محدودیت در چرخه بازیافت کاغذ

از آنجایی که 90 درصد کاغذ از چوب ساخته می‌شود و همه ساله بیش از نیمی از درختان جنگلی در سراسر جهان به عنوان ماده اولیه تولید کاغذ مورد استفاده قرار می‌گیرند، به نظر می‌رسد که بازیافت کاغذ می‌تواند راهکار مناسبی برای به حداقل رساندن آسیب‌های زیست محیطی ناشی از قطع درختان جنگلی و همچنین افزایش حجم زباله‌های خانگی جمع‌آوری شده در شهرهای بزرگ باشد. اگرچه امروزه بسیاری از سازمان‌های زیست محیطی در تلاش هستند تا با احیای جنگل‌ها و احداث جنگل‌های جدید در مناطقی که درختان آن قطع شده‌اند، منابع از دست رفته را تا حدودی بازسازی کنند اما بر اساس مطالعات آماری انجام شده، تنها با بازیافت نیمی از کاغذهایی که در زباله‌های خانگی روی هم انباشته می‌شود می‌توان 20 میلیون هکتار از جنگل‌ها را از خطر نابودی نجات داد.

اگرچه بسیاری بر این باورند که بازیافت کاغذ و بویژه کاغذ روزنامه از پیامدهای زیست محیطی مطلوبی برخوردار است اما از آنجا که در چرخه بازیافت کاغذ محدودیت‌هایی وجود دارد که تکرار این چرخه را ناممکن می‌سازد، نمی‌توان آن را راهکار مناسبی برای جلوگیری از قطع بی‌رویه درختان جنگلی به شمار آورد. معمولا 5 تا 8 بار پس از بازیافت کاغذ، الیاف کاغذ به قدری کوتاه می‌شوند که در عمل دیگر قابل استفاده نخواهند بود. الیاف کاغذهای بازیافتی معمولا ضعیف هستند و اگر با افزودن مقداری خمیر تازه تهیه شده از چوب درختان جنگلی آن را تقویت نکنیم، نمی‌توان از خمیر کاغذهای بازیافتی برای تولید انواع مختلف کاغذ استفاده کرد. با توجه به این موضوع به نظر می‌رسد که هیچ‌گاه تولید کاغذ جدید بدون استفاده از خمیر تازه تهیه شده و تنها با استفاده از خمیر به دست آمده از کاغذهای جمع‌آوری شده از زباله‌های خانگی به منظور بازیافت امکان‌پذیر نخواهد بود.
علاوه بر این بازیافت کاغذ نیز مستلزم به جای ماندن ضایعاتی نیز است که خود می‌تواند با پیامدهای مخرب زیست‌محیطی همراه باشد. اگرچه برخی از محققان بر این باورند که رسوبات به جای مانده از جوهر حذف شده از کاغذهای بازیافتی غیرسمی بوده و می‌تواند به عنوان نوعی کود مورد استفاده قرار گیرد؛ اما براساس مطالعات جدید انجام شده در این زمینه، این رسوبات حاوی مواد شیمیایی خطرناکی است که حذف آن از محیط اطراف ما در مقایسه با تجزیه کاغذ مدت زمان بیشتری به طول خواهد انجامید.

تولید کاغذ بازیافتی تنها به نیمی از انرژی و آب مورد نیاز برای تولید کاغذ دست اول نیاز خواهد داشت و تولید کاغذ بازیافتی نه‌تنها از نظر مصرف انرژی به‌صرفه خواهد بود؛ بلکه به نظر می‌رسد که می‌تواند راهکار مناسبی برای جلوگیری از نابودی جنگل‌ها باشد؛ اما متاسفانه پس از هر بار بازیافت کاغذ، کیفیت و مقاومت کاغذ تولید شده به میزان قابل توجهی کاهش یافته و یک تکه کاغذ را نمی‌توان بیش از 7 بار در چرخه بازیافت مورد استفاده قرار داد.

زهرا هداوند