشکی خصوصا پزشکی عمومی بود. کسی که در کنکور پزشکی قبول می‌شد در واقع همه مرزهای موفقیت را پیموده بود، اما نه این که حالا پزشکی محبوب نباشد، اما براساس آمارها رشته‌هایی مانند دندانپزشکی یا داروسازی محبوبیت بیشتری دارد. دوره‌ای هم وجود داشت که چندان گرایشی به رشته‌های علوم انسانی وجود نداشت، اما حالا رشته‌های علوم انسانی محبوبیت خاصی دارند.

درخصوص رشته‌های هنر هم رفتن به سراغ رشته‌های کارگردانی یا بازیگری در دوره‌هایی از کنکور مد شده بود. در حالی که پیش‌تر رشته‌ای مانند طراحی صنعتی هم محبوبیت خاصی پیدا کرد.

از 13 رشته عنوان شده 6 تا از رشته‌ها مهندسی هستند. در واقع از اواسط دهه 70 تعداد دواطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی با توجه به سال‌های سازندگی بعد از 8 سال جنگ، افزایش یافت و اواخر همین دهه و ابتدای دهه 80 برای اولین بار تعداد داوطلبان این گروه در کنکور از گروه آزمایشی علوم تجربی بیشتر شد.اگر تا یکی دو دهه پیش
تعداد مهندسان در خانواده‌ها به یک یا دو نفر می‌رسید، اما حالا تعدادشان زیادتر شده. افزایش تعداد مهندسان شاید به افزایش آپارتمان‌ها، راه‌ها، سدها، شهرسازی، انواع تکنولوژی و ابزار‌های روز دنیا، انواع صنایع و خصوصا ورود تکنولوژی مانند کامپیوتر بی‌ربط نباشد.

بازار کار در این رشته‌ها به نسبت سایر رشته‌های گروه آزمایشی ریاضی و فنی نیز متفاوت و فراگیرتر است. متاسفانه رشته‌های علوم پایه مانند ریاضی یا فیزیک محض بازار کاری کمتری در کشور دارند و داوطلبان این گروه ترجیح می‌دهند رشته‌های مهندسی را جزو اولین انتخاب‌هایشان داشته باشند.

اما ظاهرا علاوه بر این موضوع، این که با عنوان «مهندس» مورد خطاب قرار گیرید هم لذتبخش است. البته برخی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها در استفاده از این عنوان کمی هم زیاده‌روی می‌کنند که همین مساله دستمایه طنز و شوخی هم شده است.مثال معروفش همان جمله‌ای است که مدت‌ها بر سر زبان‌ها می‌چرخید. «مهندس! چرا بنزین تموم شد!»

سرآمد رشته‌های محبوب در چندین نسل، پزشکی عمومی بوده که البته محبوبیتش این روزها بویژه به خاطر بازار کار، تحت شعاع قرار گرفته است و مشکلاتی گرایش به آن را بیشتر به سمت سایر رشته‌ها مانند دندانپزشکی و داروسازی برده است.

اما تقریبا همه کودکان ایرانی در همان سن و سال یکبار هم که شده آرزو داشته‌اند که دکتر باشند. شاید نسل سومی‌ها گرایششان به پزشکی عمومی کمی تغییر کرده، اما ذائقه پدر و مادرها همچنان این است که فرزندشان را در لباس سفید پزشکی ببینند.ناگفته نماند که رشته پزشکی در همه جای دنیا به عنوان رشته خاص و قابل احترام مطرح است و معمولا فارغ‌التحصیلان این رشته به عنوان افرادی باهوش و با پشت کار زیاد مطرح هستند.

پایین بودن سطح درآمد به نسبت برخی از رشته‌های کارشناسی که سال‌های تحصیلی اش از پزشکی کمتر است، نبود بازار کار در شهرهای بزرگ، سخت بودن شرایط ادامه تحصیل در رشته‌های تخصصی به خاطر کم بودن ظرفیت‌ها و بیشتر بودن امکان کار در مناطق دورافتاده و محروم سبب شده داوطلبان بیشتر رشته‌های داروسازی و دندانپزشکی را انتخاب کنند که هم بازار کار بهتری دارد و هم تعداد سال‌های تحصیلی‌شان کمتر از پزشکی عمومی است. اما با همه این حرف‌ها شان اجتماعی پزشکان در کشور همچنان به نسبت سایر رشته‌ها نه‌تنها بالاست بلکه جایگاه ویژه‌ای دارد.

