مردم مصرف سوخت را به‌خوبی مدیریت کرده‌اند

قرار بود در جایگاه‌ها بدون پیاده شدن رانندگان از خودرو، سوختگیری توسط ماموران جایگاه انجام شود. این طرح به کجا رسید؟

این یک کار فرهنگی زمانبر است و خواسته طرفین است و در چند جایگاه شرکتی این کار انجام می‌شود، ولی مردم به دلیل انجام سوختگیری با کارت سوخت شاید به تلمبه‌چی اعتماد ندارند و می‌خواهند خودشان این کار را انجام دهند و کارت را در اختیار ماموران جایگاه قرار نمی‌دهند.

ما تلاش می‌کنیم به این سمت حرکت کنیم که ماموران جایگاه سوختگیری کنند و در دنیا نیز این گونه است، اما تفاوت‌هایی در کشورهای مختلف در هزینه‌ها و حق‌العمل کاری‌ها وجود دارد. 70 درصد درآمد جایگاه‌ها از محل فعالیت کارگران تامین می‌شود ولی در ایران این روش چندان به صرفه نیست چون باعث افزایش هزینه‌های جایگاه می‌شود.

یعنی شما می‌فرمایید جایگاه‌داری به صرفه نیست؟

در شهرهای بزرگ همین طور است، زیرا با افزایش قیمت زمین، طرف می‌گوید چرا باید این همه هزینه بدهم، زمین را می‌فروشم و از سود پول در بانک استفاده می‌کنم اما در شهرهای کوچک وضعیت متفاوت است و ما داریم تلاش می‌کنیم که روند تغییر کند.

قیمت فروش بنزین به جایگاه‌ها در تهران با شهرهای دیگر متفاوت است؟

خیر. متفاوت نیست. فقط هزینه‌ای را که شرکت به جایگاه‌ها پرداخت می‌کند براساس درجه‌بندی جایگاه‌هاست. چون جایگاه‌ها طبق استانداردهایی که تعریف شده رتبه‌بندی شده‌اند.

در واقع جایگاه‌ها حقوق‌بگیران دولت هستند زیرا کارمزد می‌گیرند نه حق‌العمل. زیرا معنای حق‌العمل کار متفاوت است. هزینه جایگاه و سرمایه‌گذاری در تهران با شهرها فرق دارد. مثلا می‌گویند به ازای هر لیتر 25 تومان باید به کارگر یا جایگاه‌دار برسد. بنابراین در تهران به ازای هر 100 تومان، 25 تومان باید پرداخت شود و این خود یک کار اقتصادی است؛ چراکه زندگی در شهرهای بزرگ هزینه‌های بزرگ هم دارد. مثلا قیمت زمین در خاش 300 هزار تومان است، قیمت سوخت آن هر‌لیتر 110‌تومان می‌شود و 10 تومان هزینه سوخت کافی است، به عبارتی مناطق برخوردار و غیربرخوردار اینجا مشهود می‌شود.

به دنبال اجرای این موضوع هستیم و در مراحل اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها، آرام‌آرام همزمان با بین‌المللی شدن قیمت‌ها، آنجا فضا برای این کار ایجاد می‌شود؛ زیرا قرار است سوخت با قیمت تمام شده فروخته شود که بخشی از قیمت تمام شده هزینه حمل و توزیع است و هرکس براساس شرایط جغرافیایی و محلی خود هزینه سوخت را پرداخت می‌کند و قیمت متفاوت خواهد شد، مانند آنچه در برخی کشورها وجود دارد؛ مثلا یک پمپ بنزین قیمت سوخت خود را 105 تومان می‌فروشد. پمپ بنزین دیگری برای جلب مشتری 104 تومان می‌فروشد، مثلا خدمات دیگری مثل پاک کردن شیشه یا مکانیکی نیز ارائه می‌کند و اگر مشتری دائم جایگاه هم بشوید، جوایزی هم به شما می‌دهد.

