آقای ‌اسکار ،‌شما ‌هم‌ بله؟!

صحبت درباره فیلم‌های انتخاب شده و عوامل کاندیدا شده نیست بلکه محوریت اصلی این نوشته دقیقا نقطه مقابل آن، یعنی فیلم‌هایی است که حقشان بود با بیشترین تعداد کاندیداها، اسکار را درو کنند و حالا حتی در یک رشته هم نامشان به چشم نمی‌خورد. بارزترین‌شان هم که بشدت در حقش ظلم شده، «جزیره شاتر» به کارگردانی «اسکورسیزی» است که بر خلاف همه نظرات مثبتی که در زمان اکرانش داده شد (و منتقدان از همان اول سال آن را از کاندیداهای اصلی دریافت جوایز می‌دانستند)، حالا حتی در یک رشته هم نامزد نشده است. نکند داوران فراموش کرده‌اند که فیلم‌های اوایل سال و اکران بعد از کریسمس هم وجود خارجی دارند!

فیلم دیگری که با این شرایط مواجه شده «تلقین» کریستوفر نولان است که استقبال تماشاگران نشان داد چقدر دوست داشتنی است و حالا تنها در چند رشته محدود نامزد شده است. جالب اینجاست که تنها عنصر مرتبط این 2‌‌فیلم یعنی بازیگر نقش اول مرد (لئوناردو دی کاپریو) هم مورد بی‌توجهی وحشتناک داوران قرار گرفت و بازی‌های خوبش که بیشترین تاثیر را در همذات پنداری تماشاگر با هر‌دو ‌فیلم داشت نادیده گرفته شد.

حالا دیگر چیز زیادی به مراسم اسکار باقی نمانده و مجبوریم با همه این نابرابری‌ها به تماشایش بنشینیم و قلبمان برای بیرون آمدن اسم بهترین فیلم به تپش بیفتد. هر چند با افسوس اما با همان علاقه و کنجکاوی روزهای اول. درست مثل زمانی که در رویاهایمان مراسم اسکار سال‌های دور را می‌دیدیم.

مریم اکبرلو: تاریخ سینما به عنوان هنر هفتم، با ساخت فیلم‌کوتاه لومیرها به نام «کارگران در حال ترک کارخانه لومیر» شروع شد. در آن زمان مقوله‌ای مجزا به نام فیلم‌کوتاه وجود خارجی نداشت و قصد و نیت برادران لومیر نیز ساخت فیلم‌کوتاه به معنای واقعی کلمه نبود. در ابتدای راه سینما، فیلم‌های ساخته شده اغلب تصاویری از وقایع روزمره در چند دقیقه بودند تا این‌که سال‌ 1905 فیلم‌ها به زمان‌هایی چون 14 تا 16 دقیقه رسیدند و حتی تا سال 1915 فیلم‌های یک حلقه‌ای وجود داشتند.

با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژیک و تئوری هنری سینما در جهان و ساخت آثار بلند و اضافه شدن صدا و رنگ به تصاویر و تولید فیلم‌های داستانی با زمان بیشتر، دوره‌ای تازه از نمایش فیلم‌کوتاه آغاز شد.

فیلم‌های کوتاه به خصوص در اروپا، همراه پیش‌نمایش‌ها و کارتون‌ها، به نحو گسترده‌ای، به عنوان فیلم‌های پرکننده در یک برنامه نمایش فیلم (که به طور سنتی 2 ساعت بود)، مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

این در حالی بود که فیلم اصلی معمولا به طور استاندارد حدود 90 دقیقه طول می‌کشید و 30دقیقه باقی‌مانده با فیلم‌های کوتاه پر می‌شد. بعد از سال 1960 نمایش فیلم‌کوتاه در تالارهای اصلی سینما رو به کاهش گذاشت که از دلایل این امر نیز تغییر زمانی برنامه‌های نمایش فیلم و نیز بالا رفتن بهای اجاره‌ای فیلم‌های بلند بود (البته هنوز هم در برخی کشورهای جهان، فیلم‌های کوتاه قبل از فیلم‌های بلند نمایش داده‌ می‌شوند.)

به عقیده کارشناسان حوزه سینما، رنسانس فیلم‌کوتاه به عنوان یک مقوله فیلم‌‌سازی، جدا و مجزا از سینمای حرفه‌ای و بلند، از دهه 80 میلادی به بعد رخ داده و در این زمان، فیلم‌سازان کوتاه به صورت جدی به بیان دغدغه‌های ذهنی و فکری خود در آثار سینمایی کوتاه روی آوردند.

اما امروز در آغاز هزاره سوم، جایگاه سینمای کوتاه و تجربی در میان اصحاب سینما و مخاطبان هنر هفتم در سطح بین‌المللی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به مقوله فیلمسازی کوتاه به صورت کاملا حرفه‌ای نگریسته می‌شود. خوب است ما هم از این غافله جهانی عقب نمانیم!

مدیسا مهران‌پور