به هر حال این روزها سراغ پزشکی رفتن واقعا عشق می‌خواهد، اگر به دنبال پول و راحتی هستید، بهتر است دور این رشته را خط بکشید، هرچند فکر می‌کنید که این خلاف واقعیت است، اما سختی‌های این رشته کمتر به چشم می‌آید. باور ندارید؟

عنوان «وکیل پایه یک دادگستری» فقط دهان‌پرکن نیست بلکه تحصیل در رشته حقوق و به تبع آن وکیل یا قاضی شدن، موقعیت کاری و اجتماعی خوبی را نصیبتان خواهد کرد هر چند که بلای افزایش ظرفیت پذیرش و فارغ‌التحصیلان زیاد به جان این رشته هم افتاده است.

برخلاف گذشته‌ها این روزها همه به ضرورت داشتن وکیل حتی برای پرونده‌های ساده هم آگاه هستند، پرونده‌های دادگاه خانواده و چک و کلاهبرداری‌ها هم که همیشه داغ بوده و هست. اگر به این رشته واقعا علاقه داشته باشید و البته پشت کارتان هم خوب باشد نانتان در روغن است. فارغ‌التحصیلان این رشته باید از جسارت، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوب و کافی برخوردار باشند.

همه کاربرد این رشته هم به قاضی و وکیل شدن برنمی‌گردد بلکه تقریبا همه مراکز دولتی و خصوصی به یک مشاور حقوقی نیاز دارند و شما می‌توانید در بسیاری از ادارات دولتی یا بخش‌های خصوصی به عنوان مشاور حقوقی مشغول به کار باشید.

در نسل‌های گذشته اگر اختلافی پیش می‌آمد، اگر کمی غمگین بودی، اگر استرس و فشار عصبی داشتی یا پیش بزرگ‌تری می‌رفتی و درددل می‌کردی، حتما شما را به گل گاو زبان و جوشانده‌های آرام‌بخش نشانی‌ات می‌داد، اما حالا همه چیز پیشرفته‌تر و البته پیچیده‌تر شده است.

هم مشکلات روحی افراد و هم راه‌های درمان آن شکل‌های مختلفی به خود گرفته است. اگر تا همین چند سال پیش از انگ «دیوانه» خطاب شدن، جرات نداشتی پیش مشاور بروی، اما حالا به خوبی می‌دانی که مانند همه بیماری‌های جسمی، بیماری‌های روحی هم نیاز به درمان و مشاوره دارد. در واقع روان‌شناسی از آن دست از رشته‌هایی محسوب می‌شود که نیاز جامعه و تغییر نگرش مردم سبب شده هر روز به تعداد طرفدارانش افزوده شود.

حالا دیگر مراجعه به کلینیک‌های مشاوره و روانشناسی اتفاق عجیبی نیست و این روزها گذر خیلی‌ها به این مراکز می‌رسد. پیچیدگی‌های روحی و روانی انسان‌ها هم این رشته را جزو رشته‌های جذاب و محبوب کرده است البته ناگفته نماند که دخترها بیشتر از پسرها شیفته این رشته هستند. ابعاد این رشته نیز وسیع است و مشاوره ازدواج، مشکلات روحی، مشاوره تربیتی یا مشاوره کودک ازجمله طیف کاری این رشته محسوب می‌شود.

فارغ‌التحصیل رشته کارشناسی روان‌شناسی می‌تواند برای تدریس در مدارس یا فعالیت در مراکز مشاوره و مراکز فرهنگی بخش‌ها و ادارات مختلف، مشغول کار شود.

این روزها خیلی‌ها اعتقاد دارند که نان در حسابداری است. به هر حال اقتصاد از مسائل اول هر جامعه است و چرخه اقتصاد هر مملکتی با انواع کارخانجات و صنایع می‌گذرد که باید کسانی باشند تا حساب و کتاب عددها و رقم‌ها را داشته باشند. به این رشته نه فقط در صنایع بزرگ که حتی در کارگاه‌ها و صنایع کوچک هم نیاز است. با وجود فراوان بودن فضای اقتصادی کوچک و بزرگ در کشور، اما تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته زیاد است و مسلما بازار کار به بهترین‌ها می‌رسد.می‌گویند علاقه به مسائل مالی و حسابداری، داشتن پایه قوی در ریاضیات و صبر و حوصله کافی می‌تواند از عوامل مهم موفقیت در این رشته باشد.

ظاهرا پول، پول می‌آورد و متوسط درآمد این رشته در بین شاغلانش هم کم نیست. تعداد علاقه‌مندانش در میان دختران و پسران به یک میزان است. پس بشتابید.

پری جمالی