در برخی کشورهای اروپایی مشتریان جایگاه مشترک شده‌اند و هزینه سالانه اشتراک را پرداخت کرده‌اند و چون مشتری دائم هستند، هر بار سوخت می‌‌زنند مثلا 2 سنت ارزان‌تر بنزین دریافت می‌کنند یا برای مشترکین خود به ازای 200 لیتر سوخت جایزه دارند. برای جلب مشتری رقابت ایجاد می‌شود؛ اما در سیستمی که ما داریم، رقابت وجود ندارد. اگر بگوییم کسی از ماشین پیاده نشود و بنزین را ماموران جایگاه بزنند، قبول نمی‌کنند. می‌گویند ما همین طور داریم ضرر می‌دهیم. حال با انجام این کار هم باید روی هرسکو و هر تلمبه یک نفر باشد که اقتصادی نیست و هزینه هر جایگاه به صورت سرسام‌آور افزایش پیدا‌می‌کند.

بالاخره راهی را که تمام دنیا رفته‌اند، ما نیز باید طی کنیم. جایگاه‌داری خوب زمانی است که کسی بگوید تعمیرگاه را می‌خواهم به جایگاه‌داری تبدیل کنم؛ ولی الان به‌وفور درخواست داریم تا بهانه‌ای پیدا کنند جایگاه را تعطیل کنند و مثلا آنجا را تبدیل به پاساژکنند.

جایگاهی که در خیابان ولیعصر روبه‌روی پارک ساعی است، جزو جایگاه‌های خوب ما بوده؛ اما با اجرای طرح بی.آر.تی الان فروش آن به کمتر از نصف رسیده است. شرایط ما هنوز در شرایط استانداردی نیست که بگوییم همه این کارها باید با هم انجام شود.

الان سومین سال استفاده از کارت سوخت است،‌ آیا میزان رضایتمندی مردم از این روش مورد نظرسنجی قرار گرفته است؟

بیش از 5/99 درصد مردم از روش عرضه سوخت با کارت رضایت دارند و تنها عدم رضایت مردم آن است که چرا هرقدر سوخت می‌خواهند، امکان دریافت ندارند و البته این را ما خارج از این طرح می‌بینیم.

یعنی چه؟ این عدم رضایت را بیشتر توضیح دهید.

یعنی این که افراد تا 3 سال قبل بدون محدودیت هرچقدر بنزین می‌خواستند، می‌خریدند. الان کارت محدود کرده است و طبیعی است هرچه را محدود کنید، نارضایتی ایجاد می‌شود.

وضعیت کارت سوخت گازوئیل چگونه است؟ آیا به اهدافتان دراین‌باره رسیده‌اید؟

خوشبختانه این طرح هم دارای وضعیت خوبی است. حدود 600 تا 700 هزار کارت سوخت گازوئیل در اختیار دارندگان خودرو است. محدودیتی وجود ندارد و در حد نیاز خودروها از گازوئیل استفاده می‌کنند و در مدیریت جایگاه‌ها، نظم و ترتیب خوبی ایجاد شده و مدیریت عرضه را امکان‌پذیر کرده است تا ما بفهمیم چه میزان گازوئیل مصرف می‌شود و این به نفع کشور است. از طرفی اعمال هرگونه سیاستگذاری برای گازوئیل آسان شده است، چون اگر کارت هوشمند نبود و ما می‌خواستیم محدودیت ایجاد کنیم، باید کوپن منتشر می‌کردیم که فساد آن خیلی بالاست و قابل کنترل نیست.

در حال حاضر میانگین مصرف نفت گاز روزانه چقدر است؟

در حال حاضر روزانه 95 میلیون لیتر نفت گاز مصرف می‌شود که 50 درصد آن توسط خودروها به مصرف می‌رسد.

بنزین چقدر؟

بنزین نیز روزانه 65 میلیون لیتر در ماه آبان بوده که 4/1 میلیون لیتر در روز نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده است و این از مزایای این سیستم است.

پیش‌بینی شما از مصرف بنزین در فصل زمستان چگونه است؟ آیا مصرف کاهش خواهد یافت؟

نه. مصرف نفت گاز در این فصل به دلیل افزایش مصرف نیروگاه‌ها و مصارف حرارتی افزایش پیدا می‌کند.

در مصرف بنزین کاهش 20 لیتری سهمیه باعث شده که مصرف نسبت به سال قبل کاهش داشته باشد اما اگر کسی نیاز داشته باشد می‌تواند از بنزین آزاد استفاده کند و مقداری نیز اصلاحاتی در سیستم خودروها با کمک نیروی انتظامی صورت گرفت و خودروهایی که کارت عمومی دریافت کرده بودند، اصلاح شد و این اصلاحات در کاهش مصرف نقش موثری داشته است. البته در یک سال گذشته یک میلیون خودرو و 500‌‌تا 600 هزار موتورسیکلت اضافه شده است و با وجود این افزایش وسایل نقلیه، مصرف نسبت به سال گذشته کمتر بوده است.

مردم در مصرف خود مدیریت دارند؟

بله. مردم به‌خوبی مصرف بنزین خود را مدیریت کرده‌اند. ضمن این که اصلاحات سیستم و کاهش سهمیه 120 لیتری به 100 به کاهش مصرف کمک کرده است.

وضعیت سوخت در فصل زمستان چگونه است، آیا ذخیره‌سازی‌های لازم انجام شده است؟

نیروگاه‌ها وضعیت خوبی از نظر سوخت دارند. امسال در مجموع به نیروگاه‌ها یک میلیارد و 755 میلیون لیتر نفت گاز دادیم که 600 میلیون لیتر بیش از سال قبل است. یک میلیارد و 963 میلیون لیتر نفت کوره عرضه کرده‌ایم که 350 میلیون لیتر نسبت به سال گذشته بیشتر ذخیره شده است. یعنی بیش از 950 میلیون لیتر ذخیره‌سازی سوخت مایع نیروگاه‌ها انجام شده است.

ذخیره بنزین چطور؟

رقم بنزین ذخیره شده محرمانه است، اما موجودی ذخیره بنزین 50 درصد افزایش پیدا کرده است.

میزان ذخیره سوختی که در کارت سوخت مردم وجود دارد چقدر است؟

این رقم در آخر هر دوره سهمیه (سه ماه)‌ مشخص می‌شود. اما پیش‌بینی ما برای آخر دوره پاییز حدود یک‌میلیارد و 300 میلیون لیتر است که مردم در کارت خود ذخیره داشته باشند. سال قبل همین موقع 2 میلیارد و 400 میلیون لیتر ذخیره کارت سوخت بود که درصدی از مردم درحال حاضر از همان ذخایر خود استفاده می‌کنند.

در حال حاضر چقدر سوخت به نیروگاه‌ها می‌دهید؟

براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته به طور متوسط روزانه 70 میلیون لیتر باید سوخت مایع به نیروگاه‌ها بدهیم زیرا هر چقدر به فصل سرما نزدیک‌تر می‌شویم گاز نیروگاه‌ها نیز محدود می‌شود و پیش‌بینی می‌شود در زمستان روزانه 70 میلیون لیتر به نیروگاه‌ها سوخت تحویل دهیم و حدود 40میلیون لیتر از محل ذخیره مصرف می‌شود.

بحث ساخت جایگاه‌ها در تهران دوباره مطرح شده، آیا امکان آن وجود دارد؟

من این اظهار نظر را از یکی از مقامات انتظامی شنیدم. ما به جز تهران تقریبا در هیچ شهری مشکل جایگاه نداریم. سرمایه‌گذاری لازم صورت گرفته است. تهران شرایط خاصی داشته و تا 2 سال پیش تعداد جایگاه‌های ما نه‌تنها افزایش پیدا نکرده بود، بلکه 14 مورد هم تعطیلی جایگاه داشتیم. همزمان تعداد خودروها نیز افزایش یافته بود.

قیمت زمین در تهران بسیار بالاست و طبیعی است که احداث جایگاه صرفه اقتصادی ندارد. ما اعتقاد داریم جایگاه‌های پمپ بنزین مکان خدمات‌رسانی عمومی است و مسوولیت این گونه مکان‌ها تنها به عهده شرکت ملی پخش نیست. در سایر نقاط دنیا معمولا شهرداری‌ها مسوولیت این گونه اماکن را به عهده می‌گیرند. در کشور ما این گونه نیست و رفع مسوولیت شده است و همه کارها به عهده شرکت ملی پخش که تامین و توزیع‌کننده سوخت است، گذاشته شده، طبیعی است که توسعه جا‌هایی در شهری مانند تهران فقط به عهده یک دستگاه نیست و باید تمام دستگاه‌های متولی اقدام کنند بویژه برای تخصیص زمین. یکی از جاهایی که بسیار نیاز به احداث جایگاه دارد، شهرک آزمایش است که در اختیار راهنمایی و رانندگی است. آنجا فضای خوبی وجود دارد. بارها درخواست کردیم در آنجا جایگاه عمومی ایجاد شود، اما تاکنون جوابی نشنیده‌ایم یا نیروهای نظامی و پادگان‌ها بهترین مکان برای ایجاد پمپ بنزین هستند ما نیز بارها مکاتبه کرده‌ایم و اعلام آمادگی کردیم تا حتی تسهیلات نیز در اختیار آنها بگذاریم.

این که دستگاهی بدون همکاری سایر دستگاه‌ها چنین کاری انجام دهد، امکان ندارد. بخش خصوصی نیز چنین سرمایه‌گذاری بزرگی نمی‌کند.

پروژه‌های جدید بزرگراه‌سازی یکی از طرح‌هایی است که توسط شهرداری در تهران مدام در حال احداث است و جزء لاینفک این طرح‌ها، ایجاد جایگاه‌های سوخت است. ما آمادگی داریم در این پروژه‌ها کمک کنیم.

برای مثال در انباری که شرکت ملی پخش در نازی‌آباد و تهرانپارس داشت، تصمیم گرفتیم از زمین آنجا برای ایجاد جایگاه دو منظوره استفاده کنیم. سال‌گذشته 100‌‌نازل در تهران اضافه شد که 5 تا 6درصد قدرت سوختگیری را افزایش دادیم. تعدادی پمپ بنزین نیز در حال ساخت است که از تسهیلات شرکت استفاده کرده‌اند. در بزرگراه آزادگان به عنوان کمربندی تهران هم‌اکنون 3 جایگاه در دست احداث است که برای ما اهمیت کلیدی دارد.

ما از شهرداری تقاضا کردیم حتی در پیاده‌روها مانند برخی کشورهای اروپایی بیایند یک جایگاه کوچک مثلا یک تلمبه بگذارند تا بنزین عرضه شود، درآمدزایی هم دارد ولی تاکنون به این طرح لبیک گفته نشده است.

واردات و مصرف LPG چقدر است؟

هم‌اکنون روزانه 800 هزار لیتر LPG (گاز مایع ) از کشورهای آسیای مرکزی وارد می‌شود که متاسفانه به دلیل مصرف غیرمجاز از طریق سیلندر در خودروها مصرف این سوخت در کشور نسبت به 3 سال قبل افزایش داشته است. ما بارها خطرات این نوع سوختگیری را اعلام کرده‌ایم که تلفات بسیار زیادی داشته است.

آمار واردات بنزینی در سال جاری چقدر است؟

از ابتدای سال روزانه 21 میلیون لیتر بنزین و 4/3‌میلیون لیتر متوسط واردات نفت گاز بوده که در ماه آبان به دلیل افزایش مصرف نیروگاهی 5/19 میلیون لیتر واردات صورت گرفت.

زیبا اسماعیلی